فرمان‌درمانی در بورس تهران
دنیای‌اقتصاد- محمد‌امین خدابخش : آیا رکود بازار سهام تمام خواهد شد؟ این سوالی است که بسیاری از سرمایه‌گذاران حرفه‌ای یا مردم عادی که همچنان در بورس سرمایه‌ای دارند، از خود می‌پرسند. البته بررسی‌ها نشان می‌دهد با توجه به عدم اطمینان بالا در بازار سهام این روزها نمی‌توان جوابی دقیق برای این سوال یافت. این نااطمینانی زمانی بیشتر می‌شود که دریابیم بسته حمایتی اخیر برای بورس که روز گذشته ابلاغ شد، خود نیز افق روشنی را پیش روی فعالان بازار سهام قرار نمی‌دهد؛ چراکه یا بسیاری از موارد تکراری است یا اینکه در برخی از موارد نظیر کمتر کردن نیم‌ساعته زمان معاملات در فرابورس اثر ملموسی بر تغییر رویکرد بورسی‌ها نخواهد داشت؛ بنا بر بررسی‌های انجام‌شده در بازار سهام طی سال‌های گذشته ریشه تمام مشکلات کنونی بازار مذکور در مشکلات ساختاری و کلان حکمرانی اقتصادی کشور نهفته؛ ریشه‌ای که در سال‌های اخیر ابتدا حباب قیمت‌ها و پس از آن رکود عمیق بورس را پیش روی مردم قرار داده است. از سوی دیگر، شاخص کل نیز در روز گذشته روی خوشی به بسته نشان نداد و ۳۲۲۰واحد افت کرد.
بازار سهام در روز گذشته شاهد معرفی و اجرای بسته حمایتی ۱۰بندی بود که بسیاری از بندهای آن برای بازار سهام به گونه‌های مختلف تکراری است. از حمایت با واریز پول به صندوق تثبیت بازار گرفته تا محدودکردن معاملات در آن و موارد دیگر به‌خصوص تلاش وزارت اقتصاد برای کنترل نرخ بهره، همه تاکنون به‌طور عینی یا ضمنی تکرار شده‌اند. اینطور که به‌نظر آیا در بورس فقط سهام وجود دارد؟ می‌رسد مسوولان با رودررو شدن با واقعیت فشار فروش در بازار سهام بازهم به وعده‌وعیدهای گوناگون در این بازار روی آورده‌اند و در نظر دارند تا این‌بار نیز به‌جای حل اصولی و ریشه‌ای مشکلات اقتصاد و بازار سهام ایران با «فرمان درمانی» به کمک فعالان بازار سهام بیایند.
از بیراهه تورم تا حمایت‌های ناموفق
شاخص اصلی بازار سهام در نخستین روز هفته بالاخره پس ۶ روز متوالی رنگ آرامش به خود دید و در اوج بدبینی همگانی سبزپوش شد. شاید پس از افت ۲۸/ ۵درصدی نماگر اصلی بورس کمتر کسی در این روز انتظار افزایش قیمت‌ها در این بازار را داشت، با این حال این افزایش به هر شکلی که بود محقق شد تا میانگین وزنی قیمت‌ها پس از گذر یک هفته تلخ بالاخره روی‌خوش به خود ببیند.
بررسی نظر کارشناسان مختلف در حال‌حاضر نشان می‌دهد که به‌رغم رشد ۲۹/ ۰درصدی نماگر یادشده در پایان معاملات روز شنبه همین که این نماگر نتوانسته به مانند یک ساعت ابتدایی این روز به حرکت صعودی خود ادامه دهد، همچنان بازار یادشده برای مردم عادی جذاب نیست، چراکه شاخص یادشده در حالی به محدوده یک‌میلیون و ۲۴۴هزار آیا در بورس فقط سهام وجود دارد؟ واحد رسیده که سطح آن در نیم‌ساعت اول معاملات به یک‌میلیون و ۲۴۷هزار واحد نیز رسیده بود. به هر روی بررسی اخبار و گفته‌های روزهای اخیر نشان می‌دهد که شاخص‌کل چه رشد کرده باشد و چه افت، فعالان خرد بازار همچنان میل چندانی به خرید کردن در این بازار ندارند، اما این بی‌میلی از چه روی شکل‌گرفته و چرا همچنان ادامه می‌یابد؟
اگر بخواهیم نگاهی اجمالی به گذشته داشته باشیم، بهتر است برای دست‌یافتن به تصویری دقیق از بورس این روزها بحث را از سال۹۹ آغاز کنیم. بررسی‌ها نشان می‌دهد که عوامل متعدد اقتصادی‌اجتماعی در شکل‌گیری حباب بازار سهام در سال۹۹ نقش داشته است. در بررسی این وضعیت بیراه نیست اگر بگوییم که مهمترین بازیگر در شکل‌گیری این حباب افزایش بی‌وقفه پایه‌پولی و سطح نقدینگی بود که در نهایت به تورمی افسارگسیخته در سال‌های ۹۷ تا ۹۹ انجامید؛ تورمی که البته تا به امروز هم ادامه داشته است. بسیاری در ابتدا بر این باور بودند که قطار تورم تا ابد می‌تواند بازار سهام را به‌دنبال خود بکشد و همانطور که این بازار مسیر دو سال‌و‌نیمه خود تا نیمه سال۹۹ را پیموده، در سال‌های بعد هم با اندکی وقفه جاماندگی آن را جبران کند، با این‌حال در نیمه‌های نخست سال۱۴۰۰ دیدیم که این خوش‌بینی چندان بجا نیست.
در طول این مدت هرچه که سعی شده تا به‌عنوان حمایت به فعالان بازار سهام عرضه شود، راه به‌جایی نبرده اگرچه برخی از اقدامات توانسته قیمت‌ها در بورس و فرابورس را در بازار سهام سبزپوش کند اما هیچ‌گاه نتوانسته تا رونقی ماندگار یا حداقل جوّی خوش‌بینانه را برای فعالان این بازار به‌ارمغان بیاورد. به‌عبارت ساده‌تر بازار سهام در تمامی این سال‌ها بیشتر اسیر لفاظی‌ها و طرح‌های کاغذی بوده تا سقفی محکم از تدبیر که از آن باران بی‌اعتمادی نچکد. فعالان این بازار همچنان بی‌اعتماد هستند.
بین دو ۱۰ فرمان
با روی کار آمدن دولت ابراهیم رئیسی وضعیت نابسامان بورس همچنان ادامه یافت. بررسی‌ها نشان می‌دهد که اگرچه بخش مهمی از ضربه واردشده به بازار سهام در سال‌های اخیر در دوره زمامداری دولت قبل به این بازار وارد شده‌است، با این حال آنچه که دولت فعلی نیز به‌عنوان حمایت به این بازار عرضه کرده چندان کارآمد نبوده است. در ماه‌های نخست سال۱۴۰۰ بود که دولت حسن روحانی طرحی ۱۰بندی ارائه داد که نکات مهمی را در‌بر داشت. در ابتدا بسیاری از فعالان بازار سهام به اثربخشی آن طرح امیدوار شدند، با این‌حال خیلی زود مشخص شد که طرح مذکور نیز به‌رغم جذاب‌بودن موارد مندرج در آن نظیر حذف قیمت‌گذاری دستوری و ایجاد شفافیت چندان کارساز نبوده است، به‌خصوص آنکه تزریق منابع از صندوق توسعه ملی به بازار سهام از همان ابتدا مخالفت‌های بسیاری را برانگیخت و از سوی اقتصاددان‌ها به‌عنوان طرحی که منابع بین‌نسلی را در اختیار بخشی از ذی‌نفعان اقتصاد کشور قرار می‌دهد، مورد نکوهش قرار گرفت.
بر اساس آن طرح که اتفاقا با مخالفت احسان خاندوزی نماینده مجلس در آن زمان و وزیر اقتصاد فعلی روبه‌رو بود، قرار بود به‌تدریج معادل ریالی ۲۰۰میلیون دلار از منابع صندوق توسعه به صندوق تثبیت بازار منتقل شود تا با خرید سهام از ریزش قیمت آن جلوگیری کنند. البته در ادامه با تزریق بخشی از پول مذکور مشخص شد که سودای تزریق پول به بازار سهام کارساز نبوده است، چراکه در این مدت هم منابع صندوق تثبیت و هم پول بسیاری از هلدینگ‌های بورسی در بازار مذکور برای خرید سهام گران‌قیمت به یغما رفت اما هیچ‌گاه اثری ماندگار از رونق نصیب بازار سهام نشد.
از آن زمان تاکنون مطالبات بسیاری برای حمایت از بازار سهام مطرح‌شده که بسیاری از آنها بدون‌شک بحق است.
دیگر کمتر انسان عاقلی را می‌توان یافت که در ایران مخالف قیمت‌گذاری دستوری نباشد یا بخواهد طرح‌های رانت‌افزا و تصمیمات خلق‌الساعه را برای حمایت از بازار سهام توجیه کند. وعده‌های خوب قبلی هم که تاکنون جامه‌عمل نپوشیده، به‌زعم بسیاری از فعالان بازار نیازمند ممارست بیشتر برای اجرا است، نه انجام عمل اضافی دیگر که از همین حالا مشخص است از سطح لفاظی فراتر نمی‌رود، با این‌حال به‌نظر می‌رسد که حالا در نیمه دوم سال۱۴۰۱ و در مواجهه با تشدید افول بورس در هفته نخست آبان متولیان بازار سرمایه همچنان این مسائل را درک نکرده‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در ۱۰ مورد جدید حمایت از بازار سرمایه موارد قابل‌تاملی وجوددارد.
اما و اگرهای یک بسته حمایتی
*نگاهی به بسته جامع حمایتی جدید حکایت از آن دارد که بورس قرار است این‌بار هم به‌نام حمایت مزین شود اما آیا این حمایت‌ها راه به‌جایی خواهد برد؟
بسته جامع حمایتی بازار سرمایه که در هفته گذشته طراحی و در جلسات رده عالی مقامات اقتصادی کشور مطرح‌شده بود، ابلاغ و از شنبه صبح اجرایی می‌شود.
بر اساس آنچه که در اختیار رسانه‌ها قرار گرفته است نخستین بند از بسته ۱۰بندی سازمان بورس چندان از لحاظ منطقی معقول به‌نظر نمی‌رسد. آنطور که متولیان بازار سهام اعلام کرده‌اند قرار است تا «بیمه‌کردن سهام حاضر در پورتفوی اشخاص حقیقی تا سقف ۱۰۰میلیون‌تومان برای هر نفر (که حدود ۹۶درصد از تعداد کدهای آیا در بورس فقط سهام وجود دارد؟ حقیقی فعال حاضر در بازار را تشکیل می‌دهند) از طریق انتشار عمومی اوراق‌تبعی و خرید توسط سرمایه‌گذاران صورت می‌گیرد. سررسید اعمال این اوراق یکساله بوده و مبلغ تعهد خرید ۲۰درصد بالاتر از ارزش ترکیب سبد افراد در آخرین روز معاملاتی چهارشنبه، ۴ آبان۱۴۰۱ است و بر اساس ترتیباتی که سازمان بورس اعلام می‌کند، اعمال و اجرایی خواهد شد.» با توجه به این نکته به‌نظر می‌آید که انتشار اوراق فروش تبعی در سطحی نخواهد بود که بتواند در گستره قابل‌توجهی به کمک سرمایه‌گذاران خرد بیاید چراکه انتشار آن در حجم وسیع هم می‌تواند مخاطرات جدی برای شرکتها داشته باشد و ریسک زیادی را به آنها تحمیل کند و هم از لحاظ نامشخص‌بودن رویدادهای آینده به‌معنای عدم‌اطمینان زیاد در اقتصاد ایران می‌تواند ریسک زیادی برای بازار سهام در کلیت آن داشته باشد، از این‌رو به‌نظر می‌رسد
کمافی‌سابق انتشار این اوراق در سطح محدود انجام شود و بیشتر برای حقوقی‌ها قابل‌ارزیابی و خرید باشد.
*اما دومین بخش از بسته حمایتی مذکور در نظر دارد تا به پیگیری انتشار اوراق اختیار تبعی فروش بر روی سهام موجود در صندوق‌های درآمد ثابت تا سقف ۴۰۰هزار میلیارد‌ریال بپردازد.
در این طرح قرار است با تضمین اصل ارزش سبد سهام در ابتدای دوره بر اساس ترتیباتی که سازمان بورس اعلام می‌کند به کمک کنترل ریسک صندوق‌ها بیایند اما در همین حال گفته شده که قرار است منابع لازم برای ایفای تعهدات در سررسید اوراق مذکور، از محل بودجه سال۱۴۰۲ تامین شود.
چنین امری بسیار عجیب به‌نظر می‌رسد چراکه تامین منابع چنین کاری از طریق بودجه عمومی به‌معنای تامین منافع بخشی از افراد جامعه (مشخصا گردانندگان و سرمایه‌گذاران این صندوق‌ها) از جیب کل ملت ایران است، آن‌هم در شرایطی که کسری‌بودجه ساختاری برای سال‌های متمادی گریبانگیر ایران بوده و هر سال‌تورم بالایی را به کشور تحمیل می‌کند.
مشخص نیست که چرا عقلای اقتصادی کشور و مسوولان در نظر دارند تا با این‌کار باری مضاعف را به کل سیستم اقتصادی ایران تحمیل کنند.
*سومین مورد از این طرح حمایتی نیز چیز جدیدی نیست و تقریبا با مورد قبلی تشابه دارد، با این تفاوت که هزینه آن را نه فقط شهروندان فعلی ایران بلکه آیندگان نیز خواهند پرداخت.
تزریق منابع جدید توسط صندوق‌های حاکمیتی برای خرید سهام در بازار سرمایه و به‌مرور افزایش مبلغ مذکور، سومین موردی است که در این طرح آمده و معنایی به‌جز برداشتن از سرمایه‌های بین‌نسلی به‌منظور حل مشکلات حال کشور ندارد؛ این در حالی است که صندوق‌های حاکمیتی اگر منابعی هم دارند باید آن را برای آینده ایران و بهبود شرایط اقتصادی کشور کنار بگذارند، نه رانت‌پاشی و امتیازدهی به بخشی از اقتصاد که تمامی مشکلات امروز آن ناشی از سوءتدبیر دولتمردان در سال‌های اخیر است. امروزه کمتر کسی را می‌توان یافت که عقیده داشته باشد ریشه مشکلات بورس ایران خود مردم هستند، چراکه اگر دولت راه را برای متورم‌شدن بازار سهام آن‌هم بازاری نیازمند توسعه زیرساخت‌ها فراهم نمی‌کرد و به‌جای دعوت مردم به بورس در تلاش بود تا سیاست‌های پولی را به شکلی موثر کنترل کند، احتمالا امروز شاهد بروز چنین وضعیتی در بازار سرمایه نبودیم، چراکه رفتار مردم با توجه به شرایط اقتصادی سال۹۹ امری طبیعی بود که صرفا در واکنش به سیاست‌های غلط اقتصادی و آب‌رفتن ارزش پول صورت می‌گرفت. آیا می‌توان کشوری را یافت که مردم آن از بیم از‌دست‌دادن ارزش دارایی خود آن را از پول بی‌پشتوانه به دارایی با دوام تبدیل نکنند؟
*در میان تمامی بندهای این بسته بند پنجم نیز نکات جالب‌توجهی دارد. مشخص نیست آنچه در این بند از آن تحت‌عنوان «هماهنگی، نظارت و پایش مستقیم و مستمر فعالیت اشخاص حقوقی بازار سرمایه شامل شرکتها و نهادهای مالی شبه‌دولتی، صندوق‌های بازنشستگی و نهادهای نظامی و حمایت این نهادها از سهام ناشران تحت‌مدیریت خود و توقف فروش تا زمان ثبات در بازار و انجام اقدامات حمایتی از جمله خرید سهام و انتشار اوراق‌تبعی حمایتی» یادشده تا چه حد اختیار عمل فعالان بازارها را با مشکل مواجه می‌کند اما باید توجه کرد که اگر در عمل چنین کاری آثاری همانند محدودکردن اختیار عمل سرمایه‌گذاران در خرید و فروش را همچون زمانی‌که دامنه‌نوسان نامتقارن می‌شد، به‌دنبال داشته باشد، احتمال رکود در بازار تعمیق خواهد شد و این ایده در ابتدا مثبت، خود آثاری منفی خواهد داشت.
*ششمین بند از حمایت موجود نیز عملا چیز جدیدی نیست و بارها به انحای مختلف مورد‌توجه سرمایه‌گذاران و ذی‌نفعان بازار سهام قرار گرفته است. آنچه از آن در این بسته با عنوان «همکاری مشترک بانک‌مرکزی و وزارت اقتصاد جهت مدیریت نرخ سود» یادشده، وعده‌ای تکراری است که به‌جز تشکیک اقتصاددان‌ها، بر لزوم آن بارها از سوی وزیر اقتصاد و رئیس سازمان بورس به آن تاکید شده اما در عمل راه به‌جایی نبرده است.
*بر اساس آنچه تاکنون نیز به آن پرداخته شد به‌نظر نمی‌رسد سایر موارد موجود در این بسته نیز پیامدی چندان موثر و منطقی داشته باشد. برای مثال «افزایش سپردهگذاری مستقیم سازمان بورس نزد صندوق تثبیت» که در این برنامه مطرح‌شده مشابه تخصیص منابع صندوق‌های حاکمیتی چندان راهگشا نخواهد بود، چراکه طبیعتا منابع در اختیار سازمان به اندازه آن صندوق‌ها نیست، از این‌رو اگر قرار بود کمک به صندوق تثبیت از این طریق راهگشا باشد ابتدا باید کارآمدی کمک به صندوق تثبیت از طریق منابعی همچون صندوق توسعه رویت می‌شد. از سوی دیگر «محدودکردن بخش فروش بازارگردان‌ها تا اطلاع ثانوی» نیز از آن جهت عجیب است که خود این صندوق‌ها مولود عدم‌تدبیر به‌موقع روسای سابق سازمان بورس برای شروع بازارگردانی در بازار سهام هستند، چراکه اجبار این صندوق‌ها به خرید سهام بسیار گران آنها را به این شرایط کشانده که اکنون سهام خود را بفروشند، از این‌رو به‌نظر نمی‌رسد که جلوگیری از تداوم فعالیت آنها چیزی به‌جز ریسک‌افزایی در بازار سهام بلا اثر کردن این صندوق‌ها برای حفظ منابع هنگام نیاز باشد. مورد دیگر نیز «توقف پذیره‌نویسی اوراق‌بهادار و عرضه‌های اولیه تا زمان بازگشت ثبات به بازار سرمایه» است که با توجه به اندک‌بودن منابع موردنیاز آن به‌نظر نمی‌رسد تا همین‌جای کار هم مشکلات زیادی به بازار تحمیل کرده باشد، از این‌رو به‌نظر نمی‌رسد که اعمال چنین محدودیتی در بازار سهام در کنار مورد واپسین یعنی «بازگشت زمان جلسه معاملاتی در فرابورس به روال سابق از ساعت ۱۳:۰۰ به ۱۲:۳۰» چیزی به‌جز فرمان درمانی در بازار سهام باشد. در پایان بهتر است این گزارش را با طرح چند سوال تمام کنیم. آیا در بازارهای پیشرفته سهام که برخلاف بورس سه‌ونیم‌ساعته ایران در حدود ۶ ساعت کار می‌کنند هر روز شاهد ریزش قیمت‌ها هستیم؟ چرا این بینش هنوز در تصمیم‌گیران اقتصادی کشور مشاهده نمی‌شود که حل‌کردن مشکلات بورس نیازمند حل مشکلات کلان دیگر در اقتصاد ایران است که برای سال‌های متمادی بر بازار سهام نیز سایه افکنده؟ آیا وقت آن نشده که با اتخاذ دیدگاهی منطقی‌تر درخصوص مسائل کلان اقتصادی ایران به کمک بازار سرمایه بیاییم؟
صندوق توسعه ملی برای اولین بار سهام خرید
رئیس سازمان بورس خبرداد: صندوق توسعه ملی برای اولین بار با کد معاملاتی خود در بورس سهام خرید.
به گزارش سایت طلا، مجید عشقی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام کرد: صندوق توسعه ملی برای اولین بار با کد معاملاتی خود، در بورس تهران سهام خریداری کرد.
به گفته وی، با پیگیری‌های انجام شده، منابع جدیدی از صندوق توسعه ملی به بازار سهام وارد شد و برای نخستین بار این صندوق با کد معاملاتی خود اقدام به خرید سهام کرده است.
رئیس سازمان بورس خاطرنشان کرد: این اقدام خوبی برای دولت و بازار سهام محسوب می‌شود، چرا که دارایی‌های ریالی این صندوق به نوعی تبدیل به دلار شده است. با توجه به افت قیمت سهام، می‌توان این موضوع را اینگونه تعبیر کرد که یک دارایی را در عوض اینکه با نرخ دلار در آیا در بورس فقط سهام وجود دارد؟ کانال ۳۰ هزار تومانی تهیه کنند، آن را با نرخ دلار ۱۵ هزار تومانی خریداری کرده‌اند.
عشقی این را هم گفت: به بیان دیگر صندوق توسعه ملی که یک منبع بین‌النسلی به حساب می‌آید، دارایی ارزنده‌ای را در قیمت‌های بسیار نازلی اندوخته کرده و این اقدام برای کشور و شرایط فعلی بازار سهام مناسب است؛ امیدواریم این اقدام در آینده نیز تداوم پیدا کند.
پیش‌بینی وضعیت بورس 8 آبان 1401 / بسته حمایتی هم کارساز نشد
برای امروز هم احتمالا بازاری نوسانی با عرضه‌های بیشتر را داشته باشیم. چراکه به هر جهت رفتار معامله‌گران به بسته حمایتی سازمان مثبت نبود و از طرف دیگر موج فروش و خروج پول در نیمه دوم بازار با شدت بیشتر ادامه داشت. بنابراین طبیعی است که برای امروز هم تحول خاصی نداشته باشیم؛ مگر اینکه در سمت تقاضا اتفاق بااهمیتی رخ دهد.
1) پیش‌بینی بازار .
بورس24 : همزمانی قرار گرفتن شاخص کل و بسیاری از نمادهای مورد توجه و تاثیرگذار به روی محدوده حمایت قیمتی و زمانی و برگزاری برخی از جلسات در سازمان بورس جهت متوقف کردن روند کاهشی قیمت‌ها زیر سایه رشد مجدد نفت در بازارهای جهانی موجب شد تا بورس تهران معاملات نخستین روز کاری هفته را با افزایش نسبی تقاضا و حرکت رو به جلو در نمادهای شاخص‌محور آغاز نماید و در این راستا شاهد رشد بیش از 6 هزار واحدی شاخص بودیم اما این وضعیت باز هم دوام نداشت و تا پایان ساعت بازار، نیمی از رشد نماگر اصلی بازار از دست رفت. ضمن اینکه ردای سرخ شاخص هم‌وزن (افت نزدیک به 1 درصدی) و تداوم خروج نقدینگی (روز گذشته در حدود یک سوم از ارزش معاملات از بازار خارج شد) بیانگر این موضوع است که بسیاری از معامله‌گران هنوز سیگنال قطعی تغییر مسیر را دریافت نکرده‌اند؛ هر چند که رشد حجم و ارزش معاملات در روند داد و ستد روزهای اخیر اتفاق خوبی است.
اما در یک ساعت ابتدایی معاملات روز گذشته بسته 10 بندی حمایت از بازار توسط رسانه رسمی سازمان بورس و اوراق بهادار منتشر شد. تقریبا واکنش بازار به این خبر خنثی و حتی دهان‌کجی بود و عملا معامله‌گران باز هم حاضر به پذیرش ریسک ورود به گردونه معاملات نشدند ! دلیل اصلی این موضوع از بین رفتن اعتماد عمومی است. در آیا در بورس فقط سهام وجود دارد؟ واقع شرایط به قدری بحرانی شده که چنین بسته‌هایی به تنهایی نمی‌تواند بازار را از این وضعیت خارج نماید. مهمترین بندهای این مصوبه بدین شرح است:
1- بیمه کردن سهام حاضر در پوتفوی اشخاص حقیقی تا سقف ۱۰۰ میلیون تومان برای هر نفر با سررسید اعمال یکساله و مبلغ تعهد خرید ۲۰ درصد بالاتر از ارزش ترکیب سبد افراد در آخرین روز معاملاتی (۴ آبان)
2- تزریق منابع جدید توسط صندوق‌های حاکمیتی برای خرید سهام در بازار سرمایه و بمرور افزایش مبلغ مذکور.
3- واریز منابع مندرج در ردیف بودجه سال ۱۴۰۱ به صندوق تثبیت از روز شنبه جمعاً به مبلغ حدود ۵۰ هزار میلیارد ریال.
4- هماهنگی و نظارت مستمر فعالیت اشخاص حقوقی بازار شامل شرکتها و نهادها، صندوق‌های بازنشستگی و .
5- همکاری مشترک بانک مرکزی و وزارت اقتصاد جهت مدیریت نرخ سود.
6- افزایش سپردهگذاری مستقیم سازمان بورس نزد صندوق تثبیت.
7- محدود کردن بخش فروش بازارگردان‌ها تا اطلاع ثانوی.
همانطور که در گزارش روز گذشته هم اشاره شد، دولت با سیاست سرکوب قیمت، بخشی از فروش را به سمت دلالان و بخشی از هزینه را به سمت خود کشیده و به شکل غیرماهرانه‌ای جیب سهامداران را زده است. این وضعیت موجب شده تا بسیاری از تحلیلگران به این نتیجه برسند که بازار برای برگشت به حمایت مالی نیاز ندارد، بلکه به جریان عقل و تدبیر نیاز دارد . ! در واقع بازار برای برون‌رفت از وضعیت فعلی، نیاز به یک بسته قوی‌تر و جامع‌تر با حضور پای کار دولت دارد. اینکه بسته‌ای طراحی شود و طبق روال گذشته، چندان اجرایی نشود، نمی‌تواند روند کلی بازار را سر و سامان دهد.
اما برای امروز هم احتمالا بازاری نوسانی با عرضه‌های بیشتر را داشته باشیم. چراکه به هر جهت رفتار معامله‌گران به بسته حمایتی سازمان مثبت نبود و از طرف دیگر موج فروش و خروج پول در نیمه دوم بازار با شدت بیشتر ادامه داشت. بنابراین طبیعی است که برای امروز هم تحول خاصی نداشته باشیم؛ مگر اینکه در سمت تقاضا اتفاق بااهمیتی رخ دهد.
اعتماد سهامداران را به بورس برمی‌گردانیم
مجید عشقی با بیان اینکه بازگشت اعتماد سهامداران، اقدامی سخت اما با اجرای برنامه‌ها و رفع ابهام‌ها، این اعتماد را بر می‌گردانیم، گفت: اکنون به صورت دائم در حال برگزاری جلسات با بانک مرکزی به منظور کنترل نرخ سود بانکی هستیم و تعامل خوبی در این زمینه شکل گرفته است.
-->
مجید عشقی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار به تصمیمات سازمان بورس برای افزایش دوباره دامنه نوسان اشاره کرد و افزود: دامنه نوسان در اواخر تابستان افزایش پیدا کرد و اکنون هم برای مدتی معاملات بازار با دامنه نوسان فعلی ادامه‌دار خواهد بود که پس از ارزیابی نتایج معاملات بورس با دامنه نوسان هفت درصدی، تصمیمات لازم برای افزایش دوباره دامنه نوسان اتخاذ خواهد شد، اما بعید است، دامنه نوسان در فصل پاییز افزایش یابد.
برنامه‌های سازمان بورس برای تغییر مسیر معاملات بازار سهام
وی به اقدامات سازمان بورس برای بهبود وضعیت فعلی معاملات بازار سهام و نیز کاهش نوسانات این بازار تاکید کرد و گفت: بحث ابزارسازی و نیز نهادسازی از جمله اقداماتی است که از مدت‌ها قبل در سازمان بورس آغاز شده و ادامه‌دار خواهد بود.
عشقی اظهار داشت: در این زمینه سعی داشتیم تا اقدامات لازم در زمینه راه‌اندازی انواع صندوق سرمایه‌گذاری مانند صندوق اهرمی، صندوق با اصل تضمین سرمایه و صندوق املاک و مستغلات را در دستور کار قرار دهیم.
سهامی که اکنون در بازار وجود دارد همه در یک شرایط نیستند و قیمتی که در برخی از سهام ارزنده وجود دارد احتمالاً دیگر تکرار نخواهند شد
رئیس سازمان بورس خاطرنشان کرد: این صندوق‌ها از جمله صندوق‌هایی بودند که برای نخستین بار راه‌اندازی شدند و سرمایه‌گذاران با سطح ریسک‌های مختلف می‌توانند اقدام به سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها کنند.
وی بیان کرد: از سوی دیگر موضوع تاسیس نهادهای مالی جدید در حوزه سبدگردانی و کارگزاری برای ارائه خدمات جدید به سهامداران مورد بحث قرار گرفت که در چند وقت گذشته مجوزهای جدیدی در این زمینه ارائه شد.
عشقی اعلام کرد: نخستین کارگزاری که با دستورالعمل جدید مجوز فعالیت گرفت به‌زودی فعالیت خود را آغاز می‌کند، باقی نهادها در حال تاسیس و انجام کارهای مقدماتی هستند.
تزریق منابع جدید به صندوق تثبیت بازار سرمایه
رئیس سازمان بورس به دیگر برنامه‌های این سازمان برای تغییر مسیر معاملات بازار سرمایه اشاره کرد و گفت: اقدام دیگر مربوط به تزریق منابع در صندوق‌های حمایتی مانند صندوق تثبیت و توسعه بازار سرمایه است که ادامه‌دار است و منابع خوبی به صندوق تثبیت وارد خواهد شد.
وی با بیان اینکه شوک‌های وارد شده به بازار از جمله مواردی است که به اعتماد سرمایه‌گذار ضربه می‌زند، افزود: اکنون و در وضعیت فعلی به دلیل اعمال افزایش دامنه نوسان، وجود بازارگردانان و نیز صندوق‌های حمایتی عموماً با صف فروش در بازار مواجه نیستیم و خریدها در حال انجام است.
معاون وزیر اقتصاد ادامه داد: اتفاقات و تغییرات رخ داده در سطح کشور و نیز سطح بین‌المللی مانند نوسان قیمت کالا و نرخ بهره جهانی در اروپا و آمریکا باعث شد تا سهامداران از سرمایه‌گذاری در بازار عقب نشینی کنند و در انتظار بازگشت شرایط پایدار باشند.
اعتماد سهامداران را بر می‌گردانیم
وی با بیان اینکه اعتماد به سرمایه‌گذاری در بورس باید به مرور به بازار بازگردد که قطعاً اقدامی سخت اما شدنی است، گفت: در دوره‌های مختلف این مساله را تجربه کرده‌ایم که اعتماد به راحتی به بازار باز نمی‌گردد، زیرا سرمایه حساس به اتفاقاتی است که رخ می‌دهد اما با استفاده از تجربیات قبلی، رفع ابهام‌ها در سطح کلان اقتصاد، عملیاتی کردن برنامه‌های توسعه‌ای و مشورت با خود فعالان بازار و صاحبنظران، اعتماد را به بازار برمی‌گردانیم.
اکنون رقمی برای واریزی به صندوق تثبیت باقیمانده که به نظر می‌رسد تا چند روز آینده رقم قابل توجهی به صندوق تثبیت بازار سرمایه واریز شود
عشقی خاطرنشان کرد: اکنون همه تلاش خود را به کار می‌گیریم تا منابع صندوق‌های حمایتی تامین شود و این اطمینان را به بازار بدهیم که همواره خریدار در بازار وجود دارد.
رئیس سازمان بورس معتقد است؛ سهامی که اکنون در بازار وجود دارد همه در یک شرایط نیستند و قیمتی که در برخی از سهام ارزنده آیا در بورس فقط سهام وجود دارد؟ وجود دارد احتمالاً دیگر تکرار نخواهند شد.
وی با بیان اینکه بسیاری از سهام از نظر ارزش جایگزینی و نیز سودآوری در موقعیت خوبی قرار دارند، اظهار داشت: همسو با خروج نقدینگی از بازار، ورود نقدینگی هم وجود دارد عددی که در یک دوره توسط حقیقی‌ها از بازار خارج شد توسط حقوقی‌ها به بازار وارد شده است، بنابراین نمی‌توان اعلام کرد که در مقابل خروج نقدینگی، هیچ پول وارد بازار نشده است.
این مقام مسئول خاطرنشان کرد: امیدواریم بهبود شرایط بنیادین بازار کمکی در تغییر دیدگاه سهامداران نسبت به بازار سرمایه باشد.
شرایط فعلی بازار سهام رو به بهبود خواهد رفت
وی با بیان اینکه با گذشت نوسانات، شرایط فعلی بازار رو به بهبود خواهد رفت، گفت: این جهت‌گیری در دولت وجود دارد تا در تصمیمات بودجه، برنامه هفتم توسعه و نیز تصمیماتی که به صورت مستمر در دولت اتخاذ می‌شود به سمت افزایش سرمایه گذاری و نیز اجرای طرح توسعه توسط شرکتها پیش برود.
بعد از ارائه گزارش ۶ ماه شرکتها، فشار فروشی در بازار ایجاد شد که قابل پیش‌بینی هم بود و با توجه عملکرد نامطلوب برخی از شرکتها و نیز سودآوری پایین آنها طبیعی بود که این فشار فروش در بازار ایجاد شود
عشقی با اشاره به اینکه طرح‌های خوبی در بسیاری از شرکتها وجود دارد که می‌توانند در بلندمدت کمک کننده به سودآوری شرکتها باشد، بیان کرد: نوسانات قیمت جهانی همواره وجود داشته، اما سهامداران باید مراقب باشند تا سهام ارزنده خود را با قیمت پایین و در شرایط روانی بازار به فروش نرسانند.
عملکرد نامطلوب برخی از شرکتها
وی خاطرنشان کرد: بعد از ارائه گزارش ۶ ماه شرکتها، فشار فروشی در بازار ایجاد شد که قابل پیش‌بینی هم بود و با توجه عملکرد نامطلوب برخی از شرکتها و نیز سودآوری پایین آنها طبیعی بود که این فشار فروش در بازار ایجاد شود.
عشقی با بیان اینکه در آن زمان با همکاری شرکتها و نیز هلدینگ‌های بزرگ سعی بر کنترل نوسانات بازار داشتیم، گفت: صندوق‌های حمایتی به صورت دائم در بازار حضور داشتند و خرید خود را انجام دادند.
فروش هیجانی سهامداران خرد در بازار
عشقی ادامه داد: قبلا هم شاهد چنین روزهایی در بازار بودیم و فشار فروش در بازار وجود داشته است اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که فروشنده بزرگی در بازار وجود ندارد و فقط برخی از سهامداران خرد در بازار به واسطه جو روانی که در بازار حاکم شده اقدام به فروش سهام خود در بازار می‌کنند.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار به وجود خریداران بزرگ در بازار که مستعد خرید سهام با قیمت پایین در بازار هستند، اشاره کرد و افزود: جلسات متعددی را با این سهامداران برگزار کردیم تا اقدام به حمایت از سهام خود در قیمت های منطقی کنند.
جلوگیری سهامداران از فروش سهام ارزنده در بازار
وی در ادامه سهامداران را مورد خطاب قرار داد و گفت: به سهامداران توصیه می‌کنم که اقدام به فروش سهام ارزنده خود در قیمت پایین نکنند.
عشقی با بیان اینکه در حال رایزنی برای ورود نقدینگی چشمگیر به بازار هستیم، افزود: اکنون صندوق توسعه ملی و نیز هلدینگ‌های بزرگ از این نقدینگی برخوردارند و وارد بازار می‌کنند؛ در این زمینه وزیر اقتصاد به جد پیگیر این مسایل است تا از طریق تزریق نقدینگی به بازار و صندوق های حمایتی اقدامات لازم در زمینه بهبود وضعیت بازار به کار گرفته شود.
زمان خروج بازار سهام از این وضعیت
عشقی با بیان اینکه امیدواریم این روزهای سخت به زودی بگذرد اما به دلیل آنکه شرایط بازار به چندین عامل مختلف بستگی دارد، نمی‌توان زمان دقیقی را برای خروج بازار از این وضعیت اعلام کرد، گفت: بازار اکنون به نقطه ای رسیده است که مسیر آن با نقدینگی نه چندان زیاد می‌تواند تغییر کند.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار تاکید کرد: همه تلاش خود را به کار خواهیم گرفت تا تصمیماتی که اتخاذ می‌شود، کمک کننده به ایجاد تعادل در روند معاملات بازار باشد.
وی گفت: پیشنهاداتی مانند کاهش نرخ مالیات نقل و انتقال سهام، تخصیص ردیف بودجه در سال ۱۴۰۲ به صندوق تثبیت بازار سرمایه را به دولت داشتیم که اعلام کردیم بهتر است زودتر مصوب شود.
عشقی اظهار کرد: این مسایل را به محض نهایی شدن با ستاد اقتصادی مطرح خواهیم کرد، برخی از آنها مربوط به احکام بودجه، برخی دیگر مصوبات دولت و برخی هم مربوط به داخل سازمان بورس است که مورد پیگیری قرار خواهند گرفت.
کنترل نرخ سود بانکی از سوی بانک مرکزی
عشقی به همکاری بانک مرکزی و سازمان بورس در راستای کنترل نرخ بهره بانکی اشاره کرد و گفت: اکنون به صورت دائم در حال برگزاری جلسات با بانک مرکزی هستیم و تعامل خوبی را با آنها داشتیم که این تعامل به صورت دائم با بانک مرکزی ادامه دارد.
به گفته رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، نرخ بهره بین بانکی در سه هفته گذشته افزایش نداشت و تقریباً ثابت بود.
وی با بیان اینکه بانک مرکزی با دغدغه‌هایی در زمینه تورم و نقدینگی همراه است و قطعاً ملاحظاتی را در این راستا خواهد داشت، گفت: طبق توافقات صورت گرفته اکنون نرخ سود بانکی در حال کنترل است، اما برخی از بانک‌ها با پیشنهاد نرخ بالای سود سپرده به مشتریان خود تخلفاتی را انجام دادند که بانک مرکزی با آنها برخورد کرده و به کمیته انتظامی بانک‌ها گزارش شد تا به تخلفات آنها رسیدگی شود.
عشقی ادامه داد: نرخ سود بانکی به صورت رسمی افزایش پیدا نکرده است، اما برخی از بانک‌ها تخلف کردند که بانک مرکزی با آنها برخورد می‌کند و قطعاً پیگیری می‌شود.
سازمان بورس متولی راه‌اندازی صندوق پروژه نیست
رئیس سازمان بورس در بخش پایانی این گفت‌وگو به آخرین اقدامات انجام شده در خصوص راه‌اندازی صندوق پروژه اعلام کرد: سازمان بورس متولی راه‌اندازی صندوق پروژه نیست، شخصی که صاحب پروژه است باید به سازمان بورس مراجعه کند تا از طریق ارائه مجوز به وی، صندوق پروژه راه‌اندازی شود.
وی با بیان اینکه دستورالعمل تهیه شده برای این صندوق با مشکلاتی همراه بود که باعث شد بسیاری از پروژه‌ها قابلیت تعریف در قالب صندوق پروژه را نداشته باشند، گفت: اصلاحاتی در زمینه دستورالعمل با نظرات کارشناسی فعالان بازار انجام و اکنون ارائه شده تا اگر طبق دستورالعمل جدید مشکلی ندارند درخواست خود را ارائه دهند.
ردیابی پول‌ها در رکود بازارها
بررسی ها نشان می‌دهد برخلاف نیمه نخست سال که مسکن مقصد اصلی پول‌ها بود به نظر می‌رسد نقدینگی روانه بازارهای کالایی، ارز و طلا شده است.
فردای اقتصاد: آخرین داده‌های کلان اقتصادی نشان می‌دهد که ماشین چاپ پول دولت با قدرت در حال خلق نقدینگی است. در کنار این نقدینگی عظیم، ریسک‌های سیستماتیک کل اقتصاد و توقف مذاکرات هم، انتظارات تورمی را افزایش داده تا دو محرک برای تلاطم بازارها وجود داشته باشد. در چنین شرایطی که نقدینگی به حدود ۵۵۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده اما برخی از بازارهای داخلی رکودی شده‌اند. به طوری که جریان دو ساله خروج پول از سهام همچنان در حال ادامه یافتن است و بازار مسکن هم که در نیمه نخست سال بازار برتر از نظر بازدهی و جذب پول‌های سرگردان بود در مهر ماه به‌طور رسمی وارد فاز رکودی شد. حال سوال این است که پول‌ها روانه کدام بازارها شده‌اند؟
بورس از نفس افتاد
سال ۹۹ هنگامی که تلاطم اقتصاد ایران اوج گرفته بود بازار سرمایه تبدیل به یکی از اصلی‌ترین پنگاه‌های پول‌های سرگردان شده بود. به طوری که با هجوم پول‌ها به این بازار شاخص کل تا سقف ۲.۱ میلیون واحدی هم افزایش یافت که هنوز بعد از بیش از دو سال این سطح پس گرفته نشده و شاخص سهام در کانال ۱.۲ میلیون واحدی قرار دارد.
از شهریور ۹۹ همزمان با ریش بورس روند خروج پول آیا در بورس فقط سهام وجود دارد؟ حقیقی‌ها از این بازار هم شدت گرفت. به طوری که طی ۲۶ ماه اخیر در ۲۵ ماه شاهد خروج پول حقیقی بودیم و تنها در یک ماه تغییر مالکیت سهام تقریبا بی‌تغییر بود. در این مدت در مجموع ۱۵۶ هزار میلیارد تومان پول حقیقی از بازار سهام خارج شده است. اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که بورس امسال پناهگاه پولی نشده و با وجود افزایش تلاطمات، بورس نه تنها رشد نکرده بلکه به سهامداران زیان هم رسانده است. البته طی روزهای اخیر بورس اندکی سبزپوش شده است اما ارزش معاملات رشد چندانی نداشته و پول حقیقی جدیدی هم وارد بازار نشده است. به همین خاطر هنوز زود است برای این که بگوییم پول‌ها به بورس تغییر مسیر داده‌اند.
افزایش نرخ سود سپرده
پیش از آغاز بحران ارزی در نیمه دوم ۹۶، بانک‌ها پناهگاه اصلی پول‌ها بودند. در دولت نخست روحانی به واسطه برجام انتظارات تورمی کنترل شده بود و از طرفی دیگر هم با افزایش نرخ سود سپرده به سطحی بالاتر از تورم، پول‌های بزرگ در بانک‌ها رسوب کرده بودند. اما با کاهش نرخ بهره این پول‌ها روانه بازارها شد و تلاطمات را آغاز کرد و سپس با خروج ترامپ از برجام این تلاطمات به بحرانی کم‌سابقه در ارز، مسکن و. تبدیل شد. در چنین شرایطی طی دو ماه اخیر شاهد افزایش مداوم نرخ سود سپرده‌های بانکی هستیم.
نرخ سودی که پیش‌تر سقف ۱۵ درصدی داشت حالا در برخی از نهادهای مالی و بانک‌ها به ۲۵ درصد هم رسیده است. از جهتی دیگر بررسی داده‌های پولی بانک مرکزی نشان می‌دهد که سهم پول از نقدینگی رو به افزایش است. پول به بخش نقد نقدینگی گفته می‌شود که مواردی مانند اسکناس و سپرده‌های جاری و کوتاه‌مدت را شامل می‌شود. اما شبه پول بخش غیرسیال نقدینگی است و عمدتا شامل سپرده‌های بلندمدت می‌شود. کاهش سهم شبه پول و افزایش سهم پول، نشان می‌دهد که پول‌ها از سپرده‌های بلندمدت در حال خارج شدن هستند و تبدیل به پول نقد می‌شوند تا احتمالا در جایی دیگر خرج یا سرمایه‌گذاری شوند. افزایش پول و سپرده‌های جاری طبیعتا باعث افزایش سرعت پول می‌شود. چیزی که می‌تواند بازارها را متلاطم و تورم را افزایش دهد. به این ترتیب به نظر می‌رسد افزایش غیررسمی نرخ سود سپرده واکنش سیاستگذار به خروج پول از بانک‌ها باشد.
آغاز رکود ملکی
بررسی‌ها نشان می‌دهد بازار مسکن که در نیمه نخست سال با ثبت تورم ۲۹ درصدی (مرکز آمار) پربازده‌ترین بازار داخلی بود، توانسته بخش عمده‌ای از پول های سرگردان را در نیمه نخست سال جذب کند. به طوری که در اوج خرداد تعداد معاملات مسکن در تهران به سقف ۴ ساله رسید و ارزش معاملات هم با رسیدن به رقم عجیب ۵۴ هزار میلیارد تومان رکوردی جدید ثبت کرد. البته با آغاز تابستان و همچنین دور آخر مذاکرات احیای برجام ارزش معاملات این بازار رفته رفته کاهش یافت.
نکته عجیب اما افت جدی معاملات در مهرماه بود. برخلاف اغلب ماه‌ها که با جهش دلار قیمت و تعداد معاملات مسکن هم افزایش پیدا می‌کند، در مهرماه هم افت تعداد معاملات را شاهد بودیم و هم ارزش معاملات را. بدون در نظر گرفتن فروردین که نیمه تعطیل است، ارزش معاملات با رسیدن به ۲۲ همت به کمترین مقدار از آبان پارسال رسید. چنین رفتار معکوسی نشان می‌دهد که مسکن هم دیگر مقصد اصلی جذب پول‌های سرگردان نیست. (بخوانید: آغاز رسمی زمستان بازار مسکن)
باد شدن حباب سکه
حباب سکه به اختلاف قیمت بازاری سکه با ارزش ذاتی گفته می‌شود. در هنگام اوج‌گیری مذاکرات برجام پیش از عید امسال این حباب حتی منفی هم شده بود که به خاطر کاهش انتظارات تورمی و همچنین انتظار برای افت قیمت دلار به عنوان محرک اصلی سکه ایجاد شده بود. اما با توقف مذاکرات بعد از حمله روسیه به اوکراین، این حباب هم کم کم افزایش یافت و رشد اصلی این حباب آیا در بورس فقط سهام وجود دارد؟ هم بعد از حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی و ممنوعیت نگهداری ارز رخ داد. اما طی همین مدت اخیر هم بر حباب سکه افزوده شده است. به طوری که در هفته آخر شهریور حباب سکه حدود ۱۱ درصد بود و طی حدود ۶ هفته ۱.۵ برابر شد و به ۱۶ درصد رسید. چنین چیزی می‌تواند تحت تاثیر دو عامل باشد؛ نخست افزایش آیا در بورس فقط سهام وجود دارد؟ تقاضا برای خرید سکه و سپس کاهش قیمت طلای جهانی و ثابت ماندن قیمت سکه در داخل کشور.
رونق معاملات دلار
بازارهای ارز و طلا یکی از غیرشفاف‌ترین بازارهای کشور هستند که داده خاصی در خصوص حجم معاملات آنها وجود ندارد. اما مدتیست که آمار معاملات دلار توافقی به صورت شفاف منتشر می‌شود. هر ایرانی در سال با داشتن کارت ملی می‌تواند آیا در بورس فقط سهام وجود دارد؟ تا سقف ۲ هزار دلار به صورت مجاز از صرافی‌ها خریداری کند. صرافی‌ها هم این ارز را بر اساس میزان تقاضای خرد خریداری می‌کنند و به این ترتیب بررسی حجم معاملات دلار توافقی نشان می‌دهد که چقدر افراد به صورت مجاز دلار خریده‌اند. بررسی‌ها از ابتدای آغاز به کار این سامانه در ۲۳ شهریور تاکنون نشان می‌دهد که روزانه به طور متوسط حدود ۱۳ میلیون دلار در این سامانه معامله می‌شود. البته روزهای اول این رقم به حدود ۶ میلیارد دلار هم می‌رسید و سقف آن هم امروز شکسته شد که در این سامانه ۲۱ میلیون دلار معامله شد. در مجموع هم طی این ۱.۵ ماه حدود ۵۰۰ میلیون دلار در این سامانه معامله شده است. به عبارتی دیگر تنها ۱۶ هزار میلیارد تومان از پول‌های سرگردان جذب دلار توافقی شده است. دلاری که هر فرد در سال تنها ۲ هزار دلار می‌تواند بخرد. به این ترتیب معاملات درشت و رقم بالا که در بازارهای غیررسمی انجام می‌شوند در این آمارها نیامده و این اعداد به نوعی فقط خریدهای «دلار اولی‌هایی» که از ابتدای سال از سهمیه خود استفاده نکرده بودند را نشان می‌دهد.
نیاز به پول نقد
به این ترتیب به نظر می‌رسد در موج تورمی اخیر، پول‌ها دیگر به سمت مسکن و بورس نمی‌روند و محل‌هایی که درآمد تضمین شده دارند (بانک، درآمد ثابت) هم چندان در جذب پول‌ها موفق نبوده‌اند. در چنین شرایطی تنها ۲ فرضیه برای مقصد پول‌های سرگردان وجود دارد. فرضیه اول این است که بخشی از این پول‌ها به سمت بازارهایی مثل ارز و طلا رفته‌اند. فرضیه دوم هم افزایش پول نقد توسط مردم برای تامین مخارج روزمره است. بعد از جهش قیمت مواد غذایی در اردیبهشت، ناگهان نسبت پول به نقدینگی افزایش یافت که نشان میداد بخشی از سپرده‌های بلندمدت تبدیل به کوتاه‌مدت شده‌اند. چنین چیزی علاوه بر این که می‌تواند نشان دهد با افزایش انتظارات تورمی کوچ پول‌ها به سمت بازارهای سفته‌بازی رخ داده، می‌تواند نشانگر افزایش پول نقد برای تامین مایحتاج هم باشد. به این ترتیب می‌توان گفت بر خلاف نیمه نخست سال که این پول‌ها عمدتا روانه بازار مسکن و همچنین برای خریدهای روزمره مصرف می‌شد حالا به سمت بازارهایی مانند ارز و طلا می‌رود و البته همچنان بخشی از آن احتمالا صرف خرید کالاهای مصرفی می‌شود.
دیدگاه شما