آخرین وضعیت واردات خودرو (آبان ۱۴۰۱)
آزادسازی واردات خودرو از آن دسته مسائلی است که از سال ۱۳۹۷ تاکنون بین مجلس، دولت و بازار خودرو در حال رفت و آمد بوده و حالا تصمیماتی برای سال ۱۴۰۱ گرفته شده است. دولت سیزدهم در دومین ماه سال ۱۴۰۱ خبر از آزادسازی واردات خودرو با چند شرط و شروط را اعلام کرده است.
اعلام اسامی واردکنندگان خودرو
وزارت صمت، اسامی ۷ شرکتهای واردکننده خودرو را اعلام کرد. این شرکتها پس از تایید مدارک از سوی نهادهای مربوطه، واردات را آغاز میکنند.
- پارس خودرو
- سایپا
- مکث موتور
- خودروسازی فردا
- آرین موتور پویا
- سایپا سیتروئن
- کرمان موتور
واردات ۹۰ هزار خودرو تا پایان ۱۴۰۱
منوچهر منطقی، معاون وزیر صمت، درباره جزئیات واردات خودرو گفت:
- ۳۸۰ شرکت برای واردات خودرو ثبتنام کردند که از این تعداد ۲۴ شرکت تایید شدند.
- ۱۰ شرکت قصد واردات خودروهای زیر ۱۰ هزار یورو را دارند که در اولویت هستند.
- شرکتهای متقاضی واردات خودروهای ۱۰ تا ۲۰ هزار یورو در اولویت دوم قرار میگیرند.
- خودرو اقتصادی، خودروهای بالای ۶ هزار دلار به بالا است که کیفیت خوبی دارند. با نرخ فعلی دلار، خودروی ۶ هزار دلاری با قیمت ۲۰۰ میلیون تومان به دست مصرفکننده میرسد.
- امسال ۹۰ هزار خودرو وارد و با انتقال فناوری ۳۰۰ هزار خودروی اقتصادی در داخل تولید میشود.
- برای جلوگیری از افزایش سرسامآور قیمت خودروهای وارداتی، این خودروها به جای عرضه در بازار، در بورس کالا به فروش میرسند.
آغاز عملیات اجرایی واردات خودرو
محمدباقر قالیباف، سخنگوی وزارت صمت، روز دوشنبه، ۲ آبان ۱۴۰۱، با بیان اصلاح اشکالات وارده به آییننامه واردات خودرو گفت:
- ثبت سفارش خودرو برای واردات از این هفته آغاز میشود.
- روز یکشنبه، اول آبانماه، شرکتهایی که در اولین مرحله صلاحیتشان تایید شد، تعهد دادند که به سرعت ثبت سفارش خودرو را از همین هفته آغاز کنند.
- برندهای ژاپنی، چینی، کرهای و اروپایی (در رده اقتصادی) جزو برندهای وارداتی خواهند بود.
عدم ورود خودروهای غیراستاندارد به کشور
مهدی اسلامپناه، رئیس سازمان ملی استاندارد، درباره کیفیت خودروهای وارداتی گفت:
- در صورتی که خودروی غیراستاندارد وارد کشور شود، مطابق قانون با آن برخورد میکنیم.
- بنابر قوانین، خودروهای وارداتی تنها پس از تایید توسط سازمان ملی استاندارد اجازه ورود به کشور را خواهند داشت.
اعلام اسامی متقاضیان واردات خودرو
امید قالیباف، سخنگوی وزارت صمت، درباره اعلام اسامی شرکتهای متقاضی واردات خودرو گفت:
- بعد از جلسات متعدد، ۲ شرکت توانستند مرحله تکمیل الزامات قانونی را با موفقیت به اتمام برسانند.
- تا پایان مهرماه ۱۴۰۱ اسامی شرکتهای واجد شرایط اعلام میشود.
واردات خودرو از آذر و دی
علیرضا مناقبی، رئیس مجمع واردات، با بیان اینکه از ابتدای مهر امکان واردات خودرو وجود دارد گفت:
• با توجه به زمانبر بودن مراحل فرآیند ثبت سفارش برای واردات خودرو، احتمالا ورود خودروهای وارداتی در بازار کشور از آذر و دی ۱۴۰۱ رخ خواهد داد.
مذاکرات برای واردات رنو از هند
مهدی دادفر، دبیر انجمن واردکنندگان خودرو، درباره واردات خودرو گفت:
- به نظر میرسد بنابر مصوبه واردات خودرو، تنها خودروسازان دولتی ایران خودرو و سایپا میتوانند برای واردات خودرو اقدام کنند.
- طبق اخبار، خودروسازان ایرانی مذاکرات را برای واردات رنو از هند آغاز کردهاند.
- ایران خودرو در تلاش است پلتفرم رنو کوئید را وارد کند.
- به گفته دادفر؛ خبرها حاکی از این است که این خودروسازان رایزنیهای اولیه برای واردات رنو از هند را آغاز کردند؛ به خصوص ایران خودرو که روی پلتفرم رنو کوئید کار میکند.
- قیمت تمام خودروهای وارداتی حدود ۶۰۰ میلیون تومان خواهد بود.
تفاوت واردات خودرو به مناطق آزاد
فاطمی امین، وزیر صمت، درباره واردات خودرو به مناطق آزاد گفت:
- تنها تفاوت واردات خودرو در مناطق آزاد قید برقی و هیبریدی بودن خودرو است.
- سایر بندهای آییننامه در مناطق آزاد هم صدق میکند.
- پیشنهاد مناطق آزاد درباره واردات خودرو به این مناطق در آییننامه شرایط استفاده از رمز ارزها آییننامه شرایط استفاده از رمز ارزها وزارت صمت بررسی میشود، اما آییننامه مصوب شده است.
حذف کشورهای تحریم کننده از واردات خودرو
ابوالفضل خلخالی، معاون دفتر صنایع خودرو وزارت صمت، ضمن اشاره به برخی محدودیتها در آییننامه واردات خودرو، گفت:
- کشورهایی که در اعمال تحریمها با آمریکا همکاری داشتهاند باید از لیست واردات خودرو خارج شوند. این موضوع در حال پیگیری است.
- سقف ارزی ذکر شده در آییننامه با تصمیمگیریهای کلان اقتصادی کشور متناسب است.
- ما در حوزه خودرو توان تولید داریم.
شرایط اسقاط خودرو در انتظار تصمیم گیری
فاطمی امین، وزیر صمت، در پاسخ به پرسش خودرو۴۵ پیرامون وضعیت اسقاط خودروها در آییننامه واردات خودرو گفت:
- تصمیمگیری در خصوص شرایط خودروهای اسقاطی زیر نظر وزارت صمت و سازمان ملی استاندارد انجام میشود و به زودی پس از تعیین تکلیف، نتیجه آن اعلام خواهد شد.
احتمال واردات محصولات سیتروئن
بنابر اعلام مدیرعامل سایپا، این خودروسازی با شرکت سیتروئن برای واردات خودرو در حال مذاکره است.
خودروهای سیتروئن C3-XR در قالب پروژه سایپا M44 و سیتروئن C3 بوده و تولید آنها در داخل کشور موضوع آییننامه شرایط استفاده از رمز ارزها این مذاکرات است.
مذاکره سایپا و رنو برای واردات خودرو
محمدعلی تیموری، مدیرعامل سایپا، درباره واردات خودرو توسط شرکت خودروسازی سایپا گفت:
- از آنجا که شرکت خودروسازی رنو پارس با مشارکت ۵۱ درصدی رنو و ۴۹ درصدی سایپا شکلگرفته، واردات خودروهای رنو با سایپا است.
- مذاکرات سایپا با رنو برای واردات خودروهای اقتصادی در حال انجام است.
امکان واردات خودرو با بیت کوین
فاطمی امین، وزیر صمت، با اشاره به مصوبه هیات دولت در مورد رمز ارزها گفت:
- با تصویب آییننامهای کامل در دولت، استخراج رمزداراییها رسمیت پیدا کرده است.
- امکان واردات با رمزداراییها فراهم و واردات همه کالاها از جمله خودرو از محل رمز داراییها فعال شده است.
- مراکز رسمی استخراج بیتکوین با هماهنگی بانک مرکزی میتوانند به جای دلار و یورو از بیت کوین برای واردات خودرو استفاده کنند.
شرایط اجرایی شدن آیین نامه واردات خودرو
منوچهر منطقی، معاون حمل و نقل وزیر صمت، شرایط اجرایی شدن آییننامه واردات خودرو را اعلام کرد.
- ایجاد یا استفاده از شبکه خدمات پس از فروش با پنج شرط ایجاد نمایندگی خدمات پس از فروش به ازای واردات هر ۱۰۰۰ خودرو، ایجاد یک نمایندگی در صورت واردات کمتر از ۱۰۰۰ خودرو، تامین قطعات یدکی ضروری قبل از واردات، تامین تجهیزات، اسناد و آموزش نفرات خدمات پس از فروش و اعلام فناوریهای انتقال یافته در خدمات پس از فروش
- دریافت مجوز رسمی از تولیدکننده محصول برای تضمین ارائه خدمات پس از فروش یا انتقال فناوری.
- داشتن تجربه در واردات خودرو یا استفاده از شرکتهای دارای تجربه در این زمینه
- ارائه سطح انتقال فناوری در خودروهای اقتصادی برای تولید در کشور
- اعلام قیمت خودرو و مشخصات فنی آن
- تحویل مدارک مورد نیاز توسط متقاضیان واردات خودرو به وزارت صمت تا ۱۹ شهریور ۱۴۰۱ (واردکنندگان نهایی تا پایان شهریورماه اعلام میشوند)
- برای سرمایهگذاری در صنعت خودرو، سرمایهگذاران میتوانند وارد حیطه واردات خودرو شوند و از محل فروش آن نحوه سرمایهگذاری در صنعت خودرو را مشخص کنند. پیشنهادها باید تا ۱۹ شهریور ۱۴۰۱ به وزارت صمت ارائه شوند.
- پیشنهادها برای واردات خودرو برقی و نحوه اجرای زیر ساخت در مناطق آزاد باید تا ۱۹ شهریور به وزارت صمت تحویل داده شوند.
- شرایط واردات سایر خودروها ۲۰ شهریور ۱۴۰۱ اعلام میشود.
اعلام آمادگی گمرک برای واردات خودرو
علیرضا مقدسی، رئیس کل گمرک، درباره تعیین وضعیت خودروهای دپو شده در گمرک و آمادگی در خصوص آغاز واردات خودرو گفت:
- مراجع قضائی در حال تعیین تکلیف خودروهای دپو شده هستند و این خودروها به زودی به فروش میرسند.
- گمرک آماده ورود خودروهای خارجی است.
جزئیات آیین نامه واردات خودرو
- واردات ماشین تنها برای خودروهای پایینتر از ۲۰ هزار یورو (فوب) مجاز است. البته اولویت با خودروهای کمتر از ۱۰ هزار یورو (فوب) است.
- تخلیه خودرو بدون ثبت سفارش و تخصیص ارز ممنوع است.
- ارزش گمرکی بر اساس ماده ۱۴ قانون امور گمرگی محاسبه میشود.
- خودروهای وارداتی تنها در بورس کالا عرضه میشوند.
- کارگروهی با مسئولیت وزارت صمت و عضویت وزارت اقتصاد و سازمان برنامه و بودجه موظف است نرخ سود بازرگانی خودروهای وارداتی را بر حسب ارزش تعیین کند. نرخ سود که مابهالتفاوت قیمت پایه با قیمت پایانی در بورس کالا است، باید عادلانه باشد.
- کارگاه مذکور میتواند سود بازرگانی علیالحساب در زمان ترخیص و همچنین سود بازرگانی قطعی در زمان فروش را تعیین کند.
- وزارت صمت باید با هدف توسعه تولید خودروهای اقتصادی (حداکثر ۱۰ هزار یورو)، مشوقهای سرمایهگذاری و تولید را پیشبینی کند. همچنین وزارت صمت باید اقدامات مورد نیاز برای هدایت بخشی از واردات به سمت تولید و افزایش تولیدات داخلی را در دستور کار قرار دهد. برنامه تولیدات داخلی واردکنندگان موضوع این بند، باید توسط وزارت صمت تایید شود.
- واردات خودروهای سواری به صورت سرمایهگذاری خارجی (با تأیید سازمان سرمایهگذاری خارجی) تنها برای استفاده در شبکه حملونقل عمومی مجاز است.
- خودروهای وارداتی در مناطق آزاد تجاری – صنعتی تنها منحصر به خودروهای هیبریدی یا برقی است. راهاندازی و سرمایهگذاری ایستگاههای شارژ با واردکنندگان خودرو است.
- سقف منابع ارزی برای واردات خودرو به جز سرمایهگذاری خارجی، حداکثر معادل یک میلیارد یورو است.
- منابع ارزی مورد نیاز از محل صادرات، رمز دارایی سرمایهگذاری خارجی (با تایید سازمان سرمایهگذاری خارجی) و دیگر منابع مورد تایید بانک مرکزی تامین میشود.
- وزارت صمت با همکاری بانک مرکزی دستورالعمل اجرایی این مصوبه، مانند چگونگی تامین و تخصیص ارز، مشخصات فنی، خدمات پس از فروش، انتقال فناوری و تعیین صلاحیتهای فنی و حرفهای واردکنندگان را تدوین و ابلاغ میکند.
- وزارت صمت باید هر ۳ ماه یک بار، گزارش اجرای این تصویبنامه را به ستاد هماهنگی اقتصادی دولت ارائه کند.
آیین نامه واردات خودرو تصویب شد
پس از گذشت ۴ ماه، روز ۳ شهریورماه، جزئیات مصوبه واردات خودرو توسط هیات وزیران تصویب شد و معاون اول رئیس جمهور مصوبه نهایی را به کلیه سازمانها شامل وزارت صمت، وزارت کشور، وزارت اقتصاد، آییننامه شرایط استفاده از رمز ارزها بانک مرکزی و دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد ابلاغ کرد.
واردات خودرو قانونی شد
- ۱۶ خردادماه ۱۴۰۱، رئیس مجلس شورای اسلامی قانون واردات خودرو را برای اجرا به دولت ابلاغ کرد.
- مجوز واردات خودرو ۵ ساله است.
- وزارت صمت باید آییننامه واردات خودرو را تنظیم و تصویب کند.
تاثیر واردات بر بازار خودرو
درست از تابستان ۱۳۹۷ که واردات خودرو به کشور ممنوع شد، افزایش قیمت، نوسان قیمت خودروها اوج گرفت. از همان زمان بود که نه تنها قیمت خودروهای صفر و کارکرده خارجی، بلکه قیمت روز خودرو داخلی هم سر به فلک کشید و بازار را برهم ریخت.
در همان روزها هم بسیاری از کارشناسان و فعالان بازار بر این باور بودند که اگر زمستان همان سال واردات از سر گرفته شود، تا حد زیادی از افزایش قیمتها جلوگیری میشود، اما واردات ماشین باز نشد که نشد و قیمتها هم روز به روز صعودی شد.
حالا اما به نظر میرسد با گذشت بیش از چهار سال از ممنوعیت واردات خودرو به کشور، شمارش معکوس برای باز شدن درهای ورود خودرو به کشور باز شده اما دیگر امیدی به بازگشت قیمتها به نرخهای قبلی نیست. چرا که علاوه بر افزایش چندبرابری قیمت خودروهای خارجی و داخلی، نرخ ارز، به نتیجه نرسیدن برجام و تورم نیز در این میان اثر گذار است و گویی دیگر کار از کار گذشته است.
تعرفه واردات خودرو
تعرفه واردات خودرو از آن دسته مواردی است که هرساله و با توجه به حقوق ورودی کالا به کشور (بر اساس بودجه همان سال) تعیین میشود.
با توجه به تصویب تعرفه ورودی کالا به کشور در سال ۱۴۰۰، به صورت کلی اعلام شد. با این حال اما در بند چهارم تعرفههای ورودی خودرو، حقوق ورودی خودروهای سواری حداقل به میزان هشتاد و شش درصد (۸۶%) ارزش گمرکی آن اعلام شد.
این درحالی است که از سال ۱۳۹۷ واردات خودرو به کشور بسته شده است و در حال حاضر فقط چند شرکت خودروساز، تعدادی خودرو چینی را به کشور وارد میکنند.
تعرفه واردات خودرو در سال ۱۴۰۱
بر اساس اعلام رییس سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران تعرفه واردات خودرو برای سال ۱۴۰۱ همانند تعرفه سال گذشته آن از ۴۰ تا ۷۵ درصد تعیین شده است.
نقش واردات بر قیمت خودروهای چینی
واردات روز افزون خودروهای چینی طی دهه اخیر، رقابت خرید و فروش را بیش از سایر برندها همچون خودروهای فرانسوی و کرهای کرده است. طی سالهای اخیر که واردات خودروهای خارجی به کشور ممنوع شد، خودروهای چینی اما به صوت مونتاژ توسط خودروسازان داخلی همچنان مهمان بازار خودرو ایران بودند و هستند.
از سال ۱۳۹۷ تاکنون، خودروهای چینی همچون دیگنیتی، فیدلیتی، انواع تیگو (تیگو۷ پلاس، تیگو ۸ پلاس، تیگو ۸ پرو و …)، برخی مدلهای جک به صورت مونتاژ و اکثرا در منطقه تجاری بم (توسط مدیران خودرو، بهمن موتور و کرمان موتور) و یا خط تولید ایران خودرو و سایپا وارد کشور شد.
حالا با ,واردات خودروهای چینی به بازار خودرو، برخی کارشناسان و فعالان بازار بر این باورند که در صورت آزادسازی واردات خودرو به کشور، تغییر چندانی بر تعدیل قیمت خودروهای چینی ایجاد نخواهد شد. چرا که در حال حاضر این خودروها رقیب اصلی خودروهای داخلی محسوب میشوند و همچنان بازارشان چه در بخش خرید و فروش خودرو دست دوم و چه خرید و فروش خودروهای صفر داغ است.
سود و زیان آزادسازی واردات خودرو
آذرماه ۱۴۰۰ بود که بودجه سال آینده تقدیم مجلس شد. بودجهای که در آن خبری از آزادسازی واردات خودرو نبود، اما هنوز هم امید به آزادسازی همچنان برای بازار خودرو باقی است تا شاید دولت سیزدهم نظری بر بازار خودروهای خارجی بیاندازد و قیمتها نیز به واسطه ورود خودروهای خارجی تعدیل شوند.
برخی کارشناسان و فعالان بازار خودرو بر این باورند که سود و زیان آزادسازی واردات خودرو یکسان است.
آییننامه شرایط استفاده از رمز ارزها
در راستای مصوبه هیئت وزیران به شماره 58144/ت 55637هـ مورخ 1398/5/13 و اجرای بند 2 این مصوبه صدور مجوز برای فعالیت در حوزه استخراج رمزارز و همچنین ضوابط و شرایط صدور جواز تأسیس و پروانه بهرهبرداری برای تولید یا استخراج رمز ارز ابلاغ گردید .
این مجوز زیر نظر معاونت طرح و برنامه و معاونت صنایع وزارت صنعت معدن و تجارت صادر می گردد.
آییننامه شرایط استفاده از رمز ارزها
حدود ۴.۵ درصد از کل ارز دیجیتال بیتکوین جهان در ایران استخراج میشود
ارسال
سه هفته پس از آنکه سازمان توسعه تجارت ایران از ثبت سفارش ۱۰ میلیون دلاری واردات خودرو از طریق رمزارز خبر داد، وزیر صمت جمهوری اسلامی روز دوشنبه هفتم شهریور گفت آییننامه رمزارزها به تصویب نهایی رسید.آییننامه شرایط استفاده از رمز ارزها
سیدرضا فاطمی امین، وزیر صنعت و معدن و تجارت، درباره این آییننامه که روز یکشنبه در دولت مصوب شد گفت «همه موضوعات مربوط به رمزداراییها از جمله نحوه تأمین سوخت و انرژی، نحوه واگذاری و اعطای مجوزها را مشخص کرده است».
استفاده از رمزارز در واردات یکی از راههای دور زدن تحریمهای بینالمللی و تحریمهای آمریکا در کشورهایی از جمله ایران است چون رمزارزها از طریق مجاری عادی مثل بانکها معامله نمیشوند و کنترل آنها بسیار دشوار است.
بهگفته وزیر صمت، از این پس هرگونه واردات از جمله خودرو میتواند با رمزارز انجام شود، همچنانکه پیش از این، در ۱۸ مرداد، معاون وزیر صمت نیز از ثبت اولین سفارش واردات با استفاده از رمزارز خبر داده بود.
علیرضا پیمانپاک که رئیسکل سازمان توسعه تجارت نیز هست، گفته بود: «اولین ثبت سفارش رسمی واردات با رمزارز به ارزش معادل ۱۰ میلیون دلار با موفقیت صورت پذیرفت».
البته معاون وزیر صمت توضیح نداد که در ثبت واردات از کدام رمزارز استفاده شده و دقیقاً چه کالایی از کدام کشور خریده شده، اما گفت تا پایان شهریور استفاده از رمزارزها و قراردادهای هوشمند بهصورت گسترده در تجارت خارجی با کشورهای هدف عمومیت خواهد یافت.
وزیر صمت نیز در اظهارات تازه خود به این موضوع اشاره کرد و گفت فراهم شدن امکان واردات با رمزداراییها که چند هفته پیش اعلام شد، در توافقنامهای بین وزارت صمت و بانک مرکزی صورت گرفته، اما او نیز جزئیات بیشتری در این مورد اعلام نکرد.
پیش از این خبرگزاری رویترز اعلام کرده بود که استفاده از رمزارزها کمکی به جمهوری اسلامی است تا تحریمهای بانکی آمریکا علیه تهران یا کشورهای تحریمشده دیگر مانند روسیه را دور بزند.
این در حالی است که رمزارزها که از سال ۲۰۰۸ برای فرار از سیستمهای نظارت مالی دولتها و بانکها در مبادلات مالی ایجاد شدهاند، نوسان قیمت بسیار شدیدی دارند و در حال حاضر فقط برخی کشورهای فقیر مانند السالوادور یا آفریقای مرکزی از این ارزها بهطور رسمی در تجارت استفاده میکنند.
بخش قابلتوجهی از اقتصاد این کشورها به دستمزدهایی وابسته است که شهروندان آنها بهعنوان کارگر در دیگر کشورها به دست میآورند و از طریق رمزارزها به کشورشان حواله میکنند.
وزیر صمت جمهوری اسلامی اعلام کرد که با تصویب شدن آییننامه رمزارزها در دولت، هر کسی که قصد واردات یک کالا را داشته باشد، «میتواند اکنون بهجای دلار و یورو از بیتکوین استفاده کند».
معاون او نیز پیشتر از فراهم شدن بستر بلاکچین در خارج آییننامه شرایط استفاده از رمز ارزها از مرزهای ایران برای تاجران ایرانی خبر داده بود و از «ثبت سفارش و تأمین ارز واردات کلیه کالاهای مجاز از کشور روسیه» یاد کرده بود.
بهگفته معاون وزیر، «امکان تأمین ارز از محل صادرات به کشورهای حوزه اوراسیا (روسیه، بلاروس، ارمنستان، قزاقستان و قرقیزستان) ایجاد میشود».
آمریکا تحریمهای سخت مالی علیه ایران وضع کرده و نقلوانتقال درآمدهای نفتی و برخی دیگر از محصولات مانند پتروشیمی و فلزات از طریق بانکها و با ارزهای رایج بینالمللی بهخصوص دلار غیرممکن شده است.
بر اساس مطالعهای که سال گذشته انجام شد، حدود ۴.۵ درصد از کل رمزارز بیتکوین جهان در ایران استخراج میشود که دلیل آن ارزانبودن نسبی قیمت برق در کشور است.
بهنوشته رویترز، استخراج رمزارز در ایران میتواند سالانه صدها میلیون دلار در اختیار کشور برای استفاده در تجارت خارجی قرار دهد، با این حال، ریسک استفاده از رمزارزها بسیار زیاد است بهدلیل نوسانات قیمت آن بسیار بالاست.
در دیماه سال گذشته قیمت هر بیتکوین حدود ۸۱ هزار دلار بود و پس از نوسانات گسترده در ماههای گذشته آییننامه شرایط استفاده از رمز ارزها اکنون قیمت آن به زیر ۲۰ هزار دلار سقوط کرده است.
در عین حال، برخی گزارشها از این حکایت دارد که نهادهای دولت فدرال ایلات متحده نظارت بر بازار رمزارزها را که بدون هیچ کنترل دقیقی گسترش یافته، در سالهای اخیر افزایش دادهاند.
از جمله، روزنامه نیویورکتایمز اوائل مرداد گزارش داد که وزارت خزانهداری آمریکا در حال تحقیق در مورد استفاده کاربران ایرانی از شرکت صرافی رمزارز «کراکِن» است که احتمالاً به نقض تحریمهای واشینگتن علیه ایران منجر شده است.
وزارت خزانهداری آمریکا هم در اکتبر گذشته هشدار داده بود که «رمزارزها کارآمدی تحریمها را کاهش میدهند» و با انتشار یک دستورالعمل جدید از صرافیهای رمزارزها خواسته بود با استفاده از ابزارهای تشخیص موقعیت جغرافیایی، مشتریان در کشورهای مورد تحریم را تصفیه کنند.
دفتر کنترل داراییهای خارجی وزارت خزانهداری آمریکا در سال ۲۰۲۰ شرکت صرافی رمزارز «بیت گو» را به دلیل ۱۸۴ مورد نقض تحریمها ۹۸ هزار دلار و در سال ۲۰۲۱ نیز یک شرکت دیگر به نام «بیت پی» را به دلیل بیش از دو هزار مورد نقض تحریمها بیش از ۵۰۰ هزار دلار جریمه کرد.
رادیو فردا
جایگاه ارزهای دیجیتال در کشورهای مختلف
ارزهای دیجیتال، رمزارزها، ارز رمزنگاری شده یا کریپتوکارنسی ها چند سالی است که بر سر زبان ها افتاده و جو خرید در بین مردم در سراسر دنیا ایجاد شده است. ارزهای دیجیتال با شعار آزادی مالی برای همه مردم در سراسر دنیا بدون آییننامه شرایط استفاده از رمز ارزها نیاز به نهاد مرکزی روی کار آمدند اما اینکه کشورهای مختلف در زمینه ارزهای دیجیتال چه رویه و رویکردهایی اتخاذ کرده اند و جایگاه ارزهای دیجیتال در کشورهای مختلف چگونه است موضوعی است که در این مطلب در مورد آن صحبت خواهیم کرد.
ارزهای دیجیتال
ارز دیجیتال، پول دیجیتال غیرمتمرکزی است که برای استفاده در بستر اینترنت طراحی شد. اولین ارز دیجیتال همانطور که می دانید بیت کوین بود که در سال 2008 توسط شخص یا اشخاصی ناشناس با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو ایجاد شد. بیت کوین همچنان در صدر لیست ارزهای دیجیتال به عنوان تاثیرگذارترین ارز شناخته می شود. پس از بیت کوین ارزهای دیجیتال بسیار زیادی وارد بازار رمزارزها شدند و هر آییننامه شرایط استفاده از رمز ارزها روز نیز شاهد ورود ارزهای بیشتری به این بازار هستیم.
اما قبل از اینکه به جایگاه ارزهای دیجیتال در کشورهای مختلف بپردازیم، بهتر است با نحوه کارکرد این ارزها آشنا شویم. به همین دلیل سیستم بیت کوین را بررسی می کنیم. بیت کوین بر بستر بلاک چین ایجاد شده است. بلاک چین شبکه ای از رایانه هاست که به منظور تایید و ثبت تراکنش ها در بین کاربران ایجاد شده و به عنوان یک نوع سیستم ثبت اطلاعات و گزارش شناخته می شود. بلاک چین شبیه یک پایگاه داده است. یک بلاک چین اطلاعات را در گروه هایی جمع آوری می کند که به آنها بلوک گفته می شود.
هر بلوک حجم خاصی از اطلاعات را در خود ذخیره می کند و با پر شدن این حجم، بلوک قفل شده و به بلوک های قبلی زنجیر می شود. به همین دلیل به آن زنجیره بلوک یا بلاک چین گفته می شود. در اکوسیستم بلاک چین زمانی که یک تراکنش جدید انجام می شود، این تراکنش به شبکه ای از رایانه های همتا به همتا در سراسر جهان منتقل می شود. این شبکه از کامپیوترها، معادلاتی را برای تایید تراکنش حل می کنند. هنگامی که معامله قانونی تلقی شده و تایید شود، به صورت بلوک دسته بندی می شود. این بلوک ها به یکدیگر زنجیر شده و سابقه طولانی از معاملات پایدار را به وجود می آورند و در نهایت تراکنش کامل می شود.
همانطور که مشخص است برای تایید تراکنش و معامله نیاز به حضور شخص و نهاد واسط و متمرکزی در این سیستم نبوده و شبکه به صورت غیرمتمرکز کار می کند. بنابراین یکی از مهم ترین مزایای ارزهای دیجیتال، انتقال ارزش بدون نیاز به واسطه مانند بانک یا پردازشگر پرداخت به صورت آنلاین است. رمزارزها به شما امکان می دهند ارزش را به صورت سراسری و با سرعتی بالا و در هر ساعت شبانه روز، با هزینه کم انتقال دهید. مهمتر از همه اینکه ارزهای دیجیتال به افراد اجازه می دهند کنترل کاملی بر دارایی های خود داشته باشند. همتا به همتا بودن شبکه های کامپیوتری که از یک نرم افزار رایگان و منبع باز استفاده می کنند و هر کسی که بخواهد، می تواند در شبکه حضور داشته باشد ویژگی منحصر به فردی است که نیاز به نهاد متمرکز را از بین می برد و افراد از آزادی مالی واقعی برخوردار هستند و این موارد جایگاه ارزهای دیجیتال در کشورهای مختلف را گسترده تر می کند.
اما عدم حضور نهاد دولتی و متمرکز این سوال را ممکن است در ذهن افراد ایجاد کند که پس آیا ارزهای دیجیتال ایمن هستند؟ در پاسخ باید گفت استفاده از رمز ارزها به این دلیل ایمن است که همه تراکنش ها توسط فناوری بلاک چین بررسی می شوند.
نقش رمزارزها در آینده اقتصاد جهان
ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین به سبب آزادی در پرداخت و ارسال و دریافت پول در هر نقطه از جهان در هر ساعت از شبانه روز قطعا آینده روشنی خواهند داشت. به خصوص برای ما ایرانی ها که در سال های اخیر دغدغه پرداخت های برون مرزی، تحریم های آمریکا یا دیگر محدودیت ها را داریم. بنابراین آزادی مالی که ارزهای دیجیتال به ارمغان می آورد می تواند آینده اقتصاد و مبادلات تجاری را دگرگون کند.
ارزهای دیجیتال در بستر امن خرید و فروش می شوند. همانطور که گفتیم ساختار شبکه بلاک چین امنیت ارزهای دیجیتال را تا حد بسیار زیادی تامین می کند. از سوی دیگر کاربران در شبکه ارزهای دیجیتال می توانند معاملات و تمام تراکنش های خود را کنترل کنند و شفافیت در این اکوسیستم نیز وجود دارد چرا که با استفاده از فناوری بلاک چین، همه معاملات نهایی برای مشاهده در دسترس همه است.
رمزارزها می تواند به عنوان ابزار حمایتی برای کشورهای در حال توسعه به کار گرفته شوند. به عنوان مثال صرافی هایی که به عنوان صرافی ارز دیجیتال در این کشورها فعال می شوند می توانند در مسیر توسعه پایدار اقتصاد کشور خود گام های ارزنده ای بردارند. اگر این صرافی ها به دست نیروهای متخصص و دانش بنیان بومی کشور ایجاد شوند و زیرساخت های درستی داشته باشند نقش بزرگی در پیشرفت، کسب درآمد و ثروت و عدم خروج سرمایه از کشور خواهند داشت.
کشورهای درحال توسعه با مشکلات مالی بسیاری دست و پنجه نرم می کنند و این ارزها می توانند بسیاری از این مشکلات را حل کنند. برخی از کشورهای درحال توسعه مانند کشور خودمان، که توسط اقتصادهای برتر تحریم است، حتی در موضوعی مانند افتتاح حساب بانکی در خارج مرزها با دشواری مواجه هستند. در چنین شرایطی نقل و انتقال سرمایه کار پیچیده ای شده و راه حل چنین مشکلاتی استفاده از صرافی های ارزهای دیجیتال و رمزارزهاست. چرا که می توانند از طریق سیستم مورد استفاده ارزهای دیجیتال، بدون هیچ محدودیتی به بازاری بزرگ و جهانی متصل شوند که امکان تحریم آن توسط کشوری وجود ندارد در نتیجه تبعیض در دنیا از بین می رود.
جایگاه ارزهای دیجیتال در کشورهای مختلف
باتوجه به ویژگی ارزهای دیجیتال، رویه ابتدایی بسیاری از کشورها در ابتدای ایجاد این ارزها، کنترل شدید بود. بسیاری از کشورها بر این باور هستند که بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال باعث گسترش تجارت های غیرقانونی و غیرمجاز مانند تجارت اسلحه، تجهیزات تروریستی، قاچاق دارو و مواد مخدر می شوند و از آنجاکه امکان رصد، شناسایی و ردگیری طرفین معامله توسط پلیس و مقامات قضایی وجود ندارد، باعث سهولت استفاده از آن توسط خلافکاران و کلاهبرداران میشود. بنابراین ارزهای دیجیتال در کشورهای مختلف که چنین اعتقادی وجود دارد، غیرقانونی شمرده می شوند.
در مقابل این رویه برخی دیگر از کشورها با وضع قوانین دقیق و درست، استفاده از این ارزهای دیجیتالی رمزنگاری شده را در قالب قوانین وضع شده مجاز اعلام کرده اند. بنابراین جایگاه ارزهای دیجیتال در کشورهای مختلف متفاوت است. در ادامه به برخی از کشورهای پیشگام در استفاده از ارزهای دیجیتال اشاره می کنیم.
ایالات متحده
بیت کوین اولین رمزارز دیجیتال در ایالات متحده قانونی است. سابقه پذیرش بیت کوین در ایالات متحده، به سال ۲۰۱۳، برمی گردد که آن را به عنوان یک ارز مجازی غیرمتمرکز پذیرفت. با پذیرش بیت کوین توسط ایالات متحده به این معنی بود که میتوان از آن برای انجام معاملات استفاده کرد. بیت کوین در آمریکا در سپتامبر ۲۰۱۵ توسط کمیسیون معاملات آتی کالا یا CFTC بهعنوان یک کالا طبقه بندی شد. در آمریکا بیت کوین یک ملک مشمول مالیات در نظر گرفته می شود و بسیاری از مارکت ها نیز آن را به عنوان پول قابل پرداخت می پذیرند. در شهر میامی نیز مردم می توانند از بیت کوین برای پرداخت مالیات استفاده کنند.
چین، اقتصاد دوم جهان
در ادامه پذیرش رمزارزها و جایگاه ارزهای دیجیتال در کشورهای مختلف، چین یکی از پیشگامان استفاده از ارزهای دیجیتال چین است که ضمن پذیرش ارزهای دیجیتال به عنوان یک فناوری و علاوه بر قوانین کمک کننده خود در این زمینه، به منظور جلوگیری از فساد و غیرقابل کنترل شدن ارزهای دیجیتال اقداماتی را صورت داده است. به عنوان مثال از صرافی های خود خواسته است مبادلات ارزهای دیجتال را متوقف کنند. بانک مرکزی، وزارت صنایع و فناوری و سازمان فضای مجازی کشور چین فعالیت هایی که در بازار توسط ارزهای دیجیتال انجام می شود را محدود می کنند.
چین کار استفاده آزمایشی از ارز دیجیتال چین در مناطق مختلف را آغاز کرده است. رمزارز ملی چین با نام «رن مین بی» معرفی شده است که انتظار می رود از این ارز به عنوان یوان دیجیتال در چهار شهر و در محل بازی های المپیک زمستانی ۲۰۲۲ استفاده کند.
چین دومین اقتصاد دنیا اگر بتواند ارز دیجیتال ملی خود را به صورت موفقیت آمیز و کامل اجرا کند، قطعا به عنوان یکی از اولین و بزرگترین کشورها به سوی یک جامعه بدون پول نقد پیش خواهد رفت.
ژاپن، قطب تجارت و مبادله ارز رمزنگاری شده در آسیا
ژاپن یکی از سریع ترین بازارهای فناوری در جهان را داراست. بنابراین جای تعجب ندارد که ارزهای دیجیتال را خیلی زود قانونی کرد و جایگاه ارزهای دیجیتال در این کشور به رسمیت شناخته شد. چارچوب قانونی دولت ژاپن برای استفاده از ارزهای دیجیتال PSA (قانون خدمات پرداخت) نام دارد و به برخی از ارزهای رمزپایه امکان می دهد تا در این چارچوب برای اهداف پرداخت و تجارت استفاده شوند. کشور ژاپن به دنبال راه اندازی ارز دیجیتال ملی و بومی خود است که در نظر دارد آییننامه شرایط استفاده از رمز ارزها آن را تا سال 2023 عرضه کند.
آلمان، مشارکت در راه حل های بلاک چین
کشور آلمان به عنوان یکی از کشورهای برتر اقتصادی در اروپا و جهان است. رمزارزها در این اقتصاد برتر اروپایی مجاز شناخته شده و این کشور یکی از کشورهای پیشرو در توسعه فناوری بلاک چین و جایگاه ارزهای دیجیتال در آن پذیرفته شده است. به طوری که مشارکت قابل ملاحظه ای در راه حل های بلاک چین دارد. دولت آلمان با قانونی اعلام کردن بیت کوین به آلمانی ها اجازه معامله با این کوین را داده است. رسمی شدن بیت کوین در آلمان تاثیر قابل توجهی در پذیرش ارزهای دیجیتال در دنیا داشت.
فرانسه
از سال 2014 جایگاه ارزهای دیجیتال در کشور اروپایی فرانسه مجاز و قانونی اعلام شد و به افراد اختیاراتی برای معامله و تجارت با استفاده از ارزهای دیجیتال داده شد. بنابراین فرانسه نیز یکی از کشورهای پیشگام در قانونی اعلام کردن ارزهای دیجیتال است.
بلاروس
بلاروس کشوری کوچک اما پیشرو در استفاده از فناوری های ارزهای دیجیتال است که از سال 2019 رمزارزها را قانونی اعلام کرد. در کشور بلاروس همچنین بسیاری از مبادلات، ICO و قراردادهای هوشمند به منظور تقویت توسعه اقتصاد دیجیتال قانونی اعلام شد. نکته قابل توجه این است که در بلاروس فعالیت های رمزارز کاملا بدون مالیات هستند.
کشورهایی همچون هند، ترکیه، روسیه، آفریقای جنوبی، استرالیا، شیلی، مالزی و سنگاپور، برزیل، کلمبیا، آرژانتین، مکزیک، چین، اندونزی، اسپانیا، روسیه، دانمارک، استرالیا، انگلستان از دیگر کشورهایی هستند که به بیشترین آمار استقبال از ارزهای دیجیتال رمزنگاری شده داشته اند.
جایگاه ایران در استفاده از ارزهای دیجیتال
ایران در ابتدای تابستان سال 1398 اعلام کرد دولت ارزهای دیجیتال را به رسمیت می شناسد و در ۱۳ مردادماه ۱۳۹۸، آیین نامه اجرایی استخراج ارزهای دیجیتال در کشور را ابلاغ کرد. در نتیجه صنعت استخراج و ماینینگ در کشور قانونی شد اما برای استخراج نیاز به مجوز از وزارت صنعت، معدن و تجارت است.
در ایران به سبب پایین بودن هزینه های انرژی به نسبت سایر کشورها، پتانسیل خوبی برای استخراج ارز بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال وجود دارد و باتوجه به ارزش دلار در کشور ما، ارزهای دیجیتال سودآوری خوبی در ایران خواهند داشت. از سوی دیگر ماهیت غیرمتمرکز بودن ارزهای دیجیتال برای کشور ما که با انواع و اقسام تحریم های اقتصادی روبروست می تواند بسیار کمک کننده باشد و راه تجارت بین المللی را هموار کند. اما در حال حاضر براساس اطلاعیه بانک مرکزی ایران استفاده از ارزهای دیجیتال در تمامی مراکز پولی و هم چنین مالی کشور ممنوع است. البته ایران در حال بررسی ساخت ارز دیجیتال بومی و مخصوص به خود است تا از بازار عقب نماند اما مساله اساسی پذیرش این ارز دیجیتال در بازارهای جهانی است.
به طور کلی نقش و جایگاه ارزهای دیجیتال در آینده اقتصاد ایران تحت تاثیر چند مولفه است. اول رویکرد دولت در این زمینه. اینکه تنظیم سیاست های داخلی کشور به سمت تسهیل کنندگی برود یا به عنوان مانعی برای این ارزها عمل کند. دومین موضوع افزایش ظرفیت برق کشور برای استخراج ارزهای دیجیتال است که باید اقداماتی درخصوص دسترسی به نیروگاه های خورشیدی، بادی انجام شود.
جمع بندی
از ابتدای ایجاد آییننامه شرایط استفاده از رمز ارزها ارزهای دیجیتال رویکرد کشورها به این پول های دیجیتال غیرمتمرکز با یکدیگر فرق دارد و جایگاه ارزهای دیجیتال در کشورهای مختلف نیز بسته به قوانین موجود در این کشورها متفاوت بوده است. در این مطلب به جایگاه ارزهای دیجیتال در کشورهای مختلف پرداختیم اما نکته مهمی که در این زمینه وجود دارد این است که نمی توان نقش این نوع جدید از مبادلات را نادیده گرفت و کشورها باید به دنبال بسترسازی مناسب برای استفاده درست از این ارزها باشند.
اعلام شرایط جدید صدور مجوز برای استخراج رمزارز/ افزایش درخواست مجوز با صعودی شدن قیمتها/ امکان استقرار ماینرها در واحدهای تولیدی
مدیرکل دفتر سرمایهگذاری و امور طرحهای وزارت صمت اظهار داشت: ماینرها پیش از این امکان استقرار در شهرکهای صنعتی را داشتند اما اخیرا در بنگاهها و واحدهای تولیدی موجود هم امکان اخذ مجوز و فعالیت دارند.
علیرضا هادی در گفتوگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا در مورد فرآیند اخذ مجوز استخراج رمزارزها اظهار کرد: متقاضیان در سامانه بهینیاب ثبت نام میکنند و در همان سامانه مجوز صادر میشود. هم شخص و هم شرکت میتواند درخواست مجوز بدهند و محدودیت خاصی در این مورد وجود ندارد.
وی با اشاره به تسهیلگریها در این زمینه گفت: در مورد استقرار تجهیزات، باید دست کم به میزان 100 کیلووات مصرف انرژی داشته باشند، پیش از این کف آن 250 کیلووات بود که به 100 کیلووات کاهش پیدا کرد. اگر هر ماینر 2 کیلو وات توان مصرف کند قبلا باید 125 ماینر استفاده میشد که بتواند کار خود را شروع کند اما الان با 50 ماینر میتواند کار خود را شروع کند. یعنی مقداری کار را تسهیل کردهایم.
هادی در ادامه افزود: همچنین ماینرها امکان استقرار در شهرکهای صنعتی را دارند. اخیرا این مورد نیز اصلاح شده است و در بنگاهها و واحدهای تولیدی موجود هم امکان اخذ مجوز و فعالیت دارند.
مدیرکل دفتر سرمایهگذاری و امور طرحهای وزارت صمت همچنین تصریح کرد: وزارت نیرو، ناجا و دستگاههای نظارتی با مزارع غیر مجاز برخورد میکنند. از وزارت صمت نیز اسامی افرادی را که درخواست مجوز دادهاند را میگیرند تا به استثنای آنها با بقیه برخورد شود. البته فقط کسانی که دارای پروانه بهرهبرداری هستند میتوانند استخراج رمزارز داشته باشند.
وی در مورد بازه زمانی مورد نیاز برای اخذ مجوز گفت: دو مرحله مجوز وجود دارد: جواز تاسیس و پروانه بهرهبرداری. جواز تاسیس بسیار سریع برای متقاضیان صادر میشود که برای بازه زمانی آمادهسازی زیرساختها تا زمان بهرهبرداری است. روزی که میخواهند بهرهبرداری کنند جواز تاسیس باطل شده و برای آنها پروانه بهرهبرداری صادر میشود. کسی میتواند رمزارز استخراج کند که پروانه بهرهبرداری داشته باشد.
هادی در ادامه بیان کرد: بعد از وارد شدن اطلاعات متقاضی، سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اطلاعات را بررسی میکند و عموما خیلی سریع مجوز صادر میشود. روند درخواست مجوز بعد از روند صعودی قیمت بیت کوین افزایشی بوده است.
وی با اخطار در مورد آگهیهایی در مورد استخراج رمزارزها داده میشود خاطرنشان ساخت: گرفتن مجوز بسیار ساده است، مردم نباید گول کسی را که یک جواز تاسیس گرفته بخورند. گاهی میبینیم که در آگهیها مینویسند «دارای مجوز از وزارت صنعت» و برای «کلود ماینینگ» از مردم پول میگیرند یعنی میگویند به عنوان میزبان به جای مشتری استخراج کرده و کارمزد میگیرند. کسی که فاقد پروانه بهرهبرداری باشد و چنین کاری کند قطعا کلاهبردار است، کسی با جواز تاسیس حق چنین کاری ندارد. اگر کسی میخواهد در این زمینه فعالیت کند میتواند خودش سریعا مجوز بگیرد و نباید خود را گرفتار این نوع کلاهبرداریها کند.
دیدگاه شما