شرایط ورود یک کالا به بازار آتی

3 صندوق کالایی در راه ورود به بازار

بورس کالا در حال بررسی تقاضای راه‌اندازی دو صندوق کالایی طلا و یک صندوق کالایی زعفران است. حامد سلطانی‌نژاد، مدیرعامل بورس کالای ایران با اعلام این مطلب در گفت‌وگو با سنا به راه‌اندازی سامانه آموزشی بازار مشتقه اشاره کرد و گفت: برای توسعه بازار مشتقه نیاز به آموزش عملیاتی این بازار به علاقه‌مندان بود. او با اشاره به اینکه برای آشنایی با بازار مشتقه همیشه به‌طور شفاهی نحوه معامله در این بازار را تشریح می‌کردیم و آموزش‌ها در خصوص این بازار کاملا تئوریک بود، اظهار کرد: این شرایط باعث شد به سمت راه‌اندازی سامانه‌یی حرکت کنیم تا علاقه‌مندان به این بازار در فضای مجازی اقدام به معامله کنند و آموزش به نحوه عملیاتی انجام شود. وی ادامه داد: با راه‌اندازی این سامانه افراد می‌توانند وارد این سامانه شوند تا در قالب فضای مجازی موقعیت بگیرند، خرید و فروش کنند و در نهایت سود شرایط ورود یک کالا به بازار آتی و زیان خودشان را در عالم مجازی تجربه کنند. او با اشاره به اینکه عملکرد این سامانه شبیه irvex است، گفت: در حال حاضر این سامانه روی فیوچرز طلا معاملات مجازی انجام می‌دهد اما در سایر حوزه‌ها نیز شرایط معامله به همین روال است.

مدیرعامل بورس کالا با اشاره به اینکه در حوزه کشاورزی تلاش‌های زیادی در حال انجام است که محصولات کشاورزی وارد بازار مشتقه شود، گفت: یکی از دلایل ناموفقیت در این حوزه نبود آموزش برای بازار مشتقه تا پیش از این بود؛ چراکه سرمایه‌گذار برای آشنایی با این بازار مجبور بود در فضای واقعی وارد شود و امکان داشت متضرر شود اما در فضای مجازی چنین مشکلاتی وجود ندارد.

سلطانی‌نژاد با اشاره به اینکه این سامانه در همان ابتدای راه‌اندازی با استقبال خوبی مواجه شد، افزود: در همان روزهای اول نزدیک به 300 نفر در این سامانه ثبت‌نام کردند و مسابقه بین آنها آغاز شد و به سه نفر برنده نیز جوایزی اهدا شد. وی راه‌اندازی این سامانه را برای توسعه بازار مشتقه بسیار مفید دانست و افزود: در شرایط جدید معرفی بازار مشتقه به صورت عملیاتی تسهیل شده است و در عمل می‌توان در فضاهایی مثل دانشگاه یا وزارت جهاد کشاورزی با عملیات روی کالاها نتایج را نشان داد.

مدیرعامل بورس کالای ایران همچنین به وضع بازار مشتقه سکه نیز اشاره کرد و افزود: بازار آتی سکه با ورود سرمایه‌گذاران جدید به بازار مشتقه بسیار رونق گرفته و با راه‌اندازی آپشن سکه پازل این بازار تقریبا کامل شده است. او به بازار نقد سکه در قالب گواهی سپرده اشاره کرد و گفت: در بازار نقد با وجود گواهی سپرده سکه، از آنجایی که کالا در خزانه توسط کارشناس بانک نگهداری می‌شود امکان جعل به صفر می‌رسد و سرمایه‌گذار می‌تواند گواهی یا سند سکه را مورد معامله قرار دهد.

سلطانی‌نژاد با اشاره به اینکه بازار آتی سکه عمر بیشتری نسبت به سایر بازارهای این کالا دارد، افزود: بازار آتی بسیار فعال است و آپشن این کالا هم راه‌اندازی شده است که بسیار مورد استقبال قرار گرفته و ظرف چند ماه ابتدایی این بازار بیش از 50 میلیارد تومان معاملات در این بازار انجام شد که انتظار چنین اقبالی در بازار وجود نداشت.

مدیرعامل بورس کالای ایران با اشاره به اینکه در شرایط فعلی زمان ورود نهادهایی همچون صندوق‌های کالایی طلا به این بازار است، ادامه داد: این صندوق‌ها باید معاملات الگوریتمی روی این کالا را طراحی کنند. وی ارزش معاملات بازار مشتقه سکه را در سال گذشته بالغ بر 390هزار میلیارد ریال دانست و گفت: این رقم در کل تاریخ بورس کالای ایران بی‌سابقه است.

سلطانی‌نژاد در ادامه برنامه توسعه بازار مشتقه را بازار مبتنی بر کالا دانست و افزود: برای توسعه این بازار برای ورود محصولات کشاورزی ذرت، جو، زعفران و پسته که مزیت نسبی در آنها وجود دارد، برنامه‌ریزی شده است. او همچنین با اشاره به اینکه سنگ‌آهن را به زودی در بازار کالا خواهیم داشت، اظهار کرد: توسعه بازار صادراتی سنگ‌آهن به موجب ماده 37 دستورالعمل پذیرش، ماده دو بند الف ماده 32 قانون برنامه ششم اجرایی خواهد شد که می‌گوید: تنظیم‌گر بازار مثل شرکت بازرگانی دولتی و نهادهای دیگر می‌توانند از ابزارهای مالی مثل: فیوچرز، آپشن، فوروارد برای تنظیم بازار استفاده کنند این اجازه به آنها داده شده است از این ابزار استفاده کنیم.

سلطانی‌نژاد در ادامه درخصوص ساز و کار صندوق‌های کالایی گفت: این صندوق‌ها می‌توانند یونیت‌هایشان را به مردم بفروشند افرادی که مدیریت این صندوق‌ها را بر عهده دارند، افرادی‌ حرفه‌یی هستند که در تجارت زعفران یا تجارت طلا یا هر کالایی که می‌خواهند روی آن صندوق کالایی داشته باشد، تسلط دارند. این مقام مسوول با اشاره به اینکه چنین صندوق‌هایی ریسک سرمایه‌گذاری کالایی را کاهش می‌دهند، گفت: ممکن است فرد با خرید مستقیم سکه یا طلا و بدون تحلیل نوسان‌های قیمتی این کالاها متضرر شود اما چنین صندوق‌هایی با وجود مدیران حرفه‌یی، ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهند.

مدیرعامل بورس کالای ایران با اشاره به اینکه این صندوق‌ها در هر کالایی که بازار نقد و گواهی سپرده آنها وجود داشته باشد، امکان سرمایه‌گذاری دارند، اظهار کرد: زمینه فعالیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری اوراق بهادار است و هر جا که امکان تبدیل کالا به اوراق بهادار وجود داشته باشد، صندوق‌ها می‌توانند ورود پیدا کنند. وی ادامه داد: تا امروز زمینه حضور این صندوق‌ها وجود نداشته است اما با راه‌اندازی معاملات گواهی سپرده زعفران اواخر سال گذشته و گواهی سپرده پسته و گواهی سپرده سکه طلا که پایان سال 94 راه‌اندازی شد، در حال حاضر زمینه فعالیت این صندوق‌ها وجود دارد.

سلطانی‌نژاد با اشاره به اینکه چند تامین سرمایه در تلاش برای راه‌اندازی صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر کالا هستند، گفت: اما در حال حاضر تقاضای دو صندوق طلا و یک صندوق زعفران در بورس کالا وجود دارد که در حال بررسی است.

شرایط ورود یک کالا به بازار آتی

در مطلب قبلی، انواع ابزارهای مشتقه که جزئی از ابزارهای مهندسی مالی بودند، توضیح داده شد. در این مطلب، جزئیات ساز و کار بازارهای آتی، مانند مشخصات قراردادها توضیح داده می‌شود.

بستن موضع معاملاتی در قراردادهای آتی
قرارداد آتی توافق نامه‌ای مبتنی بر خرید یا فروش دارایی پایه با قیمت مشخص و در زمان معینی در آینده است. بیشتر قراردادهای آتی منجر به تحویل فیزیکی کالا نمی‌شوند به این علت که سرمایه‌گذاران قبل از فرارسیدن زمان تحویل کالا، موضع معاملاتی خود را می‌بندند. بستن موضع معاملاتی به معنای ورود در یک معاملۀ جدید و اتخاذ موضع معاملاتی عکس حالت قبلی است. به عنوان مثال، سرمایه‌گذاری که با استفاده از قرارداد آتی وارد معاملۀ خرید زعفران به تحویل ماه آبان شده است، می‌تواند موضع معاملاتی خود را در شهریور تغییر داده و به فروش زعفران به تحویل آبان اقدام نماید. مجموع سود و زیان نیز به وسیلۀ تغییرات ایجاد شده در قیمت آتی دارایی تا شهریور محاسبه می‌شود.

مشخصات قرارداد آتی
هنگام انعقاد یک قرارداد آتی، بورس باید جزئیات توافق‌نامه بین دو طرف، مخصوصاً نوع دارایی، اندازۀ قرارداد، مکان تحویل و زمان تحویل را دقیقاً مشخص نماید که در ادامه به تشریح هر کدام پرداخته می‌شود.
دارایی پایه: در صورتی که دارایی مورد نظر در قرارداد، کالا باشد، لازم است که شرایط قابل قبول چون کمیت و کیفیت دارایی موضوع قرارداد از پیش توسط بورس تعیین شود. در مورد دارایی‌های مالی که موضوع قراردادهای آتی قرار می‌گیرند، معمولاً نیازی به تعیین ویژگی‌ها و مشخصات نیست.
اندازۀ قرارداد : اندازۀ قرارداد را حجم دارایی که طی قرارداد باید تحویل داده شود، مشخص می‌کند. به عبارت دیگر، مقدار استاندارد شدۀ دارایی پایه را به اصطلاح «اندازۀ قرارداد» می‌گویند.
ماه‌های تحویل: بورس باید دورۀ دقیق زمان تحویل کالا را مشخص سازد. ماه‌های تحویل از یک قرارداد به یک قرارداد دیگر متفاوت است. این ماه‌ها توسط بورس با توجه به نیازهای معامله‌گران تعیین می‌شود. بورس زمان شروع و آخرین روز انجام معامله برای هر قرارداد آتی خاص را تعیین می‌کند.
محدودیت‌های تغییرات قیمت: بورس‌ها در بسیاری از موارد محدودۀ تغییرات روزانۀ قیمت را نیز تعیین می‌کنند، تا مانع نوسانات شدید قیمت‌ها شوند. هدف از این محدودیت‌ها، جلوگیری از تأثیر بیش از حد سفته‌بازان بر بازار است.

تحویل
تسویۀ فیزیکی: تسویۀ نهایی قرارداد آتی از طریق انتقال دارایی پایۀ اعلامی توسط بورس و پرداخت ارزش بازار قرارداد آتی است.
نحوۀ تحویل: مکان تحویل کالا باید توسط بورس مشخص شود. این امر خصوصاً در مورد کالاهایی که هزینۀ حمل و نقل بالایی دارند، اهمیت زیادی پیدا می‌کند.
تسویۀ نقدی: تسویۀ نهایی قرارداد آتی به طور نقدی بر اساس آخرین قیمت تسویۀ روزانه است که منجر به سقوط تعهدات طرفین می‌شود. برخی قراردادهای آتی صادره بر دارایی مالی مثل قرارداد آتی شاخص به صورت نقدی تسویه می‌شوند؛ چرا که تحویل دارایی پایه یعنی تحویل یک پرتفوی ۵۰۰ سهمی غیرممکن است.

هم‌گرایی قیمت آتی با قیمت نقد
هر چه زمان سررسید قرارداد آتی نزدیک‌تر می‌شود، قیمت قرارداد آتی به سمت قیمت نقد دارایی پایه میل می‌کند و در سررسید، قیمت قرارداد آتی با قیمت نقد برابر می‌شود.

نمودار (۱): رابطۀ بین قیمت قرارداد آتی و قیمت نقد قبل از تاریخ سررسید

قراردادهای باز یا " Open Interest " تعداد قراردادهای باز را نشان می‌دهد. قراردادهای باز آن دسته از قراردادهای آتی است که موضع معاملاتی معامله‌گر در پایان روز همچنان باز است؛ یعنی آن قرارداد سررسید نشده یا تحویل آن صورت نگرفته و یا با موضع معاملاتی معکوس، مسدود نشده است.

در این مطلب، ساز و کار بازارهای آتی توضیح داده شد. در مطلب بعد، نقش حساب ودیعه که برای معامله‌گران بازارهای آتی از اهمیت ویژه‌ای برخودار است، تشریح خواهد شد.

دوره آموزش آتی کالا | آتی زعفران، نقره، سکه، پسته، زیره

دوره آموزش بازار آتی کالا | آموزش آتی زعفران، نقره، سکه، پسته، زیره

کالج تی‌بورس | معامله‌گری به سبک جهانی

ویدئوی معرفی دوره آموزش آتی کالا | حسین شمس

معامله گران بورس ایران به شناسایی سود فقط از رشد قیمت ها در جهت صعود آشنایی دارند. با توجه به ریزش های طولانی در بورس و محدودیت های این بازار از جمله: وجود صف خرید وفروش مکرر و نبود اهرم برای نوسان گیری تیم کالج تی بورس شروع به آموزش بازارهای موازی با بورس کرده است. بازار هدف تیم ما آتی کالا است.

در این بازار قابلیت جذاب کسب سود از ریزش قیمت ها وجود دارد. وجود اهرم های متنوع می تواند با ترکیب استراتژی مناسب، سود آوری مستمری را برای شرایط ورود یک کالا به بازار آتی معامله گران فراهم نماید.

آموزش بازار آتی کالا (نقره، سکه، زعفران، پسته، زیره و بورس)

• بخش اول: آموزش مبانی منحصر به آتی کالا
• بخش دوم: ارائه استراتژی های متنوع
• بخش سوم: مدیریت سرمایه و تمرین عملی

آموزش صفر تا صد

5 جلسه آموزشی

20 ساعت آموزش

توضیحات دوره آموزش آتی کالا | آموزش آتی زعفران، نقره، سکه، پسته، زیره و بورس

در کلاس های آموزش آتی کالا سعی بر ساده سازی مطالب برای درک بهتر بازار شده است. توضیحات حول محور کاربردی بودن و امکان اجرا کردن استراتژی ها و مطالب تئوری است. رکن اصلی بازار آتی کالا درک بازار مبتنی بر قرارداد است و سپس اجرای عملی مطالب آموزش داده شده است.
در همین راستا یک هفته بعد از اتمام دوره ی آموزشی مستند معاملات تیم آتی کالا به همراه فرصت های ایجاد شده در همین هفته ارائه می‌شود. هدف اصلی این دوره یادگیری و سپس اجرا کردن درست استراتژی معاملاتی برای کسب سود مستمر و لذت بردن از معامله ی درست است.

نردبان موفقیت در بازار آتی کالا

پله اول: مقدمه ورود به بازار آتی کالا

آشنایی با مبانی بازار های مشتقه و بازار کالایی، در این بخش از آموزش‌ها الفبای شکل‌گیری یک قرار داد آتی و تشکیل بازار های کالایی در جهان و ایران توضیح داده می شود. با مثال های فراوان و دیدگاه های مختلف موجود در بازار آتی کالا سعی در توضیح فلسفه ایجاد این بازار شده است. درک ودرونی کردن مطالب پایه و فلسفه تشکیل یک بازار ابتدای ورود به یک بستر معاملاتی است.

پله دوم: فاندامنتال آتی کالا و موقعیت های خرید و فروش

در بخش فاندامنتال عوامل موثر بر رشد و ریزش قیمت کالاهای موجود در بازار به تفصیل مورد بررسی قرار می گیرد و دیدگاه خریدار و فروشنده قرار داد ها در بازه های زمانی متفاوت بیان می شود.

پله سوم: مدیریت سرمایه و استراتژی

بازار آتی کالا به دلیل وجود اهرم دارای ریسک های متفاوتی نسبت به بازار سهام است در نتیجه مدیریت سرمایه رکن اصلی موفقیت و سودآوری استراتژِی است.

بازار مشتقه بورس کالا

اگر بخواهیم بورس کالا و انواع مختلف بازارهای بورس کالا یعنی بازار مشتقه بورس کالا را در یک نگاه توضیح دهیم، شکل زیر گویای این مطلب خواهد بود.

همان‌طور که در شکل بالا مشخص شده است بازار فیزیکی، بازار فرعی، بازار مشتقه و بازار مالی از اجزای مهم بورس کالا هستند. در ادامه بازار مشتقه بورس کالا مورد بررسی قرار خواهد گرفت:

بازار مشتقه را نوع جدیدی از بازار بورس کالا می‌توان تعریف کرد که با توجه به نیاز بعضی بازارها و ماهیت کالاها دست به تعریف ابزار جدیدی برای معامله این کالاها زده است. این بازار از ابزارهایی مانند قراردادهای آتی و قراردادهای اختیار معامله برای تعریف جدیدی از معاملات بورس کالا با هدف شکل‌گیری بازار برای طیف جدیدی از سرمایه‌گذاران شکل گرفته است. در این بازار یک دارایی پایه که قراردادها بر روی آن منتشر می‌شوند، تعریف می‌شود. این دارایی پایه می‌تواند محصولات کشاورزی، انواع فلزات و انواع فراورده‌های نفتی باشد. در ایران نخستین بازار قراردادهای آتی بر روی سکه و محصولات کشاورزی مانند زعفران شکل گرفت. رفته ‌رفته در این نوع معاملات محصولات دیگری نظیر پسته و زیرِه نیز افزوده شد. مخاطبان این بازار طیف بزرگ‌تری از سرمایه‌گذاران خرد هستند که تمایل به سرمایه­‌گذاری در این ابزار جدید را دارند.

مزایای قراردادهای مشتقه

• پوشش ریسک
• امکان خرید و یا فروش استقراضی دارایی
• تضمین معاملات توسط اتاق پایاپای بورس

انواع اوراق مشتقه بورس کالا:

• قرارداد آتی (Futures Contracts):

قراردادی است که در آن دوطرف تعهد می‌کنند که در یک تاریخ مشخص (تعیین شده طبق ضوابط رسمی بورس) و با یک قیمت مشخص (تعیین شده طبق ضوابط بازار رسمی بورس) یک کالا با کیفیت مشخص (تعیین شده طبق ضوابط بازار رسمی بورس) را مبادله کنند در این قرارداد دو طرف متعهد هستند که طبق ضوابط قرارداد عمل کنند خریدار معمولاً نگران است که قیمت کالا در آینده بالا رود و فروشنده نگران است که قیمت کالا ثابت مانده یا پایین بیاید این قراردادها در بازارهای رسمی یا بورس انجام می‌گیرند و به نوعی نوسان‌های شدید قیمت کالا در آینده را کاهش می‌دهند. در این نوع قرارداد، پول، کالای مورد معامله تا زمان تحویل پرداخت نمی‌شود ولی هر دوطرف معامله برای حسن انجام معامله هنگام عقد قرارداد، ودیعه‌ای به اتاق پایاپای به‌عنوان وجه تضمین حسن انجام قرارداد می‌سپارند. لازم به ذکر است که در بورس کالای ایران در حال حاضر قراردادهای آتی تنها روی سکه طلا، زیره سبز ، پسته و زعفران معامله می‌­شوند. در بورس اوراق بهادار نیز قراردادهای آتی در خصوص برخی از سهم ها و شاخص سهام نیز وجود دارد. مشتری متقاضی انجام معامله آتی از طریق کارگزار خود و با پرداخت درصد بسیار کمی از وجه کالا وارد معامله شده و با اتخاذ موقعیت‌های خرید یا فروش اقدام به دادوستد کالا از زمان اولین روز معاملاتی تا زمان سررسید قرارداد می‌نماید. فرآیند انجام معاملات آتی در بورس کالا مختصرا به شرح زیر است:

1. مراجعه مشتری به یکی از کارگزاران معاملات آتی شرکت شرایط ورود یک کالا به بازار آتی بورس کالا و ثبت‌نام و گرفتن کد مشتری.
2. افتتاح حساب مشترک با بورس کالا در بانک معرفی‌شده از سوی بورس.
3. درخواست خرید یا فروش یکی از قراردادها و اتخاذ یکی از موقعیت‌های خرید یا فروش در بازار معاملات آتی.
4. انجام معاملات روزانه بر روی موقعیت معاملاتی اتخاذ شده به نحوی که مشتری می‌تواند تا زمان سررسید قرارداد، به دفعات کالا را خرید و فروش کرده و با توجه به نرخ‌های روز از سود مورد نظر بهره‌مند گردد.

• قرارداد اختیار معامله (Options):

اختیار معامله یک ابزار مشتقه در مباحث مالی است. اختیار معامله یک قرارداد قانونی است که توسط یک فروشنده به یک خریدار در ازای مبلغ معینی فروخته می‌شود. خریدار این قرارداد آنگاه این اختیار را به دست می‌آورد که یک دارایی‌ (اعم از سهام یا کالا) را تا مدت مشخصی به مبلغ تعیین شده‌ای بخرد یا بفروشد. قرارداد اختیار معامله به دو نوع کلی اختیار خرید و اختیار فروش تقسیم می‌شود. در هر کدام از این دو نوع قرارداد، دو طرف خریدار و فروشنده با یکدیگر وارد معامله می‌شوند.

این نوع اختیار معامله به خریدار این اجازه را می‌دهد که مقدار مشخص از یک دارایی را در آینده، در زمانی مشخص و به‌ قیمتی معین خریداری کند. به‌عنوان ‌مثال فرض کنید قرارداد اختیار معامله‌ی خرید با دارایی پایه سکه در شرکت بورس کالای ایران قابل معامله است. قیمت هر سکه در بازار نقدی در دی ‌ماه ســال ۹۵ برابر۹۵۰هزار تومان است. چنانچه فردی اختیار خرید مذکور را با قیمت اعمال ۹۵۰ هـزار تومان برای سررسید اسفند ۹۵ به قیمت ۵۰ هزار تومان (قیمت اختیار معامله) خریداری کند، پایان اسفند سال۹۵، این فرد حق دارد هر سکه را با قیمت ۹۵۰ هزار تومان از فروشنده اختیار معامله خریداری کند. حال چنانچه قیمت نقدی سکه تا زمان سررسید به یک میلیون و ۶۰ هزار تومان رسیده باشــد، خریدار اختیار معامله به ازای هر ســکه، ۱۱۰هزار تومان سود می‌کند (البته با در نظر گرفتن هزینه خرید اختیار و کسر ۵۰ هزار تومان، در کل معادل۶۰ هزار تومان ســود می‌کند) و چنانچه قیمت نقدی سکه تا زمان سررسید به ۹۰۰ هزار تومان رسیده باشد، خریدار اختیار معامله از حق خرید خود استفاده نمی‌کند و اختیار معامله را اعمال نمی‌کند (چراکه می‌تواند در بازار، ســکه را به قیمت کمتر بخرد) و در نتیجه فقط زیانی معادل ۵۰ هزار تومان (هزینه خرید اختیار که در ابتدای انعقاد قرارداد پرداخته بود) را متحمل می‌شود.

ایــن نوع اختیار معامله به خریدار خود این اجــازه را می‌دهد که مقدار مشخص از یک دارایی را در آینده در زمانی مشخص و با قیمتی معین به فروشنده اختیار معامله بفروشد. به‌عنوان‌ مثال فرض کنید قرارداد اختیار معامله‌ فروش با دارایی پایه سکه در شرکت بورس کالای ایران قابل معامله است. قیمت هر سکه در بازار نقدی در دی ‌ماه ســال ۹۵ برابر ۹۵۰ هزار تومان است. چنانچه فردی اختیار فروش مذکور را با قیمت اعمال ۹۵۰ هزار تومان برای سررسید اسفند سال ۹۵، به قیمت ۳۰ هزار تومان (قیمـت اختیار معامله) خریداری کند، پایان اسفند ۹۵ این فرد حق دارد هر سکه را با قیمت ۹۵۰ هزار تومان به فروشنده اختیار معامله بفروشد. حال چنانچه قیمت نقدی سکه تا زمان سررســید به ۸۵۰ هزار تومان رسیده باشد، خریدار اختیار معامله فروش روی هر قرارداد ۱۰۰ هزار تومان ســود می‌کند (که البته با در نظر گرفتن هزینه خرید اختیار به مبلغ ۳۰ هزار تومان، در کل معادل ۷۰ هزار تومان سود می‌کند) و چنانچه قیمت نقدی سکه تا زمان سررســید به یک میلیون تومان رسیده باشــد، بدیهی است خریدار اختیار معامله از حق فروش خود استفاده نمی‌کند و اختیار معامله را اعمال نمی‌کند (چراکه می‌تواند در بازار سـکه را به قیمت بیشتری بفروشد) و در نتیجه در این حالت تنها زیانی که وی متحمل می‌شود، مبلغ ۳۰هزارتومانی است که بابت خرید اختیار در ابتدای انعقاد قرارداد پرداخته بود. همچنین در خصوص قراردادهای اختیار معامله توجه به نکات زیر حائز اهمیت است.

محاسبه قیمت پایانی

اگر قرارداد اختیار معامله‌ای در یک روز معاملاتی معامله شــود، قیمت پایانی قرارداد اختیار معامله، میانگین وزنی قیمت معاملات انجام‌ شده طی آن روز معاملاتی اســت، ولی اگر در آن روز معاملاتی، قراردادی معامله نشود، قیمت پایانی قرارداد اختیار معامله در روز کاری قبل به‌عنوان قیمت پایانی در نظر گرفته خواهد شد که در صورت عدم انجام معامله به‌صورت متوالی در آن نماد، این روند (استفاده از قیمت پایانی روز قبل) حداکثر تا دو روز کاری ادامه خواهد داشت، پس‌ازآن، بورس قیمت پایانی قرارداد اختیار معامله را براساس قیمت پایانی قراردادهای زیرگروه هم ماه آن نماد یا به‌صورت تئوریک محاسبه می‌کند.

تسویه معاملات

معاملات قراردادهای اختیار معامله در شرکت بورس کالای ایران در تاریخ سررسید هر قرارداد تسویه می‌شوند. بدین معنی که در پایان یک روز معاملاتی، ارزش قراردادهای اختیار معامله‌ شده (معادل حاصل‌ضرب قیمت اختیار در حجم قرارداد) از حساب خریدار اختیار کسر و به‌حساب فروشنده اختیار واریز می‌شود. کارمزدهای معاملاتی نیز از حساب خریدار و فروشنده کسر و به حساب بورس، سازمان و کارگزار مربوطه واریز خواهد شد.

تحویل

با توجه به اینکه سبک اعمال قراردادهای اختیار معامله در شرکت بورس کالای ایران اروپایی است، در سررسید، خریدار می‌تواند درخواست اعمال خود را به بورس ارائه دهد. ارائه درخواست اعمال به معنی آغاز انجام فرآیند تخصیص است. پس از پایان معاملات و پس از پایان مهلت ارائه درخواست اعمال، بورس کلیه فروشندگانی را که طرف مقابل ایشان، درخواســت اعمال خود را به بورس ارائه کرده باشد، مشخص می‌کند. فروشندگان متعهد به تحویل دارایی پایه به‌اندازه حجم قرارداد خود هستند. دو حالت در اینجا متصور است:

1. کلیه فروشندگان تعهدات خود را ایفا نموده و رسید انبار یا دارایی پایه را تحویل داده‌اند؛ در این صورت قرارداد خریدارانی که ارزش قرارداد به همراه کارمزدهای مربوطه را واریز نکرده باشند، ملغی خواهد شد.
2. بخشی از فروشندگان نکول کرده و تعهدات خود را ایفا کرده‌اند؛ در این صورت سه حالت متصور است:

• تعداد نکول فروشندگان برابر تعداد خریدارانی شرایط ورود یک کالا به بازار آتی باشد که تمایل به تسویه نقدی دارند و در نتیجه ارزش قرارداد بــه همراه کارمزدهای مربوطه را واریز نکرده‌اند. در این صورت خریدارانی که تسویه نقدی شده‌اند، مقابل فروشندگانی که نکول کرده‌اند قرار می‌گیرند. در این شرایط، فروشنده، درصدی از ارزش قرارداد را به همراه مابه‌التفاوت قیمت اعمال و قیمت نقد دارایی پایه به خریدار پرداخت می‌کند.
• تعداد نکول فروشندگان بیشتر از تعداد خریدارانی باشد که تمایل به تسویه نقدی دارند. فرض کنید ۱۰ قرارداد در یکی از نمادها منجر به اعمال‌شده اســت. هر نفر یک قرارداد دارد. (۱۰ خریدار و ۱۰فروشنده) فرض کنید از ۱۰ قرارداد، چهار نفر از فروشندگان نکول کرده باشند و یک نفر از خریداران تمایل به تسویه نقدی داشته باشند. در این حالت ۶ فروشنده و ۶ خریدار وارد فرآیند تحویل می‌شوند و خریداران، کالا را از فروشندگان تحویل می‌گیرند. قرارداد چهار فروشنده تسویه نقدی می‌شود و فروشندگان موظف به پرداخت درصدی از ارزش قرارداد به همراه مابه‌التفاوت قیمت اعمال و قیمت نقد دارایی پایه خواهند بود.
• تعداد نکول فروشندگان کمتر از تعداد خریدارانی باشد که تمایل به تسویه نقدی دارند. مثال مورد قبل را با این فرض شرح می‌دهیم که از ۱۰ قرارداد، دو نفر از فروشندگان نکول کرده باشند و ۶ نفر از خریداران نیز تمایل به تسویه نقدی داشته باشند و وجوه لازم را واریز نکنند، دو نفر از آن ۶ خریدار در مقابل دو فروشنده‌ای که قرارداد خود را نکول کرده‌اند قرار خواهند گرفت و تسویه نقدی خواهند شد؛ اما اتاق پایاپای به چهار نفر باقی‌مانده از خریداران مهلت مجدد خواهد داد، تــا ارزش قرارداد به همراه کارمزدهای مربوطه را واریز کنند. فرض کنید یک نفر وجوه را واریز کند. در این حالت ‍پنج خریدار و پ‍نج فروشنده وارد فرآیند تحویل می‌شوند و خریداران، کالا را از فروشنده تحویل می‌گیرند. قرارداد سه خریدار نیز ملغی می‌شود و فروشنده مقابل آن‌ها متعهد دیگری نخواهد داشت.

نکاتی کلی در خصوص معاملات بازار مشتقه بورس کالا

افراد حقیقی (با حداقل ۱۸ سال سن) و حقوقی برای شروع فعالیت در معاملات بازار مشتقه، می‌بایست به یکی از شرکت‌های کارگزاری که مجوز معاملاتی قراردادهای مشتقه را در شرکت بورس کالای ایران داشـته باشند، مراجعه و درخواست کد کنند. شایان ذکر اســت مشتریان فقط با یک کارگزاری مجاز به انجام این معاملات هستند و در صورت تمایل به تغییر کارگزاری خود، باید فرم درخواست انتقال کد معاملاتی را تکمیل و آن را به کارگزار مورد نظر خود ارائه کنند.

مشتریان برای فعالیت در معاملات قراردادهای بازار مشتقه بورس کالا می‌بایست یک حساب در اختیار بورس نزد یکی از بانک‌های عامل (سامان، ملت و رفاه) افتتاح و آن را به شرکت کارگزاری معرفی کنند.

قبل از ثبت سفارش‌ها مشتری در فرم‌های ثبت سفارش، کارگزاران می‌بایست از واریز وجه تضمین لازم توســط مشتریان، متناسب با موقعیت‌های ایشان اطمینان حاصل کنند. کارگزاران موظف‌اند کلیه سفارش‌های هر مشتری را در فرم‌های ثبت سفارش که توسط بورس ابلاغ می‌شود، ثبت کنند. سفارش‌ها می‌توانند به‌صورت کتبی، تلفنی، از طریق اینترنت یا سایر روش‌های تعیین ‌شده توسط بورس انجام شوند.

کارمزدهای بازار قراردادهای مشتقه بورس کالای ایران

کارمزد معاملات قراردادهای اختیار معامله

کارمزد تسویه و تحویل معاملات قراردادهای اختیار معامله

کارمزد معاملات قراردادهای آتی

کارمزد تسویه و تحویل معاملات قراردادهای آتی

شرایط پذیرش دارایی پایه در بازار قراردادهای مشتقه بورس کالای ایران

دارایی پایه از بین محصولات پذیرفته‌شده در بورس کالای ایران و یا کالاهای دارای بازار نقدی قوی به تشخیص هیئت پذیرش، انتخاب می‌گردد. قرارداد آتی قابل معامله در شرایط ورود یک کالا به بازار آتی بورس بر اساس قرارداد آتی پذیرش شده تعیین می‌شود. مشخصات قرارداد آتی به پیشنهاد بورس به تصویب هیئت پذیرش خواهد رسید. لازم به ذکر است، مشخصات قرارداد آتی باید شامل موارد ذیل باشد:

از سال 1390 که مجموعه خانه سرمایه شروع به کار کرد با برگزاری ۳۱ دوره جامع آموزشی بلند مدت، بیش از ۶۰۰۰ تحلیلگر را وارد بازار سرمایه کرده‌ایم. تمام تلاش من و همکارانم ایجاد مرجعی برای آموزش واقعی و صحیح موفقیت مالی و سرمایه گذاری بوده است مرجعی که کمک می کند زندگی بهتری برای خود و اطرافیانمان بسازیم.

شرایط ورود یک کالا به بازار آتی

اوراق بهادار

• معرفی اوراق بهادار
• فرم اوراق
• سجام و احراز هویت
• کد بورسی

ضوابط اجرایی

• ضوابط اجرایی سنجش شرایط مشتری
• کارمزد
• اعتبار

بورس کالا

• معرفی بورس کالا
• فرم‌های بورس کالا
• رینگ‌های معاملاتی
• معاملات آتی

لینک‌ها

بورس انرژی

• معرفی بورس انرژی
• فرم‌های بورس انرژی
• شماره حساب‌ بورس انرژی

معاملات

• معاملات بورس انرژی

عرضه و پذیرش

سامانه معاملات

• پشتیبانی سامانه معاملات
• منابع آموزشی سامانه‌های معاملاتی
• راهنمای سامانه‌های معاملاتی

اطلاعات بازار

• وبلاگ تحلیل‌ها و گزارشات
• گزارش روزانه
• تحلیل بنیادی
• بولتن هفتگی

آمار و اخبار و تحلیل‌ها

درباره ما

تماس‌ با ما

• راه‌های ارتباطی
• شماره حساب‌ها
• دعوت به همکاری
• اخبار ویژه کارگزاری

رینگ های معاملاتی

انواع رینگ های معاملاتی (فیزیکی)

تالار پتروشیمی:

محصولات پلیمری و شیمیایی از قبیل: پلی اتیلن‌ها، پلی پروپیلن‌ها، گریدهای PET، گرید استایرن مونومر و غیره

تالار فرآورده های نفتی:

محصولات پالایشگاهی از قبیل: وکیوم باتوم، لوب کات، گوگرد کلوخه و گرانوله، قیر و غیره

تالار کشاورزی:

محصولاتی از قبیل: گندم خوراکی، جو، ذرت دانه ای، پسته، جوجه یک روزه گوشتی و غیره

تالار صنعتی:

محصولاتی از قبیل: فولاد، سنگ آهن، مس و آلومینیوم

تالار طلا :

تالار فرعی :

محصولات قابل عرضه در بازار فرعی:

1) اموال غیرمنقول.

2) کالاهایی که طبق مقررات شرایط پذیرش در بازار معاملات کالای فیزیکی را از دست می‌دهند.

3) کالاهای فاقد شرایط پذیرش در بازار معاملات کالای فیزیکی پس از تایید هیئت پذیرش

گریدهایی از قبیل: نخ پلی استر، گریدهای آف پلی اتیلن ترفتالات آمورف، گرید آف اسید ترفتالیک و غیره

تالار صادراتی کیش

فلسفه راه اندازی تالار صادراتی در جزیره کیش، جهت ایجاد زمینه حضور سرمایه گذاران خارجی در بازار کالاهای ایرانی بوده است.این بازار در 4 آبان 1388 در جزیره کیش آغاز به کار کرده است. 10 درصد کالاهایی که در بورس کالا معامله می شود به مبادلات بین المللی اختصاص دارد؛ از جمله آنها می توان به قیر، سنگ آهن و عایق رطوبتی اشاره کرد که از طریق بورس کالا به بازارهای جهانی صادر می شوند. معاملات تالار صادراتی کیش از مورخ 96/04/07 باسامانه معاملاتی TTS کیش و از طریق دفاتر کارگزاران در تهران برگزار می‌شود.واریز وجوه جهت تسویه قراردادهای صادراتی کماکان بایستی از طریق حساب های عملیاتی کیش انجام پذیرد.برخی از موارد مربوط به معاملات در تالار مزبور عبارتند از:

· بورس موظف است اطلاعات هر عرضه را که به تایید فروشنده رسیده است از طریق کارگزار فروشنده دریافت و حداقل 2 روز کاری قبل از عرضه در بورس، از طریق سایت رسمی خود و سامانه معاملاتی در قالب اطلاعیه عرضه به عموم و کارگزاران اطلاع‌رسانی نماید.

· کارگزار خریدار مکلف است هنگام دریافت سفارش خرید حداقل معادل 5 درصد ارزش معامله را، بر اساس قیمت پایه کالای عرضه شده جهت تامین هزینه ها و خسارت های احتمالی ، از خریدار دریافت نماید.

· در تسویه نقدی معامله، خریدار حداکثر 5 روز کاری از تاریخ معامله مهلت خواهد داشت تا معامله را تسویه نماید.

·در صورت تسویه نقدی معامله پس از سپری شدن 5 روز کاری از تاریخ معامله، کارگزار خریدار موظف است به ازای هر روز تقویمی تاخیر 0.25 درصد ارزش کالا به قیمت معامله را به عنوان خسارت از طریق بورس به فروشنده پرداخت نماید. دوره پرداخت خسارت تاخیر حداکثر 10 روز تقویمی است.

·پس از پایان مدت 10 روز تقویمی مهلت تسویه تعهدات ایفا نگردد، معامله مورد نظر کان لم یکن تلقی گردیده کارگزار خریدار مکلف است کلیه کارمزدهای متعلقه و 5/2 درصد ارزش کالا به قیمت معامله را به عنوان خسارت‌از طریق بورس به فروشنده پرداخت نماید.

·در صورتی که حسب اطلاعیه عرضه، پرداخت تمام یا بخشی از وجه معامله از طریق اعتبار اسنادی یا ضمانت نامه بانکی مورد قبول فروشنده باشد، خریدار مکلف است حداکثر ظرف مدت 5 روز کاری پس از تاریخ معامله اعلامیه پیش‌گشایش و حداکثر ظرف مدت 10 روز کاری پس از تاریخ معامله، اعتبار اسنادی را براساس شرایط اعلامی از طرف فروشنده در اطلاعیه عرضه گشایش یا ضمانت نامه بانکی را ارایه نماید و هم‏زمان به فروشنده، کارگزار فروشنده و بورس اطلاع دهد.

تالار حراج یکجا و املاک

در آبان ماه 1396 تالار حراج یکجا و املاک نیز بعد از مدتها بحثهای کارشناسی و نشست‌های تخصصی که از سال 92 آغاز شده بود، شروع به کار کرد. این تالار که زمان انجام آن از 8:30 الی 10:30 می باشد در مرحله اول با حراج یکجای میوه های سردرختی شروع به فعالیت کرده است.همچنین اجرایی شدن بورس مسکن توسط بورس کالا نیز در حال انجام و ماموریت آن به بورس کالای ایران محول شده است که در دو بخش اجرایی خواهد شد. آئین نامه ها، نرم افزارها و سخت افزارهای این بورس کامل شده است و بورس کالا آمادگی دارد که با دریافت تقاضای معاملات املاک و مستغلات از سوی نهادها و دستگاه‌ها در فاز اول اجرای این طرح را کلید بزند.در تالار مذکور خریدار می تواند در هنگام انجام معاملات نیز ثبت سفارش نموده و وارد فرایند حراج شود.در هر زمان یک سفارش می تواند واجد شرایط قیمتی خرید گردد و خریداران دیگر جهت انجام خرید باید فاصله قیمتی یک میلیون تومانی را ایجاد نموده تا بتواند عرضه یکجا را خریداری نماید.شایان ذکر است که در این روش ممکن است معامله در یک روز انجام شده و مابقی معامله به روز بعد موکول گردد.در معاملات عرضه یکجا هر کارگزار خریدار تنها می‌تواند در قالب یک سفارش خرید رقابت نماید و امکان شرکت در رقابت توسط یک کارگزار با سفارش‌های مختلف برای چند شخص یا گروه وجود ندارد.کاهش قیمت سفارش خرید ثبت شده در سامانه معاملاتی یا ورود سفارش با قیمتی کمتر از بالاترین سفارش خرید ثبت شده در سامانه معاملاتی، مجاز نمی‌باشد و حذف سفارش خرید فقط در صورت ثبت سفارش خرید با قیمت بالاتر در سامانه معاملاتی مجاز است.در صورتی که از زمان ثبت بهترین سفارش خرید، 15 دقیقه گذشته باشد و سفارش خریدی با قیمت بالاتر طی این مدت ثبت نشده باشد، و قیمت این سفارش مساوی یا بیشتر از قیمت پایه باشد، عرضه به بهترین سفارش خرید، از طریق کارگزار فروشنده یا به صورت خودکار در سامانه معاملاتی انجام خواهد شد. در هر حال بعد از گذشت 15 دقیقه، ادامه رقابت توسط کارگزاران خریدار مجاز نمی‌باشد.در صورت ثبت سفارش خرید در 10 دقیقه پایانی بازار، ادامه رقابت به جلسه معاملاتی بعد موکول شده و کارگزار دارای بهترین سفارش خرید موظف است سفارش خود را با بهترین قیمت روز قبل، در ابتدای جلسه معاملاتی بعد وارد سامانه نماید.محصولاتی از قبیل:میوه‌های سردرختی و در اینده معاملات مسکن