تفاوت پول فیات با کریپتو چیست؟

پول یا ارز فیات چیست؟ چه تفاوتی با ارزدیجیتال دارد؟

این اصطلاح برای تمام اَرزهایی مانند یورو، دلار آمریکا، ین ژاپن، و حتی ریال ایران به کار می‌رود. به زبان ساده‌تر، اَرزهای فیات به اَرزهایی گفته می‌شود که قابلیت تبدیل شدن دارند و تورم در آن‌ها امکان‌پذیر است.

برعکس، در کریپتو، البته به استثنای دوج‌کوین و یکی-دو مورد دیگر، تورم بی‌معنی است؛ زیرا تعداد محدودی از این رمزاَرزها وجود دارد. دولت‌ها نمی‌توانند مانند اَرزهای فیات، به رمزاَرزها اضافه کنند.

اما به اصل مطلب برگردیم…

تفاوت‌های اساسی بین رمزاَرزها و اَرزهای فیات وجود دارد. اگر بخواهیم دقیق‌تر نگاه کنیم، به احتمال زیاد، رمزاَرزها آینده‌ی پولی ما را می‌سازند.

با گذشت زمان، پول‌ کم‌کم ارزش خود را از دست می‌دهد. اما چرا؟ دلیل آن تورم است. و البته، کشورهایی هستند که بسته به نیاز خودشان، اقدام به چاپ هرچه بیشتر پول می‌کنند.

مشکل ارزهای فیات در برابر رمزاَرزها

مشکلی که اینجا وجود دارد این است که شما در واقع چیزی تولید نمی‌کنید، و یا کاری نمی‌کنید ولی پول چاپ می‌کنید. مثل این است که با یک کشتی دور دنیا را در حال گشتن باشید ولی چیزی تولید نکنید، یا کار خاصی انجام ندهید.

این کار ارزش پول را روز به روز کمتر و کمتر می‌کند.

ما این مورد را در فدرال رزرو دیده‌ایم. برای همین، اگر به ارزش ۳۰ یا ۴۰ سال پیش دلار نگاه کنید… با امروز قابل مقایسه نیست! در حالی که ارزهای فیات و بیت‌کوین را اگر با هم مقایسه کنیم… برای مثال بیت‌کوین را در نظر بگیرید. البته، مدت زمان کمی از ظهور این اَرز دیجیتال گذشته است، اما در ابتدا شما با بیت‌کوین می‌توانستید سبد کوچکی از اقلام خوراکی را خریداری کنید، اما امروز حقیقتاً می‌توانید یک خودروی مناسب، البته نه خیلی گران، را خریداری کنید.

در واقع نکته‌ی عالی رمزاَرز ها همینجاست! از آنجایی که عرضه‌ی رمزاَرزها محدود است، مردم تمایل دارند بیشتر آن‌ها را نگه دارند، یا اینکه از آن‌ها به‌عنوان اَبزاری برای تبادل استفاده کنند. همین کار باعث بالا رفتن ارزش رمزاَرزها می‌شود. شما نمی‌توانید رمزاَرزها را برخلاف اَرزهای فیات، چاپ کنید!

این موضوع ضد تورم است! دیگر خبری از چاپ سرسام‌آور پول نیست! بیت‌کوین محدود است. فقط ۲۱ میلیون بیت‌کوین داریم.

اجازه بدهید این موضوع را کمی ریزتر ببینیم. اگر میلیونرها هر کدام بخشی از بیت‌کوین را به اشتراک بگذارند، آنگاه تفاوت پول فیات با کریپتو چیست؟ هر کس ۰٫۲۸ بیت‌کوین خواهد داشت.

تصور کنید حتی با وجود رمزاَرزهای دیگر، بیت‌کوین تا کجا پیش خواهد رفت. اینکه همه‌ی مردم بیت‌کوین داشته باشند. موضوع فقط این نیست.

کافیست تصور کنید ضد تورم در برابر تورم چقدر می‌تواند همه‌چیز را تغییر دهد.

رمزارزها در برابر فیات

ابتدا با رمزاَرزها شروع می‌کنیم. رمزاَرزها واسطه‌ی دیجیتال تبادل هستند. پس، به‌جای اینکه دلار داشته باشیم یا از هر نوع اَرز فیات دیگری برای تبادل استفاده کنیم، می‌توانیم از یک اَرز دیجیتال در هر جای دنیا استفاده کنیم. البته به این شرط که اَرزهای دیجیتال همه‌جا پذیرفته شده باشند.

پس دیگر نیازی نیست که هنگام مسافرت اقدام به تبدیل اَرز به اَرز کشور مقصد کنیم. علاوه بر این، کلیدهای خصوصی و کلیدهای عمومی را در اختیار داریم. این کلیدها تعیین می‌کنند که با استفاده از کلید عمومی (Public Keys) اقدام به دریافت یا ارسال اَرزهای دیجیتال کنیم. و اینکه تمام اطلاعات ما در کلید خصوصی نگهداری می‌شوند و در اختیار ما هستند و معمولاً این کلید را در جای بسیار امنی حفظ می‌کنیم.

البته در حفظ و نگهداری کلیدهای خصوصی باید بسیار دقت کنیم، زیرا این کلیدها در واقع راه دسترسی ما به سرمایه‌‌مان هستند.

تقریباً ۹۰ درصد یا شاید ۹۹ درصد اَرزهای دیجیتال محدود هستند. در واقع عرضۀ آن‌ها محدود است و همین موضوع باعث کمیاب شدن آن‌ها می‌شود. برای داشتن این اَرزهای دیجیتال باید اقدام به ماینینگ یا استخراج آن‌ها کنید که کاری فوق‌العاده است! اما چرا فوق‌العاده؟

عرضه‌ی محدود و استفادۀ مردم از اَرزهای دیجیتال به مرور زمان باعث می‌شود ارزش این اَرزها بالاتر و بالاتر برود. البته باز هم قصد نصیحت کردن نداریم، زیرا این اتفاق با این روند حتماً رخ خواهد داد. در واقع سیستم عرضه و تقاضا همینطور عمل می‌کند. هرچه تقاضا بیشتر باشد، ارزش بالاتر می‌رود.

فیات و رمزارزها

حقیقت این است که بیت‌کوین و سایر اَرزهای دیجیتال در برابر اَرزهای فیات، ارزش خود را از عرضه و تقاضا می‌گیرند، و نه از بازار. نکته‌ی جالب همینجاست.

ما رمزاَرزها را با کمک کامپیوترها درست کردیم. برای آن‌ها قوانین خاصی وضع کردیم. الگوریتم‌ها را ساختیم، سپس، با همه‌ی داستان‌های شبکه، این رمزاَرزها را غیرمتمرکز ساختیم، تا کامپیوترهای زیادی به ما تایید بدهند که: «بله، درسته، این تراکنش خوبه!».

پس به‌جای اینکه دولت‌ها تایید بدهند یا اینکه بانک‌ها تراکنش‌ها را تایید کنند، این کامپیوترها هستند که در شبکه با هم صحبت می‌کنند و تقاضای خرید و فروش را با هم در میان می‌گذارند و در نهایت تمام کامپیوترها تراکنش را تایید می‌کنند و بله! این تراکنش قابل انجام است!

اگر هم کسی بخواهد تقلب کند و در واقع به‌جای فرستادن ۲ بیت‌کوین، برای مثال، ۱ بیت‌کوین بفرستد و یا هر قصد دیگری داشته باشد، این کامپیوترها جلوی او را می‌گیرند و این تراکنش قابل انجام نیست!

این یعنی شبکۀ غیرمتمرکز رمزاَرزها.

اما اَرزها فیات… در واقع این اَرزها فیزیکی هستند. شما می‌توانید در دستان خودتان آن‌ها را حس کنید. عرضۀ آن‌ها نامحدود است و دولت‌ها کنترل کامل بر این اَرزها دارند. این اَرزها متمرکز هستند.

نکته‌ی بسیار مهم

قانون و بانک‌ها این اَرزها را کنترل می‌کنند. نکته‌ی منفی اینجاست که حتی اگر شما شهروند خوب و مطیعی باشید، اما ناخودآگاه درگیر ماجرایی شوید، دولت و بانک‌ها می‌توانند حساب‌های شما را مسدود کنند. در حالی که هیچ اشتباهی نکرده‌اید. در واقع دولت به آدم اشتباه شلیک کرده است!

اما برعکس فیات، در رمزاَرزها این اتفاق نمی‌اُفتد. مگر اینکه ۵۱ درصد افراد به نادرست بودن تراکنش رای دهند تا لغو شود.

اما بانک‌ها نمی‌توانند رمزاَرزهای شما را مسدود کنند. خیلی از افراد این موضوع را می‌پسندند، زیرا مسدود شدن حساب بدون ارتکاب اشتباه واقعاً ناعادلانه است! اینکه نتوانیم به پول خودمان دسترسی داشته باشیم!

یکی از دلایل دیگری که بیت‌کوین نسبت به اَرزهای فیات برتری دارد این است که برای چاپ و در واقع تولید اَرزهای فیات باید هزینه پرداخت شود. چاپ پول هزینه‌بر است! انتقال پول هزینه دارد. در حالی که رمزاَرزها غیر از هزینه‌های استخراج، هیچ هزینه‌ی دیگری ندارند.

مسئله‌ی بعدی این است که با رمزاَرزها می‌توانید به سرتاسر دنیا سفر کنید و با بیت‌کوین پرداخت داشته باشید و دیگر درگیر پول‌های ملی نیستید. این موضوع قطعاً به اقتصاد دنیا کمک می‌کند.

سرنوشت ارزهای فیات چه می‌شود؟

پاسخ کامل و قطعی نمی‌توان داد. باید حداقل ۱۰ سال دیگر صبر کنیم تا سرنوشت اَرزهای فیات را ببینیم. در واقع مردم در کشورهایی مانند چین کم‌کم پول نقد را کنار گذاشته‌اند و سراغ رمزاَرزها می‌روند. آینده همه‌چیز را مشخص می‌کند. به نظر شما در جنگ فیات و رمزاَرزها، در نهایت برنده کدام طرف است؟

تفاوت فیات با استیبل کوین ها

تکنیک خرج کردن پول با تغییر زمان تغییر می کند. دنیای اطراف ما در حال توسعه درمسیر رسیدن به یک اقتصاد رایانه ای است که در آن تنها بخش کوچکی از پول جهانی به عنوان اشکال فیزیکی ارزها نشان داده می شود در حالی که بخش باقیمانده پول نقد به صورت الکترونیکی با استفاده از برنامه های پرداخت آنلاین یا توسط کارت های پرداختی مبادله می شود. همین موضوع باعث شده تا ارز دیجیتال در سراسر دنیا در حال ظهور و گسترش باشد. طرفداران سیستم ارز دیجیتال معتقدند در آینده ارز دیجیتال جایگزین ارز فیات خواهد تفاوت پول فیات با کریپتو چیست؟ شد. ارز فیات یا پول فیات همان پول ملی کشورهاست که توسط دولت ها یا بانک های مرکزی چاپ می شود. استیبل کوین ها رمزارزهایی هستند که سعی می کنند ارزش بازار خود را به برخی منابع خارجی مانند دلار متصل کنند. قبل از آنکه به تفاوت فیات با استیبل کوین ها بپردازیم بهتر است درمورد هرکدام از این اصطلاحات بیشتر بدانیم.

ارز فیات چیست؟

پول فیات شامل پول کاغذی و سکه بوده و ارزش آن توسط دولتی که آن را چاپ می کند مشخص می شود. پول هایی مانند دلار، ریال، پوند و یورو همه در زمره ارزهای فیات قرار می گیرند.

ارزش ارز فیات توسط کالای فیزیکی مانند طلا و نقره پشتیبانی نمی شود بلکه از رابطه بین عرضه و تقاضا و ثبات دولتی که آن را صادر می کند ناشی می شود.

دولت ها به واسطه ارز فیات امکان کنترل اقتصاد خود را خواهند داشت چرا که این دولت ها هستند که اقدام به چاپ پول فیات می کنند. البته همین موضوع ممکن است باعث چاپ بی رویه پول و در نتیجه تورم شود.

استیبل کوین چیست؟

در حالی که بیت کوین (BTC) همچنان محبوب ترین ارز در میان ارزهای رمزنگاری شده است اما همچنان از نوسانات زیادی در ارزش گذاری‌های خود رنج می برد. به عنوان مثال، از سطح 4000 دلار در اوج همه گیری ویروس کرونا در مارس 2020 به تقریبا 65000 دلار در آوریل 2021 رسید و در ژوئن 2021 به حدود 30،000 دلار رسید.

نوسانات بیت کوین به گذشت چندین ماه مربوط نمی شود بلکه ممکن است نوسانات قیمت به صورت روزانه نیز بسیار زیاد باشد. به طوری که معمولا مشاهده می شود که این رمزارز در عرض چند ساعت بیش از 10 درصد در جهت کاهش یا افزایش قیمت حرکت می کند.

ماهیت بی ثبات ارزهای دیجیتال مثل بیت کوین یکی از دلایلی است که باعث می شود بیت کوین و سایر رمزارزها چندان با اقبال عمومی مواجه نشوند. اساسا، یک ارز باید به عنوان وسیله مبادله پولی و شیوه ذخیره ارزش پولی عمل کند و ارزش آن نیز باید در افق های طولانی مدت نسبتا ثابت بماند.

به عبارت دیگر در حالت ایده آل، یک کوین ارز دیجیتال باید قدرت خرید خود را حفظ کند و کمترین تورم ممکن را داشته باشد. این موضوع فلسفه شکل گیری استیبل کوین ها شد چرا که استیبل کوین ها راه حلی برای دستیابی به این رفتار ایده آل ارائه می دهند.

استیبل کوین ها درواقع ارزهای رمزنگاری شده ای هستند که در طول زمان دارای ارزش ثابتی هستند برخلاف سایر ارزهای دیجیتالی که دارای نوسانات زیادی هستند استیبل کوین ها برای اینکه بتوانند به این ارزش پایدار دست پیدا کنند خود را با با پول‌ های فیات همسو می کنند. به طوری که استیبل ‌کوین ها به تعداد سکه هایی که در گردش دارند،‌ توسط دارایی ‌های ذخیره شده پشتیبانی می‌ شوند.

مزیت مهم استیبل کوین ها این است که به واسطه پشتیبانی ارزهای فیات از استیبل کوین ها، دارندگان آن ها می توانند از ضررهای احتمالی جلوگیری کرده و سود خود را در بازار خرسی حفظ کنند. به عنوان مثال هنگامی که بازار بیت کوین روند نزولی دارد می توانند با تبدیل تمام بیت کوین ها به استیبل کوین، خود را از این نوسانات در امان نگاه دارند. استیبل کوین ها از نوسانات قیمت یا در امان هستند یا تاثیر کمی از نوسانات بازار داشته اند.

عرضه استیبل کوین ها به چه صورت است؟

با توجه به شرایط بازار عرضه استیبل کوین ها تنظیم می شود. اغلب استیبل کوین ها توسط شرکت ها و توسعه دهندگان توکن های اصلی مانند اتریوم و بایننس عرضه می شوند.

انواع استیبل کوین ها

استیبل کوین ها فقط با پشتوانه ارز فیاتی مانند دلار ایجاد نمی شوند بلکه برخی از آن ها به واسطه دارایی های دیگری مانند طلا ایجاد و پشتیبانی می شوند. به طور کلی انواع استیبل کوین ها عبارتند از:

• استیبل کوین با پشتوانه ارز سنتی: رایج ترین نوع استیبل کوین ها هستند که توسط ارزهای سنتی مانند دلار پشتیبانی می شوند.
• استیبل کوین با پشتوانه دارایی: توسط کالاهایی پشتیبانی می شوند که قابل تبدیل شدن به پول هستند.
• استیبل کوین با تفاوت پول فیات با کریپتو چیست؟ پشتوانه رمزارز: این نوع استیبل کوین ها توسط سایر رمزارزها پشتیبانی می شوند.
• استیبل کوین بدون پشتوانه: هیچ دارای به عنوان پشتیبان برای این نوع استیبل کوین ها وجود ندارد.

نمونه هایی از استیبل کوین های معروف با پشتوانه ارز سنتی

یکی از استیبل کوین های معروف، تتر است. این ارز دیجیتال از ارزش دلار آمریکا تقلید و تبعیت می کند. به طوری که هر واحد آن همیشه 1 دلار قیمت دارد. تتر در بین فعالان اکوسیستم بلاک چین از محبوبیت بسیار زیادی برخوردار است و مالک آن شرکت Thether Limited است.

از آنجا که دلار آمریکا پشتوانه تتر است، دارندگان ارزهای دیجیتال می توانند دارایی خود را به تتر که نماینده‌ ارزش دلار آمریکا است، تبدیل کنند. در این صورت و در زمان بحران های مالی و نوسانات اقتصادی دارندگان تتر نیازی به نقد کردن دارایی خود نخواهند داشت چرا که مالک دارایی هستند که برابر با دلار است.

ترو یو‌ اس‌ دی TUSD (TrueUSD): یکی دیگر از استیبل های کوین هایی است که در بازار ارزهای دیجیتال مطرح شده است. هر کاربر ارز دیجیتال در سیستم ترو می‌تواند TUSD را از طریق حساب سرمایه ‌گذاری به دلار آمریکا تبدیل کند.

استیبل جمینی Gemini (GUSD): این استیبل کوین توسط دوقولوهای وینکلوز ایجاد شده که از طرفداران پر و پا قرص سیستم ارزهای دیجیتال هستند. دلار آمریکا از استیبل کوین جمینی پشتیبانی می کند. در صورت تمایل به خرید این استیبل کوین باید این سکه را با دلار آمریکا از صرافی جمینی خریداری کنید.

نمونه هایی از استیبل کوین ها با پشتوانه دارایی

DGX: یکی از معروفترین استیبل کوین ها با پشتوانه دارایی توکن‌های دیجیکس (DGX) است. این توکن ها به ‌صورت توکن ERC-20 و با پشتوانه‌ دارایی طلا عرضه می شوند.

صندوقی که برای نگهداری از دیجیکس استفاده می شود The Safe House نام دارد. کاربران توکن دیجیکس هرموقع که دوست داشته باشند می توانند توکن های خود را نقد کنند.

Tiberius Coin: استیبل کوین معروف دیگر با پشتوانه دارایی، تیبریوس است. این سکه توسط هفت نوع فلز پشتیبانی می شود که شامل پلاتینیم، طلا، کبالت، نیکل، قلع، س و آلومینیوم هستند.

نمونه هایی از استیبل کوین هایی با پشتوانه رمزارز

DAI: میکردائو دو توکن به نام‌های MKR و DAI عرضه می ند که هردو توسط اتریوم پشتیبانی می شوند.

Synthetix: نمونه دیگری از استیبل کوین با پشتوانه رمزارز سینتتیکس است.

نمونه هایی ازاستیبل کوین های بدون پشتوانه

Carbon: کربن دو استیبل کوین دارد به نام های Carbon Stablecoin و Carbon Credits.

Kowala: کوالا که ارزشی برابر با دلار آمریکا دارد با توکن kUSD شناخته می‌ شود.

تفاوت ارزهای فیات با استیبل کوین ها

هر دو پول فیات و استیبل کوین های ارزهای دیجیتال، به عنوان وسیله مبادله، ذخیره ارزش و معیار معامله استفاده می شوند. ارزهای فیات قابل اعتماد هستند اما استثنائات زیادی وجود دارد که نشان می دهد تحت تورم ارز و سیاست پولی ناکارآمد قرار می گیرند.

از سوی دیگر مهم ترین تفاوت فیات با استیبل کوین ها در این است که صادرکننده و گیرنده معاملات ارز فیات را می توان به راحتی ردیابی و شناسایی کرد چرا که تراکنش ها در سیستم سنتی بانکی صورت می گیرد، در حالی که در دنیای ارزهای دیجیتال و استیبل کوین ها تراکنش ها معاملات کامپیوتری، رمزگذاری شده و شناسایی ناشر و دریافت کننده پول نقد قابل شناسایی نیست.

مورد دیگر در تفاوت فیات با استیبل کوین ها این است که ارزهای فیات به طور رسمی ارزهای قانونی هستند که به صورت کاغذ معمولی چاپ می شوند و نقش مهمی در اقتصاد جوامع داشته، به عنوان یک مناقصه قانونی عمل کرده و از یک کالا یا شیء جامد مانند طلا پشتیبانی نمی شوند، بلکه در عوض توسط دولت که آن را وضع کرده است یا توسط یک مرکز متمرکز اداره می شود (به عنوان مثال: بانک های فدرال رزرو یا بانک های مرکزی). پول فیات مانند پوند، دلار آمریکا، یورو، ین و سایر ارزهای مهم جهانی از طریق تقاضا و عرضه بازار به ارزش پولی خود می رسند.

استیبل کوین ها جایگزینی برای روش های متداول پرداخت مانند پول، کارت های اصلی و چک های بانکی است. این رمزارزها توسط دولت پشتیبانی نشده یا توسط هیچ مرجع مرکزی تنظیم نمی شود بلکه بر اساس مکانیزم رمزنگاری ایجاد می شود تا به انجام معاملات مطمئن و معتبر کمک کند.

جمع بندی

ارزهای فیات که به واسطه دولت ها چاپ و عرضه می شوند نقش مهمی در اقتصاد کشورها ایفا می کنند. اما به واسطه سیاست های دولت ها و شرایط سیاسی حاکم بر آن ها ممکن است ناکارآمد باشند. از سوی دیگر استیبل کوین ها رمزارزهایی هستند که ارزش خود را به یک منبع خارجی متصل می کنند و هدف از ایجاد آن ها حفظ ارزش آن ها در طول زمان است.

یکی از مهم ترین تفاوت فیات با استیبل کوین ها در این است که در معاملاتی که با فیات انجام می شود فرستنده و گیرنده مشخص است اما استیبل کوین ها که مبتنی بر سیستم های غیرمتمرکزی مانند بلاک چین هستند هرکس می تواند دارایی خود را مدیریت کند.

ارز فیات (Fiat Currency) چیست و چه تفاوتی با ارزهای دیجیتال دارد؟

ارز فیات همین اسکناس‌های کاغذی و سکه‌های فلزی است که روزانه در خرید و فروش‌ها از آن‌ها استفاده می‌کنیم، به عنوان پول رایج هر کشوری آن‌ها را می‌شناسیم و با آن‌ها سر و کار داریم. تا چند سال پیش پول فقط به همان شکل سکه و اسکناس وجود داشت و ماهیت آن فیزیکی بود. اما چند وقتی است که پول‌ها با پیدایش ارز دیجیتال شکل ارتباطات مالی تغییر کرده است. حتماً این روزها در اخبار روز و شبکه‌های اجتماعی نام پول‌های دیجیتالی مانند بیت کوین را دیده و شنیده‌اید و در رابطه با تفاوت این پول‌های جدید با اسکناس‌ها و سکه‌های سنتی سوال‌هایی در ذهن‌تان شکل گرفته است.

در این مقاله، ما قصد داریم علاوه‌بر بررسی تاریخچه‌ی پیدایش پول‌های کاغذی، نگاهی نیز به تفاوت‌های آن با ارزهای دیجیتال بیاندازیم. با ما همراه باشید.

ارز فیات چیست؟

ارز فیات یا همان پول بدون پشتوانه (Fiat Currency)،‌ واحد پولی کشورهاست. این ارز برخلاف باورهای رایج مردم که تصور می‌کنند پشتوانه‌ی آن طلا و نقره موجود در خزانه‌داری هر کشور است؛ پشتوانه‌ای ندارد. فیات (Fiat) یک واژه با ریشه‌ی لاتین و به معنای «باید بشود» یا «بگذار بشود» است. اعتبار این پول بسته به ثبات اقتصادی کشور آن و میزان عرضه و تقاضای مردمی است که از آن استفاده می‌کنند. می‌توان گفت این ارزها اعتبار خود را از دولت چاپ کننده‌ی آن می‌گیرند.

ارز فیات هیچ ارزش فیزیکی ندارد و یک تکه کاغذ یا سکه است. این ارزها که همان اسکناس‌ها و سکه‌های رایج امروزی هستند؛ در سراسر جهان برای مبادلات اقتصادی و تجاری،‌ خرید و فروش کالا و سرمایه‌گذاری استفاده می‌شوند. این ارز جایگزینی برای استاندارد طلا و پول کالایی (کالایی اقتصادی که به‌جای پول استفاده می‌شود) بوده است.

مهم‌ترین مشکلی که ارزهای فیات دارند، امکان چاپ بدون محدودیت آن‌‌هاست که منجر به تولید بی‌رویه و افزایش تورم می‌شود.

تاریخچه ارز فیات

در قرن یازدهم و در زمان سیچوآن (Sichuan) در کشور چین، برای اولین بار تصمیم به چاپ پول‌های کاغذی گرفته شد. آن‌ها از این پول‌ها را برای خرید ابریشم، طلا و نقره استفاده می‌کردند.

سپس در دوره کوبلای خان یکی از نوادگان چنگیز مغول در قرن ۱۳، سیستم ارز فیات در سرزمین‌های تحت سلطه‌ی این پادشاه شروع به‌کار کرد. برخی از مورخان هزینه‌های بالای را‌ه‌اندازی این سیستم و ایجاد تورم پس از آن را، دلیل سقوط سلطنت کوبلای خان می‌دانند.

در قرن هفدهم برخی از کشورهای اروپایی مانند اسپانیا، هلند و سوئد، تصمیم به استفاده از ارز فیات گرفتند. اما این سیستم در کشور سوئد موفقیتی نداشت و سیستم مالی این کشور به استاندار نقره روی آورد.

در قرن‌های ۱۸ و ۱۹ به‌تدریج فرانسه و تمام مستعمرات آن و کشورهای آمریکای شمالی، شروع به استفاده از این سیستم پولی کردند. اما مدتی بعد و در قرن بیستم، ایالات متحده مجدداً به سراغ پول کالایی رفت. این روند تا سال ۱۹۳۳ ادامه داشت. در این سال دولت مبادله‌ی پول‌های کاغذی با طلا و کالاهای دیگر را متوقف ساخت. در نهایت در سال ۱۹۷۱ میلادی، ر‌ئیس‌جمهور وقت ایالات متحده آمریکا پول‌های فیات را به‌طور رسمی جایگزین استاندارد طلا کرد. پس از این تصمیم استفاده از سیستم استاندارد طلا، در تمام کشورهای دنیا متوقف شد و ارز فیات جایگزین این سیستم سنتی شد.

چرا پول فیات جایگزین استاندارد طلا شد؟

دولت‌ها در گذشته از طلا به‌عنوان پشتوانه برای پول‌های کاغذی استفاده می‌کردند. در این سیستم با توجه به میزان اندوخته‌ی طلا در خزانه‌ی ملی هر کشور، امکان ورود ارز جدید و تغییر ارزش آن وجود داشت. به‌عبارت دیگر، دولت‌ها فقط متناسب با میزان دخیره‌ی طلا، می‌توانستند ارز جدید تولید و وارد چرخه‌ی اقتصادی کشور کنند و نمی‌توانستند با فاکتورهای اقتصادی دیگر بر روی ارزش پول تاثیر بگذارند.

اما پس از ورود ارز فیات به چرخه‌ی اقتصاد کشورها، مسئولین اقتصادی کنترل بیشتری بر روی میزان تولید ارز جدید و نحوه‌ی ارزش‌گذاری بر روی پول ملی کشور داشتند. این رویه در زمان بحران‌ها و شرایط مختلف اقتصادی، این امکان را به دولت‌مردان و بانک‌های مرکزی هر کشور می‌داد تا با کاهش یا افزایش ارزش پول شرایط را راحت‌تر کنترل کنند.

آن دسته از کارشناسان که موافق استاندارد طلا بودند؛ عقیده داشتند اگر اسکناس پشتوانه‌ی فیزیکی داشته باشد، ثبات بیشتری نیز خواهد داشت.

اما مخالفان استاندارد طلا معتقد بودند که خود فلز طلا نیز هیچ‌گاه ثبات قیمت ندارد و این عدم ثبات بر روی ارزش پول تاثیر منفی خواهد داشت.

مزایای استفاده از ارز فیات

در ادامه به بررسی مزیت‌های پول فیات می‌پردازیم:

کمیاب نمی‌شود: پول‌های کالایی یا ذخایر طلا که در سیستم‌های استاندارد طلا مورد استفاده قرار می‌گیرند، به دلیل اینکه کالا و شئ هستند؛ ممکن است در برهه‌های زمانی خاص نایاب یا کمیاب شوند. اما پول‌های فیات را می‌توان به راحتی و بدون محدودیت تولید کرد.

کم هزینه است: چاپ پول‌های کاغذی بدون پشتوانه بسیار کم هزینه‌تر از ذخیره‌ی طلا است. همچنین تولید این پول‌‌ از پول‌های کالایی نیز هزینه‌ی کم‌تری دارد.

انعطاف‌پذیر است: همان‌طور که قبل‌تر هم توضیح دادیم؛ دولت‌ها و بانک‌های مرکزی در مواقع خاص و در زمان بحران‌های اقتصادی می‌توانند بر روی ارزش پول فیات تاثیر بگذارند.

در مبادلات بین‌المللی کاربردی است: به‌‌دلیل آن‌که بیشتر کشورهای دنیا این پول‌ها را به رسمیت می‌شناسند و فعالیت‌های اقتصادی خود را با ارز فیات انجام می‌دهند؛ مبادلات بین‌المللی با آن‌ها آسان‌تر است.

ذخیره کردن آن آسان‌تر است: پول‌‌های کالایی یا ذخایر طلا و نقره در سیستم‌های استاندارد طلا، نیاز به مکانی امن و مطمئن برای حفظ و نگه‌داری دارند. ذخیره‌ی طلا به‌عنوان پشتوانه‌ی پول ملی یک کشور (خزانه ملی) نیاز به یک سیستم پیچیده‌ی امنیتی دارد. اما پول‌های کاغذی جا و هزینه‌ی کم‌تری نسبت به این ذخایر برای حفظ و نگه‌داری نیاز دارند.

معایب استفاده از ارز فیات

این پول مانند هر جز دیگری از بازار و اقتصاد، چالش‌هایی نیز دارد:

ایجاد تورم: به‌دلیل آن‌که این پول‌ها را می‌توان به‌صورت نامحدود چاپ و تولید کرد؛ امکان ایجاد تورم از این طریق همیشه وجود دارد.

پیشینه بد: چندین حکومت و دولت تا‌کنون با اتکا به ارزهای فیات و تولید بیش ‌از حد آن سرانجام به ورشکستگی اقتصادی و یا از دست دادن قدرت رسیده‌اند. (ورشکستگی دولت زیمباوه در قرن بیست و یکم)

مقایسه ارزهای دیجیتال و ارزهای فیات

ارزهای دیجیتال ماهیت فیزیکی ندارند و قابل رویت نیستند. این پول‌ها در بستر بلاکچین‌ فعالیت می‌کنند و در کیف پول‌های دیجیتالی ذخیره می‌شوند. ارز دیجیتال در دهه ۹۰ میلادی به‌وجود آمد و با معرفی چند نمونه‌ی ناموفق مانند ای گلد و ریزور لیبرتی پا به عرصه‌ی اقتصاد جهان گذاشت. اما در سال ۲۰۰۹ محبوب‌ترین ارز دیجیتالی یا رمزارز جهان یعنی بیت کوین (BTC) به دنیا معرفی شد و تحولی عظیم در دنیای ارزهای دیجیتال ایجاد کرد. بیت کوین و سایر رمزارزها دریچه‌ای تاره به سوی اقتصاد جهانی گشوده‌اند.

این ارزها تفاوت‌های عمده‌ای با اسکناس‌ها و سکه‌های رایج امروز جهان دارند. در ادامه به بررسی این تفاوت‌‌ها می‌پردازیم.

• تنها وجه اشتراک ارزهای فیات و دیجیتال، نبود پشتوانه‌ی فیزیکی در هر دوی این سیستم‌های پولی است.تفاوت پول فیات با کریپتو چیست؟
• بیشتر رمزارزها در مقدار محدودی تولید می‌شوند و برای تولید محدود آن‌‌ها پروتکل‌های خاص مشخص شده است (هاوینگ بیت کوین). سایر آن‌ها نیز برای کنترل این موضوع پروتکل‌‌هایی را تعیین کرده‌اند که از ایجاد تورم جلوگیری کنند. این امر نقطه‌ی مقابل امکان تولید بی‌رویه ارزهای فیات (عامل اصلی تورم) است.
• برخلاف دلیل پیدایش ارزهای فیات که کنترل بیشتر دولت‌مردان و بانک‌های مرکزی بوده است، کریپتوکارنسی یا رمزارز با هدف عدم تمرکز و کنترل‌زدایی به‌وجود آمده است.
• استفاده از پول فیات بستگی به مرزهای جغرافیایی و پذیرش آن در کشوری دارد که قصد دارید از آن استفاده کنید. اما پول دیجیتالی محدودیت مرزی و جغرافیایی ندارد و در سراسر دنیا قابل استفاده است.
• ارزهای دیجیتال به‌دلیل استفاده از سیستم‌های رمزنگاری در ساختار آن‌ها، امنیت بسیار بالایی دارند و امکان جعل، هک و سرقت آن‌ها بسیار پایین است. اما پول فیات به‌راحتی جعل می‌شود. حساب‌های بانکی که محلی امن برای نگه‌داری آن‌هاست، قابل هک شدن هستند و این پول‌ها همیشه در معرض سرقت قرار دارند.
• مهم‌ترین نکته که تا امروز در رقابت این دو ارز بسیار قابل توجه بوده است؛ میزان بالای پذیرش عمومی ارز فیات در مقایسه با ارز دیجیتال است. افکار عمومی هنوز آن‌چنان که باید و شاید ارزهای دیجیتال را به رسمیت نمی‌شناسد و پول فیات مقبولیت بیشتری دارد.
• مزیت دیگر ارزهای فیات به نسبت نوع دیجیتال آن‌ها، نوسانات پایین است. رمزارزها دنیای پر نوسانی دارند؛ از این رو افراد کم‌تری به سرمایه‌گذاری در این بازار اطمینان می‌کنند.

ارز دیجیتال، پایانی بر جهان پول فیات؟

هرچند ارزهای دیجیتال در چند سال اخیر جایگاه مناسبی در اقتصاد جهانی پیدا کرده‌‌اند، اما هنوز هم ارز فیات رایج‌ترین سیستم مالی در دنیاست. دلار، پوند و یورو با توجه به کشورهای چاپ کننده‌ی آن‌ها که همگی اقتصادهای قدرتمندی دارند؛ هنوز مهم‌ترین رکن فعالیت‌های اقتصادی در گوشه و کنار دنیا هستند. این ارزها هرچند تاریخچه سفیدی ندارند و مشکلات فراوانی تا به اینجا برای کشورهای مختلف و اقتصاد آن‌ها ایجاد کرده‌اند، اما هنوز هم پذیرش عمومی بیشتری نسبت به ارزهای دیجیتالی دارند.

زمان زیادی لازم است تا مردم جهان به جای پول‌هایی که قابل لمس هستند، پول‌هایی که فقط کدهای نوشتاری‌اند را بپذیرند. اما آینده‌ی هر دوی این نظام‌های مالی در هاله‌ای از ابهام است و مشخص نیست در سال‌های بعد کفه‌ی ترازوی کدام یک از آن‌ها سنگین‌تر باشد و بتواند بازارهای مالی جهان را تسخیر کند.

پول فیات در قرن دهم از چین سرچشمه گرفت، عمدتاً در سلسله‌های یوان، تانگ، سونگ و مینگ. در سلسله تانگ (۶۱۸-۹۰۷)، تقاضای زیادی برای پول فلزی وجود داشت که بیش از عرضه فلزات گرانبها بود.

به طور سنتی، پول فیات به شکل اسکناس و سکه عرضه می‌شد، اما فناوری کمک می‌کند تا پول فیات فیزیکی را با مدلی مبتنی بر اعتبار تکمیل کنند که در آن مانده‌ها و تراکنش‌ها به صورت دیجیتالی ثبت می‌شوند.

پول فیات چیست و چه تفاوتی با ارز دیجیتال دارد؟

شاید تا قبل از اینکه وارد دنیای ارز دیجیتال شوید، نمی‌دانستید که پول فیات همان وجه رایجی است روزانه برای خرید مواد مورد نیاز خود خرج می‌کنید. خود من هم نمیدانستم! اما پولی که دست ماست به راستی چیست؟ چگونه ساخته می‌شود و چرا ارزشمند است؟ حال تفاوت پول فیات با ارز دیجیتال چیست؟ اگر به دنبال پاسخ این سوال‌ها هستید تا پایان این مقاله همراه ما باشید.

پول فیات چیست؟

پول فیات در کلام به معنی پول بدون پشتوانه است، پولی که دیگر وابسته به پشتوانه کالایی مانند طلا نیست. تا پیش از این دولت‌ها اجازه داشتند تنها به اندازه مقدار طلا، الماس، یا دیگر دارایی‌های با ارزشی که در خزانه خود نگهداری می‌‍‌کنند پول چاپ کنند. تا اینکه پس از جنگ جهانی دوم و بحران‌هایی مالی پس از آن بالاخره دولت آمریکا برای اولین بار تصمیم گرفت تا همبستگی پول با پشتوانه کالایی آن را بشکند. پس از این اقدام مفهوم جدیدی از پول خلق شد که آن را پول فیات نامیدند.

پشتوانه پول فیات در واقع اعتباری است که حکومت صادر کننده آن در دنیا و همینطور مردم در بین جامعه خود دارد. مهم‌تر از آن مقدار پولی که دولت در بازه‌های زمانی مختلف چاپ می‌کند، در واقع هرچه چاپ پول بیشتر شود در مقابل تورم و بی ارزشی پول اتفاق خواهد افتاد.

فیات نیز مانند هرچیز دیگری در این دنیا کامل نیست و مزایا و معایب مخصوص به خود را دارد. در ادامه به بررسی مزایا و معایب این سیستم پولی صحبت خواهیم کرد.

مزایای پول فیات

عدم کم‌یابی

پول فیات کم یاب نمی‌شود، بلکه همواره بیش از انچه نیاز باشد وجود دارد. به دلیل نبود هیچ محدودیتی برای تولید پول است. به درخواست دولت‌ها هرچقدر پول که نیاز باشد تفاوت پول فیات با کریپتو چیست؟ می‌تواند تولید شده و وارد چرخه اقتصاد شود.

کم هزینه است!

تولید پول فیات و نگهداری آن کم هزینه است. برای تولید پول فیات نیاز به نگهداری منابع بسیاری از طلا و جواهرات نیست. امروزه به دلیل پیشرفت دنیای فناوری و کم استفاده شدن پول کاغذی، پول فیات کم هزینه‌تر از همیشه شده است. تنها کافیست با فرشدن یک دکمه اعداد داخل حساب بانک مرکزی بالا رود.

انعطاف پذیری

انعطاف پذیری در واقع مهم‌ترین مزایای پول فیات است. البته ناگفتنی نیست این خاصیت بیشتر به نفع دولت‌ها و حکومت‌هاست. حاکمین به‌دلیل انعطاف‌پذیری پول فیات می‌توانند کنترل بهتری در پول فیات داشته باشند، در مواقع بحرانی پول چاپ کنند، و با افزایش یا کاهش نرخ بهتره اوضاع پولی را کنترل کنند. همه و همه به دلیل وجود پول فیات و نبود محدودیت‌های آن است.

معایب پول فیات

قدرت بی‌نهایت دولت‌ها

پول فیات قدرتی بی حد و اندازه به دولت‌ها داد! در واقع پس از پدیده فیات، قدرت پولی تمام و کمال به حاکمین واگذار شد. دیگر مردم نقشی در تصمیم‌گیری‌ها و قدرت پولی نخواهند داشت. حال بسته حکومت مرکزی این گزینه می‌تواند به نفع یا ضرر مردم یک کشور باشد.

مهم‌ترین معایب پول فیات در همین یک کلمه نهفته است. تورم! پول فیات کم یا زیاد درگیر تورم خواهد شد! تورم عنصر جدا نشدنی فیات است. به دلیل قدرت چاپ پول بدون نیاز به داشتن پشتوانه مشخص کالایی، کم یا زیاد، دیر یا زود، پول فیات درگیر تورم خواهد شد. برخی کشور‌ها در طول تاریخ به دلیل چاپ پول بی رویه دچار تورم افسار گسیخته و دچار فروپاشی اقتصادی و در نهایت حکومتی شدند. مانند کشور‌ها زیمبابوه و ونزوئلا

مقایسه ارز دیجیتال و پول فیات

توضیح این موضوع که ارز دیجیتال چیست، در حوصله این مقاله نمی‌گنجد. فارغ از بحث فنی و تکنولوژیکی، ارز دیجیتال و پول فیات شباهت‌هایی از نظر ساختار پولی با یکدیگر دارند. هر دو پشتوانه کالایی ندارند، تنها پشتوانه ارز دیجیتال اقبال عمومی مردم از این فناوری به واسطه امکانات تکنولوژیکی آن است. ارز دیجیتال (بیشتر از همه بیت کوین) یک سیستم پولی غیرمتمرکز و جهانی است که بدون هیچ محدودیت و نظارت حکومتی واحد به صورت جهانی فعالیت می‌کند. بیت کوین قدرت پول و تملک آن را باری دیگر به مردم بازگرداند.

سازوکار بیت کوین جوری طراحی شده است تورم آن به‌صورت کنترل شده طبق قرارداد از همان ابتدا پیش می‌رود و هیچکس قدرت تغییر و دستکاری آن را ندارد. همچنین بر اساس کد اصلی، بیت کوین هیچگاه بیشتر ۲۱ میلیون واحد تولید نخواهد شد و تورم آن صفر می‌شود. این‌ها همگی ویژگی‌هایی بود که مردم دنیا را ترغیب به ترک پول فیات و رو آوردن به ارز دیجیتال کرد.

با این حال اگر بحث پشتوانه کالایی باشد، بیت کوین و دیگر ارز‌های دیجیتال مانند پول فیات هیچ پشتوانه نداشته و تنها با کاربرد‌پذیری و پذیرش عمومی می‌توانند به ارزش برسند. در واقع اگر جزئی‌تر به این مسئاله نگاه کنید، پول فیات نیز کاملا شرایط مشابه‌ای دارد! تصور کنید مردم یک کشور به یک باره تصمیم بگیرند از پول فیات برای معاملات استفاده نکنند! پس از بهم خوردن این توافق عمومی چه خواهد شد؟ دیگر اهرم فشار حکومت‌ها چه خواهد بود؟ حال چه چیزی مهم‌تر از توافق و پذیرش عمومی است که پول فیات را ارزشمند کرده است؟ تفاوت پول فیات با کریپتو چیست؟ تفاوت پول فیات با کریپتو چیست؟ تفاوت پول فیات با کریپتو چیست؟ هیچ!

کلام آخر

در این مقاله در مورد پول فیات و مقایسه آن با بیت کوین صحبت کردیم. همانطور که گفتیم قدرت پول فیات کاملا بسته حکومت صادر کننده و تولید کننده آن دارد. پول فیات اهرم فشار دولت‌ها بهترین ابزار برای پیش بردن سیاست‌های آنان است. اما بیت کوین پولی از مردم و برای مردم است. بیت ذاتی آزاد، شفاف و جامعه محور دارد. این ارز دیجیتال که روزی از هیچ ساخته شد، همواره تفاوت پول فیات با کریپتو چیست؟ درحال رشد و افزایش پذیرش جهانی خود است. با توجه به رشد روزافزون بیت کوین و ارز‌های دیجیتال، غیرقابل تصور نیست که روزی این فناوری جای پول فیات را بگیرد.

ارز فیات یا پول فیات چیست؟ 15 ارز فیات مشهور

ارز فیات (currency Fiat) یکی از مهم‌ترین مفاهیم در حوزه پول و بانکداری است. این عبارت امروزه اصطلاحا به پول‌های مرسوم کاغذی در کشورهای مختلف گفته می‌شود. این مفهوم در واقع انقلابی در عرصه تجارت و خرید و فروش کالا در دنیا بوده است. تاریخچه پول و انواع مختلف آن در تاریخ بشر نشان داده است که انسان همواره به دنبال بهبود این ابزار برای تسهیل مبادلات تجاری، کالایی و خدماتی خود بوده است.

در روند تاریخی تغییر ابزار مورد استفاده بشر به عنوان پول، عوامل زیادی از جمله دسترس‌پذیری، کم‌هزینه‌بودن تولید، اعتبار با توجه به موقعیت مکانی و ارزش مالی پول تأثیر زیادی داشته‌اند. همچنین محدودیت‌های فیزیکی و کمبود برخی منابع مانند طلا و نقره نیز نقش جدی در تغییر شکل پول داشته‌اند.

در این مقاله ابتدا معنا و مفهوم پول فیات بررسی می‌شود. سپس تاریخچه پول فیات و پیدایش آن‌ها مورد بحث قرار می‌گیرد. در ادامه مطلب نیز به مزایا و معایب مدل از پول پرداخته می‌شود. کاربردها و تفاوت‌های نوع مذکور از ارز نیز در قیاس با ارزهای دیجیتال بررسی خواهد شد.

فهرست عناوین مقاله

ارز فیات چیست؟

پول فیات یا پول بدون پشتوانه نوعی ارز کاغذی است که پشتوانه فیزیکی مانند طلا یا نقره ندارد. تمام ارزش و اعتبار این پول به قدرت، اعتبار و سیاست‌های صادرکننده آن مربوط می‌شود. بنابراین هرچه کشور صادرکننده ارز اعتبار و قدرت بیشتری داشته باشد، ارزش ارز آن نیز بیشتر خواهد بود. مثلا پول فیات کشور ایالات متحده آمریکا، دلار آمریکا است که با نماد USD شناخته می‌شود. این ارز تمام اعتبار و قدرت خود را مدیون نفوذ و قدرت صادرکننده‌اش است؛ ابرقدرتی به نام آمریکا!

پول فیات چیست؟

در پاسخ باید بیان کنیم که پول و ارز فیات در کاربرد بازار مفهوم مشابهی دارند و بیانگر پول‌های کاغذی هر کشور هستند که با پشتوانه سیاسی کشورها ایجاد حمایت می‌شوند. تفاوت پول و ارز فیات در واقع یک مسئله علمی در اقتصاد است که در میان عموم مردم جایگاهی ندارد. در تعریف علم اقتصاد پول یک مفهوم عددی، شمارشی و غیرقابل‌لمس است. اما ارز به همین پول‌های سکه‌ای و کاغذی قابل‌لمس گفته می‌شود.

عموم مردم پول را از ارز جدا نمی‌دانند. آن‌ها تصور می‌کنند که هرنوع پول خارجی ارز است. این درحالی است که پول رایج و رسمی کشور ایران نیز یک ارز به حساب می‌آید. در واقع هر پول رسمی یک کشور به نوعی یک ارز است.

البته نکته مهمی درباره ارزش برخی ارزهای فیات در جهان وجود دارد. بعضی کشورها مانند چین، با وجود قدرت بسیار بالا از نظر اقتصادی و سیاسی، اما در مقایسه با دلار فیات آمریکا، یورو یا پوند، ارز کم‌ارزشی دارند. دلیل اصلی این امر سیاست‌های اقتصادی و پولی کشور چین است. چینی‌ها با نگه‌داشتن ارزش یوان (پول فیات چین) در یک محدوده پایین در مقایسه با ارزهای معتبر جهانی، به دنبال جذب سرمایه‌گذاران بین‌المللی هستند.

بنابراین ارزهای فیات انواعی از پول هستند که ارزش دستوری و وابسته به صادرکننده دارند. به همین دلیل است که با تضعیف یا بحران اقتصادی در یک کشور، ارز آن کشور نیز کم‌ارزش می‌شود و سقوط می‌کند. مثال بارز از سقوط ارزش پول فیات یک کشور در اثر بحران اقتصادی، ایران است. پول کاغذی ایران هرساله به دلایل اقتصادی و سیاسی در مقایسه با سایر پول‌های فیات جهان مانند دلار آمریکا کم‌ارزش‌تر می‌شود.

بنابراین می‌توان موارد زیر را از این قسمت نتیجه گرفت:

• پول فیات، همان پول کاغذی مرسوم هر کشور است که پشتوانه فیزیکی مانند طلا ندارد. البته برخی پول‌های کاغذی به دلیل تفاوت‌هایی که در پشتوانه دارند، در مجموعه ارزهای فیات قرار نمی‌گیرند.
• این ارز به بانک‌های مرکزی در هر کشور امکان تسلط و احاطه فوق‌العاده به بازارهای مالی را می‌دهد. زیرا کنترل میزان چاپ آن در اختیار دولت‌ها است.
• اکثر ارزهای مشهور کاغذی جهان مانند دلار آمریکا، یوان چین، یورو و پوند انگلیس پول فیات هستند.
• یکی از معایب بزرگ این پول این است که دولت‌ها ممکن است برای جبران کسری بودجه، اقدام به چاپ گسترده این ارزها کنند که منجر به رشد فوق‌العاده تورم می‌شود.

تاریخچه پیدایش و تکامل پول فیات

چین را می‌توان اولین خاستگاه ارز فیات دانست. سلسله‌های یوآن، تانگ، سونگ و مینگ اولین قدرت‌های سیاسی بوده‌اند که پول فیات در آن‌ها رواج داشته است. در سلسله تانگ (سال‌های 618 تا 907 میلادی) در یک دوره زمانی، تقاضا برای ارز و پول فلزی (سکه‌ای) شدیدا افزایش یافت. این میزان تقاضا اختلاف فاحش و قابل‌توجهی با میزان عرضه فلزات مورد نظر در آن مقطع داشت.

در این مقطع مردم با مفهوم اولیه اسکناس و اعتبار کاغذ به عنوان پول آشنا شدند. بنابراین تکه‌های پیش‌نویس شده کاغذ به جای اسکناس‌های معتبر به راحتی رد و بدل می‌شد. اما به صورت رسمی و قانونی، اولین بار سلسله یوآن (سال‌های 1276 تا 1367 میلادی) اقدام به رواج پول‌های بدون پشتوانه کاغذی کرد. در زمان سلسله مینگ (سال‌های 1344 تا 1668 میلادی) نیز مالکیت انحصاری چاپ و صدور این پول‌ها به وزارت دارایی واگذار شد.

اما در جهان غرب، استفاده از این نوع ارز در قرن هجدهم آغاز شد. کشورهای غربی خصوصا در زمان جنگ، از ارزهای فیات برای محافظت از ذخایر طلا و نقره خود استفاده می‌کردند. برای مثال در آمریکا و همزمان با جنگ‌های داخلی این کشور، دولت قابلیت تبدیل پول کاغذی آن زمان یعنی Greenbacks به طلا و نقره را لغو کرد. این در حالی بود که مبادلات عادی در کشور با پول کاغذی انجام می‌شد. با این روش، ذخایر فلزات گرانبهای این کشور، سخت‌تر در دسترس قرار می‌گرفت.

بعدها برای ایجاد ارتباط بین پول و فلزات گرانبها و تسهیل تبادل آن‌ها، در توافقنامه برتون وودز (Bretton Woods) قیمت هر اونس طلا معادل 35 دلار فیات آمریکا تعیین شد. اما در سال 1971 و در دوران ریاست جمهوری نیکسون، به دلیل کاهش ذخایر فلزات گرانبها در کشور، قابلیت تبدیل مستقیم دلار به طلا مجددا لغو شد. از این زمان به بعد، کشورهای بزرگ و مشهور دنیا سعی کردند انواعی از ارزهای فیات را ارائه کنند که قابلیت تبدیل‌کردن آن‌ها در سراسر دنیا به یکدیگر وجود داشته باشد. امروزه صرافی‌ها مرجع اصلی مبادلات ارزی در جهان هستند.

نحوه تأثیرگذاری و عملکرد ارز فیات

همانطور که گفتیم هیچ کالای فیزیکی پشتیبان این مدل از پول نیست. اعتبار این پول به صادرکننده و قدرت آن است. پول فیات به عنوان یک جایگزین برای سیستم مبادله کالا با کالا طراحی شده است. این پول بسته به محدوده جغرافیایی که در آن به رسمیت شناخته می‌شود، قدرت خرید و ارزش ایجاد می‌کند. بنابراین با استفاده از پول‌های بی‌پشتوانه می‌توان بدون نیاز به مبادله کالا، هر محصولی را خریداری کرد.

با استفاده از مدل مذکور از پول، قدرت خرید برای مردم ذخیره می‌شود. آن‌ها می‌توانند بدون درنظرداشتن محدودیت زمانی، برای خریدها و کالاهای مد نظر خود برنامه‌ریزی زمانی انجام دهند. همچنین پرداخت دستمزدها و هزینه خدمات با استفاده از ارزهای فیات، شفاف می‌شود و به راحتی امکان‌پذیر است.

ارزش پول فیات به سیاست‌های پولی و مالی کشورها، نرخ بهره و روش اداره کشور بستگی دارد. کشورهایی که از نظر سیاسی یا اقتصادی ثبات نداشته باشند، تورم بیشتری خواهند داشت. طبیعی است که در چنین شرایطی ارزش پول فیات کاهش داشته باشد و قیمت کالاها و خدمات افزایش یابد. بنابراین قدرت خرید کاهش می‌یابد و فشار تفاوت پول فیات با کریپتو چیست؟ اقتصادی مضاعفی به مردم وارد می‌شود. مثال روشن این شرایط، ریال ایران و شرایط اقتصادی چندساله اخیر ایران است.

به طور کلی یک ارز بدون پشتوانه زمانی عملکرد مناسبی خواهد داشت که بتواند قدرت خرید و اطمینان برای اکثریت جامعه در تأمین کالاهای مورد نیاز ایجاد کند. همچنین دولت‌ها باید با اتخاذ سیاست‌های درست اقتصادی برای حفظ و حتی افزایش ارزش پول ذکرشده، به دنبال افزایش قدرت خرید مردم از این راه باشند.

انواع ارز فیات

ارزهای فیات انواع مختلفی دارند که در قسمت زیر تعداد 15 ارز مشهور را همراه با نماد رسمی آن‌ها و صادرکننده آورده‌ایم:

ارز فیات	نماد	صادرکننده
دلار آمریکا	USD	ایالات متحده آمریکا
پوند	GBP	بریتانیا (انگلستان)
ین	JPY	ژاپن
یوان	CNY	جمهوری خلق چین
ریال ایران	IRR	جمهوری اسلامی ایران
یورو	EUR	اتحادیه اروپا
دینار کویت	KWD	کویت
دلار کانادا	CAD	کانادا
ریال عمان	OMR	ریال عمان
فرانک سوئیس	CHF	سوئیس
درهم امارات	AED	امارات متحده عربی
روپیه هند	INR	هندوستان
کرون نروژ	NOK	نروژ
روبل روسیه	RUB	روسیه
لیره ترکیه	TRY	ترکیه

نکته مهم: برای برخی واحدهای پولی در ستون اول نام کشور ذکر شده است. این امر به دلیل وجود واحدهای پولی در کشورهای دیگر با نام متفاوت است. مثلا واحد پول دانمارک و نروژ هردو کرون است. اما ارزش کرون دانمارک با کرون نروژ و همینطور نمادهای آن‌ها با یکدیگر متفاوت هستند. بنابراین با دو نوع ارز مواجه هستیم.

مزایا ارز فیات

مهم‌ترین ویژگی پول فیات، ثبات ارزش آن است؛ دقیقا مخالف با آنچه در پول‌های کالایی طلا، مس و نقره وجود دارد. استفاده از ارزهای فیات به صورت گسترده در سراسر جهان در قرن بیستم رواج یافت. زیرا استفاده از این سیستم به جای استفاده از پول‌های کالایی و سکه‌ای توجیه‌های اقتصادی بیشتری داشت. همچنین با استفاده از پول‌های کاغذی، ذخایر فلزات گرانبها در کشورها حفظ می‌شود و خروج آن‌ها از مرزهای کشور سخت‌تر خواهد بود.

مزیت دیگر استفاده از پول فیات این است که امکان کنترل گسترده سیستم مالی و بانکی کشور را با کنترل میزان چاپ پول، نقدینگی و نرخ بهره به دولت‌ها می‌دهد. مثلا استفاده از این سیستم باعث شد تا در بحران مالی جهانی سال 2008، صدمات وارده به ایالات تفاوت پول فیات با کریپتو چیست؟ متحده مدیریت شود و به حداقل برسد.

معایب ارز فیات

اما کارشناسان این پول را نیز بی عیب و نقص نمی‌دانند. ارز فیات هیچ محدودیتی ندارد و بنابراین می‌تواند در میلیون‌ها یا میلیاردها نسخه حتی در روز چاپ شود. همین امر می‌تواند عاملی باشد که ارزش این مدل از پول کاهش پیدا کند. اما فلزات گرانبها مانند طلا و نقره به دلیل محدودیت موجودی و عرضه، چنین نقصی ندارند.

از سوی دیگر، جعل و تقلب در پول‌های فیات بسیار ساده و آسان بوده است. هرچند امروزه از روش‌های مختلفی برای هوشمندسازی اسکناس‌ها و جلوگیری از کپی آن‌ها استفاده می‌شود. اما استفاده از این روش‌ها نیز هزینه تولید چاپ پول را به شکل قابل‌توجهی افزایش می‌دهد. همچنین دیگر نقص مدل مذکور از پول این است که با تغییر نظام‌های حاکم بر کشورها ممکن است کاملا دگرگون شود.

تفاوت‌های ارز دیجیتال با ارز فیات؛ آیا چیزی به نام ارز دیجیتال فیات وجود دارد؟

پول فیات و ارز دیجیتال دو مفهوم کاملا مستقل و جدای از هم هستند. بنابراین اصطلاح ارز دیجیتال فیات کاملا بی‌معنا است. ارز دیجیتال یا رمزنگاری‌شده، نوع جدیدی از سرمایه مالی است که می‌تواند تا سال‌های آینده جایگزین پول‌های فعلی شود. اما راه پر فراز و نشیبی در این مسیر وجود دارد. زیرا جایگزینی ارزهای فیات با رمزارزها مستلزم یک پذیرش و مقبولیت جهانی و اجماعی از سوی اکثریت مردم، شرکت‌های بزرگ و کوچک جهان است.

ارزهای رمزنگاری‌شده مانند بیت‌ کوین نیز مشابه دلار فیات و سایر ارزهای فیات، شکلی از پول هستند. تفاوت این دو در روش عملکرد و نحوه تأثیرگذاری آن‌ها است. ارزهای فیات ارزش خود را از دولت صادرکننده می‌گیرند این در حالی است که ارزهای دیجیتال ارزش خود را مستقیما از بلاکچین خود می‌گیرند. بنابراین هرچه بلاکچین قدرتمند، بروز و پیشرو در ارائه پاسخ به نیازها باشد، ارز دیجیتال آن نیز قدرتمندتر خواهدبود.

نظارت بر ارزهای فیات بر عهده بانک‌های مرکزی و نهادهای بالادستی حوزه اقتصادی هر کشور است. اما بلاکچین‌ها با پروتکل‌های مخصوص، اجماع کاربران و رأی‌گیری اداره می‌شوند. همچنین دیگر تفاوت این دو ارز در توزیع آن‌ها است. ارز فیات برای توزیع نیاز به واسطه دارد. اما ارزهای دیجیتال مبتنی بر شبکه‌های غیرمتمرکز هستند که با ساختاری خاص امکان برقراری معاملات ناشناس را فراهم می‌کنند.

سؤالات متداول

ارز فیات یعنی چی؟

ارز فیات یعنی پولی که در حالت عادی و بدون پشتوانه سیاسی هیچ ارزش و اعتباری نداره و کل ارزشش رو مدیون صادرکننده خودشه. هرچی صادرکننده از نظر سیاسی و اقتصادی قوی‌تر باشه، ارز تحت حمایتش هم میتونه قوی‌تر بشه.

ارزهای فیات کدامند؟

ارزهای فیات واحد پول کشورهای مختلف هستن که با همدیگه فرق دارن. مثلا دلار آمریکا، ریال ایران، پوند انگلیس، یورو، فرانک سوئیس و…

فیات در بایننس چیست؟

فیات در بایننس یعنی قابلیت تبدیل ارزهای دیجیتال به پول فیات در صرافی بایننس. مثلا تبدیل بیت‌کوین به دلار آمریکا در صرافی یادشده.

فیات در ارز دیجیتال چیست یا ارز دیجیتال فیات چیست؟

چیزی به اسم ارز دیجیتال فیات نداریم. ارزهای دیجیتال شکل جدیدی از پول هستن که تفاوت‌های زیادی با پول فیات دارن. اما اینارو میشه به هم دیگه تبدیل کرد. یعنی تو صرافی‌ها و بروکرهای بزرگی مثل بایننس با استفاده از جفت‌های ارزی میشه ارزهای دیجیتال رو به پول فیات یا برعکس تبدیل کرد. اینو بعضیا اصطلاحا بهش میگن فیات ارز دیجیتال.

فرق رمز ارز با ارز دیجیتال چیه؟

هیچ فرقی ندارن و دوتاشون یکین. ارز دیجیتال ترجمه برگردان واژه انگلیسی Digital currency هست و رمزارز هم ترجمه برگردان واژه cryptocurrency. اما در کاربرد و مفهوم این دوتا یکین و فرقی ندارن.

نتیجه‌گیری؛ پول فیات یک ارز قدیمی است

بررسی تاریخچه پول و اشکال مختلف آن در سراسر جهان نشان می‌دهد که با پیدایش نیازهای جدید، اشکال قدیمی منسوخ می‌شوند و جای خود را به جدیدترها می‌دهند. این دقیقا همان دلیلی است که باعث رونق ارز فیات و از رونق افتادن پول‌های مبتنی بر کالا ( مانند طلا، نقره و مس) شد.

امروزه تمایل به انجام معاملات سریع، مطمئن و بدون نیاز به احراز هویت در جهان شدیدا افزایش یافته است. ارزهای فیات، کارت‌های اعتباری، پرداخت موبایلی و حتی استفاده از سیستم‌های سریع بین‌المللی بانکی جهانی امروزه دیگر پاسخگوی این نیاز نیستند. اما یک مفهوم پولی جدید به نام ارز رمزنگاری‌شده یا همان ارز دیجیتال در حال ارائه بستری با سرعت خیره‌کننده برای انجام چنین معاملاتی به صورت ناشناس است.

با در نظر گرفتن این نیازها و همچنین محدودیت‌های فیزیکی، امنیتی و دسترسی ارزهای فیات، آینده از آن اشکال جدید پول خواهد بود. پول‌های جدیدی که بتوانند دغدغه‌ها را در این زمینه‌ها برطرف کنند. امروزه ارز دیجیتال پیشروترین و جدیدترین نوع پول در پوشش این نیازها و دغدغه‌ها است. بنابراین پیش‌بینی می‌شود در آینده‌ای نزدیک، استفاده از ارزهای فیات نیز از رونق بیفتد.