دو سناریو پیش پای بازار سهام

سناریوی رونق بازار سهام

رفتار این روزهای بورس تهران حاکی از عبور نسبی شرکت‌ها از تهدیدهای دوران تحریم‌هاست. در این زمینه شرکت‌ها توانسته‌اند طی این مدت، کانال‌های عبور از موانع تولیدی و صادراتی را پیدا کنند.

رفتار این روزهای بورس تهران حاکی از عبور نسبی شرکت‌ها از تهدیدهای دوران تحریم‌هاست. در دو سناریو پیش پای بازار سهام این زمینه شرکت‌ها توانسته‌اند طی این مدت، کانال‌های عبور از موانع تولیدی و صادراتی را پیدا کنند. موضوعی که می‌تواند منجر به رونق گزارش‌های فصلی شود. به گزارش سنا، محمد علی احمدزاده اصل ضمن اشاره به شرایط مطلوب بنیادی بازار بیان کرد: شرایط فاندامنتال بورس تهران این روزها بسیار مناسب برای سرمایه‌گذاری است. یکی از مهم‌ترین فاکتورهای اثر گذار دراین زمینه قیمت نفت جهانی است که از ابتدای سال میلادی در سیر رشد قرار گرفته است.

وی در ادامه بیان کرد: از موضوعات مهمی که در این مدت سیگنال خوبی برای تقویت بنیادهای بورس بوده است، در زمینه انتشار گزارش‌های ۹ ماهه و تجدید ارزیابی دارایی‌ها در شرکت‌هاست. دو موضوع مهمی که می‌تواند چشم‌انداز مثبتی برای بازار سهام تا انتهای سال باشد. احمدزاده اصل در ادامه افزود: با وجود اینکه عوامل بنیادی به نفع بازار سهام است، ریسک‌های سیستماتیک همچنان وجود دارد و تا حدی فضای بازار را به سمت تامل و انتظار کشانده است. این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به شرایط رو به بهبود تولید و صادرات شرکت‌های بورسی گفت: بسیاری از شرکت‌های بزرگ و کوچک بورسی از روزها قبل از شروع تحریم‌ها با مشکل تامین مواد اولیه دست و پنجه نرم می‌کردند.

با این وجود، شرایط کنونی حاکی از آن است که رفته رفته فضای تولید به سمت بهبود حرکت می‌کند. وی در این زمینه تصریح کرد: طی این مدت شرکت‌ها توانستند راهکار‌های تامین مواد اولیه را به خوبی پیدا کنند. کشف راه خروج از تحریم در این مدت، به خوبی در گزارش‌های ماهانه مشهود بود. موضوعی که می‌تواند اثر مثبتی بر گزارش‌های فصلی داشته باشد. احمدزاده اصل همچنین بیان کرد: مواد فوق الذکر منجر به افزایش تمایل سرمایه‌گذاران برای فعالیت در بورس شده است.

در این بین باید شرایطی فراهم شود که شاهد تزریق پول‌های تازه به بازار سهام باشیم، موضوعی که می‌تواند تحرک بورس را بیش از گذشته افزایش دهد. وی در ادامه با اشاره به روند قیمت‌های جهانی و اثرگذاری آن بر بورس تهران نیز گفت: روند قیمت‌ها در بازار جهانی نفت و کامودیتی در چند ماه اخیر، نوسان بیشتری را نسبت به قبل تجربه کرد.

در این خصوص موضوع جنگ تجاری میان دو اقتصاد بزرگ اثر زیادی در این نوسان‌ها داشت. این کارشناس افزود: با توجه به مسیر کنونی قیمت‌ها در این بازار‌ها، به نظر می‌رسد سطوح فعلی، سطوح مقاومتی برای کالاهای مهم است و تا پایان سال ۹۷، شاهد نوسان چندان جدی در بازارهای جهانی نباشیم. احمدزاده اصل، با اشاره به خرید حقیقی‌ها طی چند هفته اخیر بیان کرد: بازیگران خرد در این مدت در دو سمت فعالیت بسیاری داشتند. یک جبهه حضور این گروه در نمادهای بانکی بود و سمت دیگر خرید در کالامحورها.

خرید در نمادهای بانکی به دلیل تسعیر ارزی دارایی این شرکت‌ها بیش از گذشته رونق یافت. از سوی دیگر شرکت‌های کالامحور تحت تاثیر بازارهای جهانی مورد توجه قرار گرفتند. وی در پایان گفت: به نظر می‌رسد بورس بازان این روزها به سمت کالامحورها چرخش داشته‌اند و طی سه ماهه پایانی سال رونق قابل توجهی را در این صنایع شاهد باشیم.

دو سناریو برای روند بازار سهام

برای پیش بینی بورس امروز سه‌‌شنبه ۵ مرداد به روند بازار سهام در روز گذشته نگاه می‌کنیم.

در سه روز گذشته ارزش صف‌های خرید پایانی بازار روند صعودی داشته است. روز دوشنبه ۲۸ تیرماه ارزش صف خرید پایانی رشد ۲۷ درصدی داشت و در روز دوشنبه ۴ مرداد رشد ۵۴ درصدی را ثبت کرد. بنابراین افزایش تقاضا و ورود پول حقیقی تابلوی بورس را سبزپوش کرد. برخی از تحلیل‌گران دلیل رشد تقاضای حقیقی را برگزاری مجامع و انتشار گزارش‌های مالی شرکت‌ها می‌دانند، چرا که تقسیم سود و افزایش سرمایه شرکت‌ها موجب افزایش جذابیت سهام شرکت‌ها و ارزندگی قیمت آن‌ها شده است.

تحلیل‌گران تکنیکی نیز که سطح یک میلیون و ۳۱۲ هزار واحد را سقف مقاومت شاخص کل می‌دانستند، معتقدند با شکسته شده این سطح حالا شاخص توان صعود به سطوح بالاتر را دارد. اما این تحلیل‌گران دو سناریو را محتمل می‌دانند. یک سناریو افت شاخص است، شاخص بورس بارها پس از شکستن سطح مقاومت بلافاصله افت کرده و در کوتاه مدت پول‌بک کرده است. لذا این احتمال وجود دارد که شاخص امروز عقب نشینی کند. با این حال این عقب نشینی به معنی روند نزولی نخواهد بود و در میان مدت شاخص برخواهد گشت.

بهترین سبد سرمایه گذاری در زمستان 1400 چیست؟

در حالی که بازار سرمایه پاییز خوبی را پشت سر نگذاشت اما شاهد بودیم که در سایر بازارها اوضاع به حد بازار سرمایه بغرنج نبود و بازارهایی نظیر دلار و طلا پاییز به مراتب بهتری را نسبت به این بازار تجربه کردند.ابهامات و سردرگمی‌هایی چون مشخص نبودن نتیجه مذاکرات برجامی، حواشی پیرامون حذف قیمت‌گذاری دستوری خودرو و مسائلی از این دست باعث شد شاخص در فصل پاییز از نفس بیفتد و روزهای تلخی را برای سرمایه‌گذاران در این بازار رقم بزند.در حال حاضر با توجه به اخبار نسبتا خوشایندی که از روند مذاکرات وین به گوش می‌رسد و به علاوه عملکرد مطلوب شرکت‌های بورسی به نظر می‌رسد فصل زمستان جاری نسبت به سه ماهه گذشته شرایط مطلوب‌تری را پیش پای بازارهای مختلف به خصوص بازار سرمایه قرار دهد، با این وجود باید دید در سه ماهه پایانی سال بهترین سبد سرمایه‌گذاری شامل چه بازارهایی خواهد شد؟

بازار سرمایه مورد توجه سهامداران

وحید عباسیون، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری کاریزما با اشاره به این مساله که احتمالا بازار سهام در سه ماهه زمستان مطلوب‌ترین بازار برای سرمایه‌گذاری محسوب خواهد شد توضیح داد:«به احتمال زیاد در سه ماهه چهارم سال 1400 بازار سهام بهترین بازار برای سرمایه‌گذاری خواهد بود چرا که شاخص از ابتدای سال جاری رشد خاصی را تجربه نکرده و این در حالی است که عملکرد 9ماهه واقعی شرکت‌ها که عمدتا گزارشات خوبی را نیز منتشر کرده بودند خیلی در رشد شاخص نقش قابل توجهی را ایفا نکرد همین مساله می‌تواند نوید بهبود وضعیت شاخص را بدهد.یکی از موضوعات دیگری که باید به آن توجه شود این است که قیمت دلار آزاد از ابتدای سال 25درصد رشد داشته از طرفی در لایحه بودجه1401 دلار 23000تومان فرض شده و دلار 4200 تومانی نیز حذف شده است، از طرف دیگر در نظر گرفتن این موضوع که قیمت‌های جهانی کامودیتی در نقاط مناسبی قرار دارند نیز جزو عواملی محسوب می‌شود که باعث خواهد شد بازار سهام برای سرمایه‌گذاری به بازاری جذابی بدل شود.»

عباسیون ادامه داد:« احتمالا قیمت دلار با تصویب برجام با کاهش اندکی مواجه خواهد شد، این کاهش قیمت به دلیل تقاضای بالای ارز، احتمالا چندان محسوس نخواهد بود. در خصوص طلای جهانی نیز پیش‌بینی می‌شود قیمت دو سناریو پیش پای بازار سهام دو سناریو پیش پای بازار سهام دو سناریو پیش پای بازار سهام در میان‌مدت صعودی باشد چرا که در دوران کرونا، منابع زیادی برای احیای اقتصاد در دنیا تزریق شده و این موضوع تورم را در اکثر کشورها افزایش داده است به طور مثال در کشور آمریکا تورم به 6.8درصد رسیده درحالی که نرخ بهره 0.25درصد و اوراق بلندمدت 1.5درصد است، بنابراین نرخ بهره واقعی منفی است. درخصوص بازار مسکن نیز باید گفت به دلیل این که این بازار در یک سال اخیر رشد بیشتری به نسبت سایر بازارها داشته، برای سرمایه‌گذاری پیشنهاد نمی‌شود.»

مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری کاریزما با تاکید بر این مساله که صندوق‌های گزینه‌ای مناسب برای سهامداران کم‌تجربه محسوب می‌شوند گفت:« درخصوص سرمایه‌گذاری در بازار سهام برای افرادی که تجربه کمتری دارند، صندوق های سرمایه‌گذاری گزینه مناسبی خواهد بود، به طور مثال اگر چشم انداز بازار صعودی باشد، صندوق اهرمی(با نماد اهرم) گزینه مناسب‌تری خواهد بود چرا که در بازار صعودی سود بیشتری را به نسبت بازار، عاید سرمایه‌گذار خواهد کرد. برای افرادی که تجربه بیشتری دارند، برخی از سهام صنعت پتروشیمی، فلزات اساسی و معادن که نسبت p/e پایین‌تر و نسبت تقسیم سود بالاتری دارند، توصیه می‌شود همچنین با حذف ارز 4200 تومانی سهام گروه‌های دارویی و برخی از شرکت‌های غذایی مثل گروه روغن نباتی و ماکیان که از نسبت p/e مناسب‌تری برخوردار هستند نیز برای سرمایه‌گذاری توصیه می‌شوند. برخی از صنایع که نرخ فروش آن‌ها طی سال‌های اخیر رشد چندانی نداشته است مانند صنعت نیروگاهی و مخابراتی نیز توصیه می‌شود.پیشنهاد می‌شود سرمایه‌گذاری 80درصد در سهام یا صندوق‌های سهامی و 20درصد در گواهی سکه یا صندوق‌های طلامحور انجام شود. صندوق‌های طلامحور بهتر از گواهی سکه است به این علت که در زمان رشد قیمت سکه معمولا بالاتر از NAV هستند و به دلیل فعال بودن در بازار گواهی و اختیار معامله سکه رشد بیشتری را تجربه خواهند کرد.»

ترکیب زمستانی سبد سرمایه‌گذاری

محمد اقبال‌نیا، رئیس هیات مدیره و معاونت سرمایه‌گذاری شرکت سبدگردان آسمان نیز در خصوص بهترین سبد برای سرمایه‌گذاری در زمستان جاری توضیح داد:«ترکیب مناسب سرمایه‌گذاری برای هر شخص تابعی از اهداف وی از انجام سرمایه‌گذاری، افق زمانی مورد نظر فرد و نیز تیپ شخصیتی او است. به صورت کلی، افراد جوان جسورتر هستند و با داشتن افق سرمایه‌گذاری بلندمدت و با هدف دستیابی به اهداف مالی بلندپروازانه‌تر، می‌توانند در گزینه‌های با ریسک بالاتر نظیر سهام یا حتی رمزارزها سرمایه‌گذاری کنند و درصد بیشتری از پس‌انداز خود را به این موارد اختصاص دهند. از سوی دیگر، افراد میانسال که در وضعیت مالی نسبتا باثباتی قرار دارند؛ در درجه نخست حفظ اصل سرمایه و سپس کسب بازده برای آن‌ها اولویت دارد. در شرایط تورمی ایران، منظور از حفظ اصل سرمایه آن است که در جایی سرمایه‌گذاری شود که حداقل معادل نرخ تورم بازدهی داشته باشد. سرمایه‌گذاری در طلا یا املاک دراین زمره قرار دارند البته نکته دیگری که باید به هنگام تخصیص سرمایه‌گذاری‌ها مورد توجه قرار داد؛ زمان‌بندی سرمایه‌گذاری است. در مواقعی که بازار سهام گران است یا طلا در دوران اوج رونق و شکوفایی خود قرار دارد؛ شاید بهتر است که از این سرمایه‌گذاری‌ها به صورت مقطعی خارج شد و به صورت موقت در اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری کرد تا مجددا فرصت مناسبی برای ورود به بازارها فرا برسد. به عنوان مثال افرادی که در یک سال اخیر به جای سهام یا طلا، پول خود را در اوراق درآمد ثابت سرمایه‌گذاری کرده بودند؛ بازدهی مناسب‌تری را تجربه کردند.»

رئیس هیات مدیره شرکت سبدگردان آسمان ادامه داد:«در حال حاضر پس از آنکه بازار سهام در یک سال اخیر درجا زده است و در شرایطی که بسیاری از ابهام‌های مرتبط با متغیرهای کلان اقتصادی مرتبط با نرخ سود و بودجه عمومی کل کشور از سر راه بازار سهام برداشته است؛ نمی‌توان به سادگی از کنار بازار سهام به عنوان یک گزینه جذاب سرمایه‌گذاری عبور کرد و آن را نادیده گرفت. هرچند هنوز برخی متغیرهای اقتصاد سیاسی مرتبط با مذاکرات برجامی و چشم‌انداز آتی قیمت دلار در سایه دو سناریو توافق یا عدم توافق چندان روشن نیست ولی با این حال بورس در دوره‌های زمانی بلندمدت‌تر 3 تا 20 سال اخیر همواره شاگرد اول بازدهی همه بازارها بوده است.»

اقبال‌نیا با تاکید بر اسن مساله که بازار سرمایه بالاترین سودآوری را در بلندمدت داشته است گفت:« فارغ از دو سناریو پیش پای بازار سهام نتیجه مذاکرات و قیمت دلار در ماه‌های آتی چه باشد، به سبب در پیش بودن فصل مجامع و نیز افزایش درآمد و سودآوری شرکت‌های بورسی، بورس بازهم می‌تواند شاگرد اول بازارهای سرمایه‌گذاری در افق 3 تا 6 ماه آینده باشد البته دست‌یابی به بازده بالاتر در بورس مستلزم قبول ریسک بیشتری نسبت به سایر بازارها است؛ چراکه فراز و فرود این بازار بیشتر است و نیاز به مهارت و تخصص بیشتری دارد. رمز موفقیت در بازار سهام ورود هوشمندانه به این بازار در زمان مناسب و داشتن استراتژی مناسب همراه با صبر و حوصله است. در کنار بازار سهام، برای آن ‌دسته از افرادی که تمایل به قبول ریسک کمتری دارند؛ سرمایه‌گذاری در طلا هم می‌تواند گزینه قابل‌قبولی باشد. هرچند بازدهی طلا در قیاس با بورس به میزان بیشتری تحت تاثیر نتیجه مذاکرات و روند قیمت ارز قرار دارد. در شرایط فعلی، به سبب شرایط حاکم بر بازار سهام حتی در شرایط ثبات نرخ ارز هم می‌توان بازدهی مناسبی را برای سهام در ماه‌های آتی متصور بود. این در حالی است که طلا صرفا تحت شرایط افزایش نرخ ارز بازدهی مناسبی خواهد داشت که با توجه به ابهامات مذاکرات برجامی، اما و اگرهای خود را خواهد داشت.»

سهام و صندوق ترکیب مناسب سه ماهه پایانی

امیرحسین محرری، مدیرعامل شرکت مشاوره سرمایه‌گذاری کاریزما نیز در رابطه با بهترین ترکیب سبد سرمایه‌گذاری در زمستان جاری گفت:«با توجه به درآمدهای شناسایی شده توسط شرکت‌های بورسی بازار سهام در قیمت‌های فعلی در مقایسه با سایر بازارها از جذابیت بیشتری برخوردار است؛ هرچند با جدی شدن مذاکرات ایران و قدرت‌های جهانی، احتمال کاهش سودآوری‌های آتی در کوتاه‌مدت همچنان پابرجاست. از سوی دیگر، رشد چشمگیر نرخ بازده تا سررسید اوراق خزانه دولتی، موجب جذابیت سرمایه‌گذاری در اوراق با درآمد ثابت شده است. در شرایط فعلی، با توجه به محتمل بودن تعیین تکلیف نهایی مذاکرات بین‌المللی و رشد کوتاه‌مدت نرخ دلار، تمرکز بر سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌های صادرات‌محور جایگزین بهتری برای سرمایه‌گذاری مستقیم دلار ارزیابی می‌شود.»

محرری ادامه داد:«صندوق‌های طلا نیز همچنان گزینه‌ای جذاب جهت سرمایه‌گذاری جایگزین سکه به حساب می‌آیند. در خصوص سرمایه‌گذاران با دوره سرمایه‌گذاری بلندمدت و ریسک‌پذیر، شرایط فعلی اقتصاد کشور امکان بازدهی مناسب صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی را فراهم آورده است. بدین سببتخصیص بخشی از سرمایه به این حوزه امکان رشد چشمگیر بلندمدت را فراهم می‌کند؛ با توجه به اندازه کوچک شرکت‌های استارتاپی در قیاس با شرکت‌های فعال در اقتصاد و پایین بودن احتمال خروج موفق از سرمایه‌گذاری‌های انجام شده این حوزه، سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت در صندوق‌های جسورانه پیشنهاد نمی‌شود. با توجه به موارد ذکر شده، ترکیب سبد پیشنهادی زمستان سال جاری شامل 30-35 درصد اوراق و صندوق‌های بادرآمد ثابت، 10-15 درصد صندوق‌های طلا، 40-45 درصد سهام شرکت‌های بورسی اعم از صندوق‌های بورسی و صندوق‌های اهرمی (در صورت خوش‌بینی بالا به وضعیت آتی بازار سهام) و 5-10 درصد صندوق‌های خصوصی است.»

مسکن و طلا، بازارهای جذاب زمستان

حسین مرید سادات کارشناس ارشد بازار سرمایه نیز با اشاره به این مساله که ترکیب سبد سرمایه‌گذاری یکی از مهم‌ترین مولفه‌های موفقیت در بازار های مالی است گفت:«داشتن سبد سرمایه‌گذاری یک مولفه جذاب برای فعالیت در بازارهای مالی متفاوت است که برای چیدن آن باید به مولفه‌های اقتصادی کلان و مذاکرات برجام نیز توجه داشت.یکی از بازارهایی که معمولا ایرانی‌ها به شدت به آن علاقمند هستند، بازار مسکن است. مسکن از بازارهای مالی مختلف تاثیر می‌پذیرد اعم از بازار مالی آهن، فولاد، سیمان، نرخ دستمزد کارگران و غیره که به عنوان بازاری جذاب به نوعی همراه با رکود است اما فاز اصلاحی و کاهشی قیمت در آن دیده نمی‌شود و در نتیجه می‌تواند به عنوان یکی از گزینه‌های بسیار جذاب برای سرمایه‌گذاری قلمداد شود.با توجه به شرایط کنونی کشور و افزایش پایه پولی و تورم افسارگسیخته‌ای که برای سال آینده پیش‌بینی می‌شود، به نظر می‌رسد در حال حاضر بهترین گزینه سرمایه‌گذاری اختصاص ۶۰ درصد از دارایی‌های در حوزه بازار مسکن است .بازار طلا هم یکی از بازارهای اجرا جذاب به ویژه برای خانم‌های ایرانی است که بسیار زیاد در این حوزه فعال هستند و داشتن طلا به عنوان دارایی امن و با قدرت نقدشوندگی بالا می‌تواند گزینه بسیار مناسبی برای فعالان بازار محسوب شود.»

این کارشناس با اشاره به ترکیب مناسب سرمایه‌گذاری در زمستان1400 گفت:«پیشنهاد می‌شود در سبد سرمایه‌گذاری ۲۵ درصد از دارایی‌ها به بازار طلا اختصاص داده شود. در حال حاضر طلا کف حمایتی یک میلیون و 200 هزار تومانی را دارد که در صورت ورود به فاز اصلاحی در قیمت طلا که در واقع از خبرهای خوب برجامی نشات می‌گیرد می توان گفت این کف، زمان مناسبی برای خرید طلا است اما توصیه می‌شود طلای ویترینی خریداری نشود چون هدف سرمایه‌گذاری است و قطعا خرید طلای ویترینی می‌تواند زیان سنگین بر روی روش سرمایه‎گذاری بگذارد. بازار دلار در سبد سرمایه‌گذاری پیشنهاد نمی‌شود چون این بازار رویکردی تورمی دارد و متاسفانه در صورت افزایش نرخ دلار، تمامی بازارهای مالی از آن تأثیر می‌پذیرند و و باعث ایجاد تورم در بازار و ایجاد ثبات در قیمتها می‌شود.با توجه به افت شدیدی که در بازار سهام داشتیم و قیمت نمادها که پیچیدگی بسیار جذابی دارد پیشنهاد می‌شود سرمایه‌گذاران ۱۰ درصد از دارایی‌های خود را در بازار سهام اختصاص دهند و در واقع سهامداری نمادهای eps محور و بنیادی بیشتر توصیه می‌شود 5 درصد باقیمانده سبد سرمایه‌گذاری افراد نیز می‌تواند به بازار ارزهای دیجیتال اختصاص داده شود، با توجه به جذابیت و ریسک‌هایی که در این بازار وجود دارد می‌توان گفت این بازار نیز گزینه بسیار جذابی برای خرید و سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی است.»

سبدهای برجامی و غیربرجامی برای زمستان

امین دامچه، مدیر سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری کاریزما نیز با اشاره به این موضوع که یکی از مهم‌ترین متغیرها برای تصمیم‌گیری درخصوص بازارهای مالی، پیش‌بینی نرخ دلار است گفت:«در شرایط کنونی سالانه حدود 60 میلیارد دلار منابع ارزی حاصل از صادرات نفت، میعانات، محصولات پتروشیمی و فلزات حاصل می‌شود و از سوی دیگر حداقل 60 میلیارد دلار مخارج ارزی در واردات کالا، قاچاق و خدمات(مخارج توریست‌هایی که از ایران به خارج از کشور مسافرت می کنند) هزینه می‌شود این درحالی است که خروج سرمایه به قصد مهاجرت و یا خرید ملک در کشورهای دیگر نیز وجود دارد به طور مثال طبق آخرین آماری که منتشر شده است، ایرانی‌ها در ماه گذشته 1400واحد مسکونی در ترکیه خریداری کرده‌اند. اگر هر ملک را 250.000دلار در نظر بگیریم، به رقم 350میلیون دلار تنها برای یک ماه و فقط در ترکیه می‌رسیم با این وجود یعنی حداقل با سالانه 4میلیارد دلار خروج سرمایه از کشور روبه رو هستیم.»

دامچه ادامه داد:«با توجه به روند جاری مذاکرات وین، به احتمال زیاد توافق صورت می‌گیرد به همین دلیل نباید انتظار داشت قیمت دلار اصلاح جدی داشته باشد. بنابراین دلار برای سرمایه‌گذاری توصیه نمی‌شود. اما طلا به دلیل انتظار رشد در قیمت‌های جهانی با نگاهی میان‌مدت برای سرمایه‌گذاری توصیه می‌شود. بازار مسکن نیز در یک‌سال اخیر بالاترین رشد را در بین بازارهای مالی داشته است، لذا برای سرمایه‌گذاری توصیه نمی‌شود اما بازار بورس اخیرا معکوس دلار پیش رفته و از رشد رقبای خود جا مانده است عوامل مختلفی ازجمله ابهامات بودجه، اظهارات ضد و نقیض برجامی و مشکلات گاز صنایع سبب این واگرایی شده است. شاخص بورس از ابتدای سال( 1.307.000واحد)تا امروز به 1.390.000واحد رسیده است ولی در همین بازه زمانی سکه و دلار رشد 25درصدی را تجربه کرده‌اند و تورم نیز به 35 درصد رسیده است. این درحالی است که شاهد گزارشات عملکرد مناسبی در نه ماهه سال 1400 بوده‌ایم بنابراین توصیه می‌شود عمده منابع در بازار سرمایه سرمایه‌گذاری شود.»

مدیر سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری کاریزما با اشاره به بهترین صنایع برای سرمایه‌گذاری گفت:«بهتر است سبدی متنوع از سهام برجامی و غیربرجامی چیده شود بطور مثال برخی از شرکت‌های گروه فلزات، پتروشیمی، پالایشگاهی و معادن در صورت افت دلار، کماکان ارزنده هستند. در برجامی‌ها نیز شرکت‌هایی از گروه‌های خودروسازی، بانکی و حمل و دو سناریو پیش پای بازار سهام نقل دریایی که پایین‌تر از ارزش ذاتی خود معامله می‌شوند، توصیه خواهد شد همچنین با توجه به حذف ارز 4200تومانی از بودجه سال 1401 صنایع داروسازی، روغن خوراکی و ماکیان مورد توجه خواهند بود. همچنین به خاطر افزایش مصرف سیمان و کاشی به علت استفاده در طرح 4میلیون واحد مسکونی دولت، آن دسته از شرکت‌هایی که در سال‌های اخیر ظرفیت خالی داشته‌اند نیز می‌توانند مورد توجه بازار قرار گرفته و گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری محسوب شوند.»

۶ ریسک پیش پای بورس

بازار سهام در ادامه روند نزولی خود، معاملات روز شنبه را با واگذاری کانال ۹۸ هزار واحدی سپری کرد. بر این اساس شاخص کل بورس تهران در اولین روز از هفته جاری با افت ۴۱۵ واحدی (معادل ۴۲/ ۰ درصد) مواجه شد و در سطح ۹۷ هزار و ۷۱۹ واحدی قرار گرفت.

به گزارش شفاف، رفتار عمده بازیگران بازار سهام در جریان معاملات روز گذشته نشان از آن دارد که معامله‌گران به پیشواز ریسک‌های آینده بازار رفته‌اند.

بازگشت مجدد ریسک‌های ناشی از مسائل غیراقتصادی و عدم اطمینان به آینده برجام، احتمال ریزش‌های قیمتی در بازارهای کالای جهانی، آغاز فشار‌های فروش برای تامین نقدینگی پایان سال، ریسک‌های ناشی از نوسان نرخ دلار، امکان بازگشت مجدد نرخ سود سپرده‌های بانکی به سطوح بالا و تغییر ساختار گزارش‌دهی و اعمال قوانین جدید در بازار سرمایه از جمله ۶ ریسک آتی بازار سهام خواهند بود که معامله‌گران در حال حاضر به استقبال از آن رفته‌اند و به اصطلاح قصد پیشخور کردن این موارد را دارند.

اما در مجموع برآیند این ۶ ریسک، دو سناریو را برای آینده بازار سهام متصور می‌کند؛ در سناریوی نخست امکان تحقق تمامی این موارد در حالت بحرانی خود مطرح است که در صورت وقوع یک وضعیت نگران‌کننده را پیش‌رو قرار می‌دهد. در صورت تحقق این سناریوی بدبینانه دیگر ریسکی مطرح نیست و تمامی موارد مزبور جنبه واقعیت پیدا می‌کنند.

این موضوع وضعیت نامطلوبی را برای بازار سهام به دنبال خواهد داشت. اما به نظر می‌رسد طبق وضعیت کنونی و شواهد موجود، هیچ کدام از ریسک‌های مزبور، اصلاحی خیلی فراتر از سطوح فعلی را به دنبال نداشته باشد. سناریوی دوم اما زمانی است که بازار سهام از ابهامات مزبور عبور کرده و به وضعیت عادی برگردد. در این شرایط که چندان هم احتمال پایینی ندارد، می‌توان یک دوره جدید از رونق در بورس تهران را انتظار داشت.

گذر از ابهامات با افزایش شفافیت

طبیعی‌ است که در شرایط کنونی و با توجه به رشدهای اخیر بازار و به جذابیت رسیدن سطوح قیمتی، فعالان بازار به ریسک‌های آتی توجه داشته باشند و این موارد را در خرید و فروش‌های خود لحاظ کنند. به عبارت دقیق‌تر، سودهای اخیر منجر به شناسایی سود و افزایش فشار فروش تا زمان شفافیت ریسک‌های مختلف شود. اما در واقع تمامی گزینه‌ها و ریسک‌های مطرح شده بیشتر شرایطی مبهم را برای سرمایه‌گذاران ایجاد کرده‌اند. این شرایط نیز تنها در صورت گذر زمان و ایجاد شفافیت مرتفع خواهد شد. به عبارت دقیق‌تر بازار سهام برای پشت سر گذاشتن این مسیر اصلاحی نیازمند ایجاد جرقه‌ای در زمینه افزایش شفافیت در هر کدام از ۶ مورد مزبور است.

نگاهی به ۶ ریسک آتی

همان‌گونه که عنوان شد در حال حاضر ۶ ریسک بر بازار سهام سایه افکنده است؛ بازگشت مجدد ریسک‌های ناشی از مسائل غیراقتصادی و عدم اطمینان به آینده برجام، امکان ایجاد موج ریزشی در بازارهای کالایی به دنبال اتمام فصل سرما، رسیدن به پایان سال و آغاز فشار‌های فروش از سوی معامله‌گران در جهت تامین نقدینگی، نوسان شدید نرخ دلار، بازگشت مجدد روند صعودی به نرخ سود سپرده‌های بانکی و ابهام و نبود شفافیت لازم در تغییر ساختار گزارش‌دهی شرکت‌های فعال در بازار سهام، به‌عنوان ۶ ریسک بورس مطرح هستند.

ریسک‌های غیراقتصادی: یکی از مهمترین ریسک‌های سیستماتیک بازار سرمایه، نااطمینانی نسبت به آینده برجام و روابط خارجی ایران است. چند ماه تا اظهارنظرهای مجدد و تصمیم‌گیری رئیس‌جمهوری آمریکا درخصوص تمدید یا عدم تمدید تعلیق تحریم‌ها علیه ایران چند ماه زمان باقی مانده است. این ابهام همچنان در روند اتخاذ تصمیم مناسب از سوی فعالان بازار سهام در خرید و فروش‌های آنها تاثیرگذار است.

نوسان بازار جهانی: در حالی به پایان فصل سرما نزدیک می‌شویم که انتظار برای اصلاح نسبی قیمت‌ها در بازارهای جهانی کالا مشاهده می‌شود. به نظر می‌رسد فعالان بازار سهام نیز این موضوع را مدنظر قرار داده و معاملات اخیر خود را با احتیاط بیشتری نشان می‌دهند.

افزایش فشار فروش به منظور تسویه‌های پایان سال: در حالی تجربه نشان داده که با نزدیک شدن به پایان سال، موجی از فشار فروش در بیشتر نمادها ایجاد می‌شود که این مساله ناشی از تامین نقدینگی مورد نیاز به منظور اتمام سال است. البته در بیشتر مواقع این فشار فروش را در نیمه دوم اسفندماه شاهد بودیم که در حال حاضر به نظر می‌رسد این موضوع نیز از دیگر مسائلی است که معامله‌گران به پیشواز آن رفته‌اند.

نوسان نرخ دلار: در حالی از اوایل دی‌ماه شاهد ایجاد روند صعودی برای نرخ دلار هستیم که این مسیر افزایشی همچنان ادامه دارد، به‌طوری‌که در جریان معاملات روز گذشته نیز با افزایش قیمت نسبت به بازار روز پنجشنبه همراه شد و هر دلار آمریکا به نرخ ۴۶۹۸ تومان رسید. در این شرایط بازار سهام از یکسو احتمال تداوم رشد دلار در کوتاه‌مدت را دارد. چنانچه این امر محقق شود، به‌عنوان یک رقیب برای بورس مطرح خواهد بود.

از سوی دیگر چنانچه این روند صعودی متوقف شده و با موجی نزولی همراه شود نیز از آنجا که ۵۰ درصد از نمادهای فعال در بازار به نرخ مزبور وابستگی شدید دارند، این افت قیمتی گزینه مطلوبی برای بازار سهام نخواهد بود. به عبارت دقیق‌تر، از ناحیه مشخص نبودن نرخی قطعی برای این ارز، ریسک و ابهاماتی بازار سهام را تهدید می‌کند.آینده نرخ سود: هر چند در حال حاضر نرخ سود سپرده‌های بانکی با روندی کاهشی همراه شده، اما همچنان بازار سهام نگرانی از بابت افزایش نرخ سود سپرده‌ها بابت حفظ اهداف تورمی دارد. به‌طوری‌که فعالان اقتصادی معتقدند که شاید دولت برای حفظ تورم و اهداف مربوط به این موضوع، مجددا افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی را اجرایی کند.

تغییر ساختار گزارش‌دهی: تغییر ساختار گزارش‌دهی و اعمال قوانین جدید درخصوص انتشار گزارش‌های شرکت‌ها نیز از دیگر ریسک‌های بازار است. در حال حاضر هنوز معامله‌گران با نحوه گزارش‌های مربوط به پیش‌بینی سود شرکت‌ها آشنایی کافی ندارند و ابهامات زیادی از این ناحیه بر نحوه خرید و فروش و تصمیم‌گیری درخصوص نخوه اتخاذ تصمیم مناسب مشاهده می‌شود. هرچند این نگرانی به تدریج مرتفع خواهد شد و جای نگرانی چندانی برای آن نیست.

دوسناریو از ریسک‌های مزبور

اما در مجموع برآیند این ۶ ریسک، سه سناریو را برای آینده بورس به دنبال دارد؛ در گام نخست امکان تحقق تمامی این موارد در بدبینانه‌ترین حالت خود مطرح است که در صورت وقوع یک وضعیت سخت را پیش رو قرار می‌دهد. به این ترتیب افزایش نرخ سود، سقوط شدید قیمت‌های جهانی، ‌افت جدی نرخ دلار، ‌بازگشت به دوران تحریم‌ها و منتفی شدن تمامی آثار برجام شرایطی بسیار نامطلوب را تداعی می‌کند.

این سناریوی بدبینانه چنانچه به مرحله عملیاتی تبدیل شود، وضعیت نامطلوبی را همراه با ریزش ادامه‌دار قیمت سهام به دنبال خواهد داشت. اما به نظر می‌رسد طبق وضعیت کنونی و شواهد موجود، هیچ کدام از ریسک‌های مزبور، اصلاحی بیشتر از سطوح فعلی را به دنبال نداشته باشد. در واقع هیچ‌کدام از ریسک‌های گفته شده به اندازه‌ای نخواهد بود که بخواهد اصلاح قیمتی خیلی فراتر از سطوح فعلی را به دنبال داشته باشد.

در چرایی این موضوع نیز می‌توان تمام موارد مطرح شده را مورد بررسی قرار داد. در بحث غیراقتصادی با حمایت‌های صورت گرفته از سوی کشورهای اروپایی، نقض کلی برجام و بازگشت به دوران تحریم چندان محتمل به نظر نمی‌رسد. همچنین سیاست خارجی دولت نیز به‌گونه‌ای است که توانسته ریسک‌های موجود در این زمینه را کاهش دهد.

به‌این ترتیب به‌نظر می‌رسد سناریوی تحقق شرایطی بدتر از وضعیت فعلی با درصد کمی محتمل است.در بازارهای جهانی کالایی نیز نه تنها در مدت اخیر اصلاحات قیمتی در برخی سهام وابسته به این موضوع صورت گرفته، بلکه طبق پیش‌بینی‌های به عمل آمده از سوی مراجع معتبر جهانی، همچنان فضایی مثبت بر این بازارها در سال ۲۰۱۸ میلادی حاکم خواهد بود. بنابراین، احتمالا قیمت‌ها حول همین سطوح حفظ شوند و در صورت اصلاح نیز تنها اصلاحی جزئی را تجربه خواهیم کرد.

در بحث دلار نیز با توجه به بهبود درآمدهای صادراتی، شانس زیادی برای رشد آن تصور نمی‌شود و در نتیجه ایجاد فضایی رقابتی بین دلار و بورس احتمال اندکی دارد. ضمن اینکه به نظر می‌رسد اصلاح و افت شدید نیز برای آن صورت نخواهد نگرفت زیرا اکنون نرخ دلار در بازار مبادله‌ای حدود ۳۷۰۰ تومان بوده و نمی‌توان نرخ ارز آزاد خیلی پایین‌تر از سطوح فعلی را انتظار داشت. موضوعی که می‌تواند اثر بسیار مطلوبی بر سودآوری شرکت‌های کالایی و بزرگ بورس داشته باشد.

بررسی افزایش نرخ سود نیز نشان از آن دارد که این مولفه شاید در روند آتی با افزایش همراه باشد، اما در حال حاضر و با توجه به سیاست‌های بانک مرکزی، آثاری از اعمال کنونی این سیاست دیده نمی‌شود. به این ترتیب مشاهده می‌شود از جانب نرخ سود نیز شوک سنگین منفی را در پیش نخواهیم داشت. درخصوص افزایش فشار فروش نیز هر چند این عاملی است که با توجه به نزدیک شدن به پایان سال، تحقق خواهد یافت، اما عاملی کوتاه‌مدت است.

ضمن اینکه با توجه به اصلاح قیمتی اخیر و رسیدن قیمت‌ها به ارزندگی، طبیعتا فشار فروش از این ناحیه کاهش می‌یابد. تغییرات ساختار بازار سرمایه نیز هرچند فضایی نسبتا مبهم را میان اهالی بورس ایجاد کرده، اما با گذر زمان و ایجاد سازوکار مشخص شاهد انطباق فعالان با روند جدید گزارش‌دهی خواهیم بود. از سوی دیگر از آنجا که یک خاصیت پول هوشمند بودن آن است، طبیعتا بازار با این روند نیز به تعادل می‌رسد و در صورت جذابیت سودآوری، نقدینگی را به سمت خود جذب می‌کند.

به این ترتیب چنانچه تمامی موارد مطرح شده با همین وضعیت تداوم یابد، قطعا نه تنها بازار از روند اصلاحی کنونی خارج خواهد شد بلکه دوره جهش جدیدی را به‌عنوان سناریوی سوم شاهد خواهیم بود. روندی که البته احتمال چندان ضعیفی هم ندارد. بر اساس اینکه چه میزان از ریسک‌ها جامه عمل بپوشند و کدام یک مرتفع شوند، بورس تهران می‌تواند مسیر خود را تغییر دهد. هرچند به نظر می‌رسد اکنون معامله‌گران با توجه به ریسک‌های آتی در صدد شناسایی سود و جلوگیری از زیان بیشتر در پرتفو هستند. همچنین، ممکن است نمادها در کوتاه‌مدت با نوسان‌های منفی بیشتری نیز مواجه شوند.

اما به نظر می‌رسد این روند دو سناریو پیش پای بازار سهام اصلاحی چندان شدید و ادامه‌دار نباشد. چون در قیمت‌های کنونی جدیت خرید توسط سهامداران و به ویژه حقوقی‌های بازار را شاهد هستیم که در ادامه و با تثبیت عوامل حمایتی می‌تواند منجر به چرخش قیمت‌ها در بورس تهران شود. رفتار حقوقی‌ها که دیروز عمدتا در سمت خرید حاضر شدند، ناشی از خوش‌بینی‌ها نسبت به آینده سهام و جذابیت قیمتی است به‌طوری‌که در مجموع روز گذشته خالص خرید حقوقی‌ها به ۸/ ۲۱ میلیارد تومان رسید.

چهار سناریو پیش روی بازار سرمایه اعلام شد

قرن نو نوشت: شاخص کل بورس امروز نیز روند منفی را در پیش گرفت و با افت بیش از ۵۰۰ واحدی به عدد یک میلیون و ۳۳۴ هزار واحد رسید.

رویداد۲۴ حمید میرمعینی، کارشناس بازار سرمایه، گفت: پیش بینی وضعیت بازار سرمایه برای سال آینده به مذاکرات و جنگ اوکراین و روسیه وابسته است و در نتیجه کار بسیار دشواری است.

وی در ادامه گفت: با این وجود چهار سناریو پیش روی بازار سرمایه است و این چهار سناریو با متغیر‌های غالب جنگ روسیه و اوکراین و مذاکرات مطرح می‌شود. در حالت اول اگر جنگ روسیه و اوکراین به همین حالت باقی بماند و پیشروی بیشتری اتفاق نیافتد و مذاکرات برجام نزدیک به توافق شود و نتایج مثبتی داشته باشد، بازار‌های جهانی به دلیل شدت جنگ روسیه رو به رشد دو سناریو پیش پای بازار سهام خواهد بود و از طرف دیگر به دلیل انتظارات کاهش محدودیت‌های تحریمی شرکت‌ها نیز از فرضت افزایش قیمت کالا‌های جهانی استفاده می‌کنند و از طرف دیگر نیز کاهش محدودیت‌های تحریمی انتظار ایجاد ثبات سیاسی را به وجود می‌آورد و با توجه به رکودی که در سایر بازار‌های مالی ارز و طلا و سکه ایجاد می‌شود به نظر می‌رسد بازار سرمایه روند رو به رشدی را در پیش گیرد.

میرمعینی در ادامه افزود: در حالت دوم اگر شدت جنگ اوکراین و روسیه کاهش پیدا کند و به توافقی برسند بازار‌های جهانی افت پیدا خواهند کرد و اگر مذاکرات به نتایج مثبت برسد شرکت‌ها عمدتا متاثر خواهند شد و صنایع خودرو و بانک به لحاظ دسترسی آن‌ها به منابع و مواد اولیه افزایش سودآوری خواهند داشت و علی رغم اینکه صنایع صادرات محور نیز در بلندمدت شاهد رشد خواهند بود، اما در کوتاه مدت به دلیل برداشته شدن تحریم‌ها و کاهش قیمت‌ها وضعیت این صنایع نزولی خواهد بود.

این کارشناس بازار سرمایه در ادامه با اشاره به اینکه در حالت دوم بازار را می‌توان به دو گروه تقسیم کرد؛ گفت: صنایع صادرات محور در این حالت رشد چشمگیری را تجربه نخواهند کرد و، اما صنایعی که به بازار‌های جهانی خیلی ارتباط پیدا نمی‌کنند به دلیل برداشته شدن تحریم‌ها افزایش سودآوری خواهند داشت.

وی در ادامه افزود: در حالت سوم افزایش تنش‌ها در جنگ اوکراین و روسیه و عدم انجام توافقات را خوهیم داشت؛ در این حالت وضعیت بازار سرمایه برای صنایع صادرات محور مثبت خواهد بود و این صنایع رشد پیدا خواهند کرد و صنایع خودرو و بانک به دلیل ریسک‌های حاکم در همین وضعیت باقی خواهند ماند.

میرمعینی در ادامه گفت: در حالت چهارم مذاکرات به نتیجه نخواهد رسید و شدت جنگ روسیه و اوکراین کاهش پیدا خواهد کرد در چنین حالت کلیت بازار سرمایه نزولی خواهد شد چراکه کاهش قیمت‌ها در بازار جهانی را در پیش خواهیم داشت و محدودیت‌های ناشی از تحریم نیز هیچ تغییری نخواهد کرد.