حباب قابل توجه در بازار سکه

رشد حباب منفی سکه با تعقیب دلار

در چنین شرایطی نباید به نقد این اظهار نظر پرداخت زیرا بحث نفوذ غربی ها و تحریم، کلمات کلیدی است که رئیس کل بانک مرکزی به آن اشاره کرده و اگر بخواهیم این اظهار نظر را مورد نقد قرار دهیم ناخواسته در جبهه ای قرار می گیریم که نباید و در این جایگاه قرار گرفتن به معنی خدشه وارد کردن به منافع ملی است. اگر مقایسه بین قیمت واقعی و مبادلاتی سکه داشته باشیم، متوجه شکل گیری حباب منفی در بازار می شویم، حبابی که در مسیری خلاف اظهار نظر رئیس کل حرکت می کند و اگر ادامه پیدا کند اتفاقا به زیان اقتصاد ملی خواهد بود، البته شکل گیری این حباب منفی هم در بازار ناشی از نحوه مدیریت بازار سکه است.

همزمانی سررسید سکه های پیش فروش شده با شکل گیری حباب منفی باعث شده بسیاری از خریداران سکه ترجیح دهند که به جای سکه از بانک گواهی سپرده و یا دیگر اسناد اعتباری پیشنهادی سیستم بانکی را دریافت کنند. بنا به گفته رئیس کل بانک مرکزی بالغ بر 5 میلیون سکه با این نوع اسناد جایگزین شده است.

البته می توان با عرضه حدود یک پنجم این میزان سکه حباب منفی در بازار ایجاد کرد، حبابی که بر رفتار پیش خریداران سکه تاثیر گذاشته و بانک مرکزی را از فشار عرضه ذخایر طلا نجات می دهد.

اما این حباب تا چه زمانی ادامه خواهد داشت؟ ، قیمت ها نشان می دهد در دو هفته گذشته یعنی از 20 خرداد ماه قیمت مبادلاتی سکه بهار آزادی 21هزار تومان ارزان تر قیمت واقعی آن بوده است، وضعیتی که می تواند به خروج طلا از کشور منجر شود، در سال گذشته هم در یک برهه کوتاه این وضعیت پیش آمد و دوباره در حال ورود به این وضعیت هستیم و متاسفانه این شرایطی است که به نظر رئیس کل بانک مرکزی از آن بی خبر است.

از سوی دیگر بنابر اظهار نظر رئیس کل بانک مرکزی که چرا زمانی که قیمت طلا در دنیا پایین می آید در ایران بالا می رود؟؛ باید گفت: حباب قابل توجه در بازار سکه روند تغییرات قیمت طلا در ایران تحت تاثیر دو عامل تعیین می شود ، اول نرخ برابر دلار و دوم قیمت جهانی طلا و این دو عامل از هفته سوم اردبهشت ماه به بعد به رغم نوسانات روزانه ، سیر صعودی داشته و به تبع همین دو عامل قیمت سکه هم در بازار داخلی افزایش پیدا کرده است، یعنی افزایش قیمت سکه در بازار داخلی متناسب با قیمت جهانی طلا و نوسان نرخ دلار بوده است.

اما نکته قابل توجه این است که همبستگی نوسان قیمت سکه با قیمت ارز بسیار بیش از تبعیت آن از قیمت جهانی طلا بوده است و این وضعیت در مقایسه شاخص قیمت این سکه کالا طی ماههای اردیبهشت و خرداد به خوبی قابل مشاهده است، افزایش قیمت دلار هم در بازار داخلی تابعی از عرضه و آن توسط بانک مرکزی و البته چشم انداز و انتظارات متقاضیان.

افزایش قیمت ارز و حباب قابل توجه در بازار سکه دو نرخی شدن این بازار در سال 90 باعث افزایش فضای سفته بازی در بازار ارزشده و همیشه رشد فضای دلالی در هر کالایی به معنی تمایل قیمتها به سمت بالاست و به این ترتیب اگر امروز شاهد رشد قیمت طلا در بازار داخلی هستیم و حتی اگر این رشد به گفته رئیس کل بر خلاف مسیر قیمت های جهان هم باشد، با توجه عوامل عنوان شده غیر منطقی نبوده و نیازی بدون دخالت عوامل مورد اشاره رئیس کل هم امکان وقوع آن می رود.

تا زمانی که دولت و بانک مرکزی به بازار ارز و طلا به عنوان یک منبع درآمدی نگاه کرده و بانک مرکزی به مانند یک دلال عمده با تحولات بازار برخورد کند نمی توان انتظار داشت که بازار تثبیت شود و در این میان به طور حتم بی اطلاعی رئیس کل هم نمی تواند چندان به نفع بازار باشد.

افزایش تقاضا برای خرید سکه و طلا، حباب سکه را بزرگ‌تر کرد

طبق تحلیل نایب رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران، علیرغم رشد صعودی قیمت اونس جهانی طلا اما ثبات نسبی نرخ ارز در داخل سبب شد که قیمت سکه و طلا تابع افزایش قیمت اونس جهانی حرکت نکند و رشد کمی را تجربه کند.

به گزارش ایمنا، محمد کشتی‌آرای در رابطه با وضعیت یک هفته اخیر بازار سکه و طلا داخلی، اظهار کرد: در هفته‌ای که گذشت در آخرین معاملات بازارهای جهانی به دلیل بحران اوکراین و روسیه و همچنین افزایش قیمت نفت، قیمت هر اونس جهانی طلا با حدود ۴۲ دلار افزایش همراه بود؛ برخلاف افزایش قیمت اونس جهانی، در بازارهای داخلی شاهد ثبات نرخ ارز بودیم. همین ثبات نرخ ارز سبب شد که در این هفته نوسان چندانی را مورد قیمت سکه و طلا نداشته باشیم.

وی افزود: البته نکته قابل توجه اینجاست که با توجه به رسیدن به روزهای پایانی سال و نزدیک شدن به عید نوروز، در این هفته علاوه بر اینکه سطح معاملات بیشتر شد و دادوستدها افزایش داشت، از سوی دیگر تقاضا برای خرید انواع سکه در بازار با افزایش همراه بود. به همین دلیل با توجه به افزایش تقاضا برای خرید انواع سکه، حباب انواع سکه افزایش داشت. این در حالیست که در ماه‌های گذشته شاهد ثبات و حتی کاهش حباب سکه‌ها بودیم.

نایب رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران در رابطه با آخرین قیمت‌های معاملاتی سکه و طلا در روز گذشته (پنجشنبه) و تغییرات آن‌ها نسبت به ابتدای هفته، گفت: در آخرین معاملات روز پنجشنبه قیمت هر قطعه سکه تمام طرح جدید با ۸۰ هزار تومان افزایش به ۱۲ میلیون و ۵۰ هزار تومان رسیده و هر قطعه سکه تمام طرح قدیم ۱۱ میلیون و ۸۲۰ هزار تومان بود که به طور متوسط ۲۰ هزار تومان افزایش هفتگی داشته است.

وی افزود: نیم سکه نیز با ۸۰ هزار تومان افزایش به شش میلیون و ۷۸۰ هزار تومان و ربع سکه با ۶۰ هزار تومان افزایش به سه میلیون و ۸۱۰ هزار تومان رسیده‌اند. سکه‌های یک گرمی نیز با ۵۰ هزار تومان افزایش در پایان هفته دو میلیون و ۳۵۰ هزار تومان دادوستد شده‌اند.

این عضو هیئت مدیره اتحادیه طلا و جواهر تهران، ادامه داد: هر مثقال طلای آب شده ۱۷ عیار در این هفته با ۱۵ هزار تومان افزایش به پنج میلیون و ۲۱۲ هزار تومان رسیده و هر گرم طلای ۱۸ عیار با افزایش ۳۰۰۰ تومانی، یک میلیون و ۲۰۳ هزار تومان در پایان هفته قیمت دارد.

کشتی‌آرای گفت: همانطور که اشاره شد، با توجه به افزایش تقاضا، حباب سکه نیز این هفته با افزایش ۳۰ هزار تومانی روبرو شد؛ در آخرین معاملات روز پنجشنبه، حباب سکه به ۱۸۰ هزار تومان رسید که البته با توجه به نزدیک شدن به ایام نوروز و اعیاد ماه شعبان افزایش تقاضا به‌ویژه برای خرید انواع قطعات کوچک‌تر سکه، پیش‌بینی می‌شود حباب انواع سکه در روزهای آینده با افزایش همراه شود. همچنین به نظر می‌رسد که تا نزدیک شدن به روزهای پایانی سال حباب بزرگ‌تر شود.

نایب رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران با اشاره به ادامه بحران شرایط جنگی مابین روسیه و اوکراین و همچنین از سوی دیگر مذاکرات برجامی (که هنوز ادامه دارد و نتیجه مشخص نیست)، اظهار کرد: به نظر می‌رسد تغییرات قیمت همچنان در هفته پیش‌رو مسلماً وجود داشته باشد؛ چگونگی این تغییرات بستگی به دو عامل اساسی عنوان شده (جنگ روسیه و اوکراین و مذاکرات وین) خواهد داشت.

کشتی‌آرای افزود: در رابطه با زیورآلات طلا و جواهر نیز به نظر می‌رسد که سطح معاملات افزایش پیدا کند؛ این در حالیست که در ماه‌های گذشته بازار با رکود همراه بود. امید است که طی روزهای پیش‌رو، بازار زیورآلات و خرید و فروش طلا افزایش پیدا کند.

حباب قابل توجه در بازار سکه

نایب رییس اتحادیه طلا و جواهر تهران با اشاره به کاهش تقاضا برای سرمایه‌گذاری در بازار طلا در روز‌های اخیر گفت: پس از ریزش حدود ۳۰۰ هزار تومانی بهای سکه تمام بهار آزادی، میزان این حباب به ۶۵۰ هزار تومان کاهش یافته است.

به گزارش دیارجنوب ، «محمد کشتی آرای» نایب رییس اتحادیه طلا و جواهر تهران ضمن اشاره به روند کاهشی قیمت سکه طی هفته جاری در بازار طلا افزود: دو روز ابتدایی هفته، شاهد کاهش قیمت انواع سکه بودیم که متاثر از کاهش قابل توجه قیمت ارز رخ داد. اما از سوی دیگر قیمت طلای آبشده، دیروز متاثر از قیمت انس جهانی، افزایش داشت.

وی دلیل این رفتار متناقض در روند حرکت سکه و طلا را وجود حباب در بازار سکه دانست و اضافه کرد: قیمت طلای آب شده از آنجا که قیمت طلا همچنان در ایران کمتر از قیمت جهانی است، به رشد خود ادامه داده است.

نایب رئیس اتحادیه طلا و جواهر کشور در ادامه به روند کاهش تقاضا در بازار طلا اشاره داشت و افزود: در هفته‌های گذشته شاهد هجوم بی سابقه اقشار مختلف مردم برای سرمایه‌گذاری در بازار طلا بودیم. این روند همزمان با سایر بازار‌های موازی به منظور تلاش برای حفظ ارزش سرمایه‌های اندوخته شده توسط مردم بود. اما در دو هفته اخیر و پس از فروکش کردن التهاب بازار ارز و همچنین افزایش شیب قیمت انس جهانی، علاوه بر آنکه شاهد کاهش حباب در بازار طلا هستیم، با کاهش شدید در تقاضا هم مواجه شده ایم.

کشتی آرای خاطرنشان کرد: شرایط بازار طلا طی روز‌های اخیر نشان می‌دهد که استقبال برای سرمایه‌گذاری در این بازار به حد اشباع رسیده است و به همین دلیل در شرایط فعلی با تقاضای قابل توجهی از سوی سرمایه‌گذاران مواجه نیستیم. این امیدواری وجود دارد که ادامه این وضعیت باعث از بین رفتن حباب سکه بشود.

این کارشناس بازار طلا با تاکید بر این که قیمت طلا کاهش پیدا نخواهد کرد، ادامه داد: نباید فراموش کنیم که کاهش تقاضا در بازار طلا تنها موجب از بین رفتن حباب سکه خواهد شد و به هیچ وجه شاهد کاهش قیمت طلا نخواهیم بود. چرا که اگر قیمت طلا در ایران کمتر از ارزش جهانی آن بشود، با پدیده قاچاق طلا از ایران به خارج از کشور مواجه خواهیم شد که تبعات نامطلوب اقتصادی فراوانی به جا خواهد گذاشت.

کشتی آرای در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود با اشاره به ایام اعیاد قربان و غدیر و همچنین در پیش بودن ایام عزاراداری محرم توضیح داد: از مقطع اسفندماه گذشته که کرونا در ایران شیوع پیدا کرد، به دلیل کاهش قابل توجه برگزاری مراسم‌ها و مهمانی‌ها، صنعت طلا دچار رکود شدیدی شده است و در این شرایط درخواستی برای خرید زیورآلات و مصنوعات طلا وجود ندارد. در این شرایط مناسبت‌های عید یا عزاداری تاثیری بر قیمت‌ها در بازار ندارند.

وی افزود: البته این رکود شدید در صنعت طلا باعث شده است تا به صورت محسوسی شاهد کاهش میزان اجرت در نظر گرفته شده یا درصد سود طلاسازان و طلافروشان در بازار باشیم به نحوی که دیده شده است طلافروشان از سود قانونی هفت درصد خود صرف نظر کرده و زیورآلات را تنها با سود دو درصد به فروش می‌رسانند./پارسینه

حباب سکه در حال تخلیه شدن است

طبق تحلیل نایب رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران از وضعیت یک هفته اخیر بازار سکه و طلا داخلی، علیرغم اینکه به دلیل افزایش نرخ ارز در داخل و افزایش قیمت هر اونس جهانی طلا، قیمت هر قطعه سکه ۳۵۰ هزار تومان افزایش داشته است اما حباب سکه در حال تخلیه شدن است و پایین میزان خود طی سال‌های اخیر را تجربه کرده است.

ایسنا: محمد کشتی‌آرای در رابطه با وضعیت یک هفته اخیر بازار سکه و طلای داخلی اظهار کرد: قیمت جهانی طلا با یک ثبات نسبی از ابتدای هفته که ۱۸۸۱ دلار بود، آغاز شد و این ثبات تا روز چهارشنبه ادامه داشت اما در روز پنجشنبه تا بیش از ۱۹۰۰ دلار هم پیش رفت. افزایش قیمت اونس جهانی طلا تحت تاثیر مسائل اقتصادی و سیاسی دنیا، به‌ویژه تورم ناشی از ویروس کرونا و کاهش ارزش دلار ایجاد شده است.

نایب رئیس دوم اتحادیه طلا و جواهر تهران ضمن اشاره به اینکه پیش‌تر نیز پیش‌بینی شده بود که قیمت اونس جهانی میل به افزایش دارد و رشد آن طی چند هفته اخیر نشان داد که کاهش قیمت اونس جهانی بعید به نظر می‌رسد؛ گفت: با توجه به شرایط اقتصادی در دنیا، به زودی هر اونس جهانی طلا به کانال ۲۰۰۰ دلار هم خواهد رسید. تورم ایجاد شده در دنیا تحت تاثیر دو عامل یاد شده (ویروس کرونا در وهله اول و کاهش ارزش دلار به سبب چاپ اسکناس‌های بدون پشتوانه دلار)، سبب افزایش تمایل خرید طلا و سرمایه‌گذاری بر روی آن شده است؛ از همین روی برخلاف آنچه که پیش‌بینی می‌شد، با واکسیناسون شدن کشورها، اوضاع اقتصادی بهبود یابد و مجدد قیمت اونس طلا به کانال ۱۴۰۰ یا ۱۳۰۰ دلار کاهش یابد؛ این اتفاق رخ نخواهد داد.

وی افزود: در حباب قابل توجه در بازار سکه هفته‌ای که گذشت، بطور متوسط قیمت اونس جهانی ۱۷ دلار افزایش یافت و در روز گذشته (پنجشنبه) به ۱۹۰۸ دلار رسید اما آخرین قیمت ثبت شده برای هر اونس طلا ۱۹۸۹ دلار است. طبیعتا افزایش قیمت اونس جهانی به انضمام افزایش نرخ ارز در داخل که حدود ۳۵۰ تومان هر دلار آمریکا بطور متوسط طی یک هفته اخیر افزایش یافت، قیمت سکه و طلا را نیز تحت تاثیر قرار داد.

این مقام صنفی تصریح کرد: در حال حاضر قیمت ارز در داخل کشور تحت تاثیر مذاکرات وین و اخبار مثبت و منفی پیرامون آن است که سبب ایجاد نوسان نرخ ارز می‌شود. بنابراین هرگونه نشانه‌های مثبت از مذاکرات وین، نرخ ارز را کاهش می‌دهد. در صورتی که چنین اتفاقاتی بیفتد، بطور مسلم قیمت سکه و طلا هم کاهش خواهد داشت.

رشد ۳۵۰ هزار تومانی قیمت سکه طی یک هفته

کشتی‌آرای در رابطه با تغییرات قیمت سکه و طلا در این هفته و آخرین قیمت‌ها، اظهار کرد: سکه طرح قدیم از ۱۰ میلیون تومان در ابتدای هفته با افزایش ۲۵۰ هزار تومانی به ۱۰ میلیون و ۲۵۰ هزار تومان رسید. سکه تمام طرح جدید نیز با حدود ۳۵۰ هزار تومان به ۱۰ میلیون و ۴۱۰ هزار تومان افزایش قیمت داشت. نیم سکه، ربع سکه و سکه‌های یک گرمی نیز هریک با ۵۰ هزار تومان افزایش قیمت نسبت به ابتدای هفته، در آخرین معاملات پایان هفته به ترتیب اینگونه تعیین قیمت شده‌اند که نیم سکه پنج میلیون و ۹۰۰ هزار تومان، ربع سکه سه میلیون و ۹۰۰ هزار تومان و سکه‌های یک گرمی دو میلیون و ۲۵۰ هزار تومان قیمت دارند.

این مقام صنفی تشریح کرد: براین اساس بیشترین میزان افزایش قیمت را سکه طرح جدید داشته است به این دلیل که حباب آن بسیار کاهش پیدا کرد. اینکه نیم سکه، ربع سکه و سکه‌های یک گرمی، افزایش کمتری را نسبت به سکه‌های تمام تجربه کرده‌اند، به علت کاهش تقاضا برای خرید این قطعات سکه‌هاست. نکته قابل توجه ایناست که در هفته گذشته، حباب سکه به پایین‌ترین سطح خود رسید؛ حداقل میزان حباب سکه طی هفته اخیر ۵۰ هزار تومان و حداکثر آن ۱۰۰ هزار تومان بوده است.

تعادل عرضه و تقاضا، حباب سکه را تخلیه کرد

وی با بیان اینکه تخلیه قابل توجه حباب سکه نشان‌دهنده تعادل عرضه و تقاضا در بازار است، افزود: نکته مهم و جالب دیگر این است که طی یک هفته اخیر معاملات و دادوستدها بسیار واقعی بود و مشتریان (اعم از فروشنده و خریدار) مصرف‌کننده بودند و تقاضایی برای جنبه سرمایه‌گذاری وجود نداشت، از همین روی حباب سکه نوسان محدود و به سمت تخلیه شدن بود.

نایب رئیس دوم اتحادیه طلا و جواهر در رابطه با قیمت طلا در هفته اخیر، نیز اظهار کرد: باتوجه به افزایش قیمت اونس جهانی و نرخ ارز که اشاره شد، هر مثقال طلای آب شده ۱۷ عیار نیز مشمول افزایش قیمت شده و به چهار میلیون و ۵۳۴ هزار تومان رسیده است. همچنین هر گرم طلای ۱۸ عیار با حدود ۱۵ هزار تومان افزایش تا یک میلیون و ۵۰ هزار تومان هم در طول هفته افزایش یافت اما با تعدیلی که صورت گرفت، آخرین قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار یک میلیون و ۴۰ هزار تومان مبنای معاملات در آخر هفته بود.

وظیفه بانک مرکزی شکست حباب در بازار سکه نیست

حسین راهداری می‌گوید: بانک مرکزی باید یک مسیر مشخص و شفاف را دنبال کند. بانک مرکزی نباید با بازار بازی کند. این کار ایجادکننده رانت و فساد است.

در هفته‌های اخیر، نرخ سکه روند افزایشی به خود گرفته و نوسانات آن نسبت به ماه‌های قبل بیشتر شد. برخی از مسوولان عنوان کردند که حباب قیمتی سکه بسیار زیاد است و از سوی دیگر، بسیاری از سفته‌بازان حضور پررنگی در بازار دارند. این موضوع باعث شد که بانک مرکزی سیاست جدیدی را برای نرخ‌شکنی در بازار اتخاذ کند. حراج سکه از طریق بانک کارگشایی، سیاستی بوده که اگرچه با انتقادهایی روبه‌رو بوده، اما در کوتاه‌مدت توانسته اندکی از حباب سکه را تخلیه کند. حسین راهداری با رد ضرورت تخلیه حباب سکه تاکید می‌کند که سکه یک کالای سرمایه‌گذاری بوده که حیات مردم به آن وابسته نیست. در این شرایط تقاضا در آن نیز در بازار وجود دارد، بنابراین در این شرایط مداخله بانک مرکزی معنایی ندارد. به اعتقاد این تحلیلگر اقتصادی، وظیفه بانک مرکزی اتخاذ سیاست‌های پولی مناسب برای رسیدن به اهداف تورمی و رشد اقتصادی است. نه اینکه به دنبال ایجاد شرایط مناسب برای خرید سکه مردم عادی باشد. به اعتقاد او اگر خرید سکه ریسک بالایی دارد، باید متوجه شوند که نباید خرید حباب قابل توجه در بازار سکه کنند و من مخالف شکستن حباب قیمت سکه آن هم از سوی بانک مرکزی هستم. راهداری آینده بازار سکه در کوتاه‌مدت و بلندمدت را افزایشی پیش‌بینی کرد، اما نه به میزانی که بازدهی سکه نسبت به بازارهای دیگر بیشتر شود. به گفته او، در بلندمدت، هم نرخ دلار بالاتر خواهد رفت و هم طلای جهانی صعود خواهد داشت. ترکیب این دو، بازار سکه را رو به صعود نگه خواهد داشت.

هفته گذشته قیمت سکه روند افزایشی به خود گرفته است و به بیشترین مقدار طی چهار سال اخیر رسیده است، در این خصوص برخی‌ها معتقدند که در حال حاضر حباب سکه افزایش یافته است، علت حبابی شدن سکه در هفته‌های اخیر چیست؟

قبل از هر چیز باید دید که اصولاً وضعیت فعلی را می‌توان «حباب» نامید یا خیر. در حقیقت در ایران سرمایه‌گذاری در طلا سه روش دارد. یک بخش سرمایه‌گذاری به خصوص خانوارها، در جواهرات است. بسیاری از خانواده‌ها انواع طلای ساخته‌شده را هم به عنوان هدیه و هم به عنوان پشتوانه روز مبادا می‌خرند.

بخش دوم سرمایه‌گذاری در طلا در انواع سکه‌های ضرب‌شده از سوی بانک‌های مرکزی یا بانک‌های معتبر است. این سکه‌ها معمولاً دارای نقش خاصی مثلاً تصویر امام هستند. بخش سوم سرمایه‌گذاری طلا در شمش طلاست.

به بیان دیگر یک تکه طلای خالص که به صورت مکعب مستطیل ضرب شده و در بسته‌بندی و بدون نقش و نگار خاصی به فروش می‌رسد.

در ایران بخش عمده سرمایه‌گذاری خانوارها در جواهرآلات است. یک دلیل آن ریشه در عقاید مذهبی دارد. زیرا بسیاری اعتقاد دارند که جواهرات را می‌توان استفاده کرد و به همین دلیل به آن خمس تعلق نمی‌گیرد. اما خرید جواهرات مستلزم پرداخت اجرت ساخت آن است که همین باعث می‌شود که فروش مجدد آن پرهزینه باشد.

این هزینه در شرایط فعلی گاه بیش از 20 درصد ارزش واقعی طلایی است که جواهرات با آن ساخته شده است. البته در مورد جواهرات خاص گاه فقط قیمت آن بیان می‌شود و اصولاً قیمت‌گذاری آنها با میزان طلای آن تناسب ندارد.

بیشتر زیبایی و ظرافت آن مطرح است. پس حالا وقتی قیمت جواهرات ممکن است که خیلی بالاتر از ارزش ذاتی طلای آن باشد، آیا می‌توان نام حباب روی آن گذاشت؟ جواب منفی است. زیرا همان‌طور که اشاره کردم این مازاد پرداختی برای اجرت ساخت است. بنا به ظرافت و زیبایی نیز اجرت ساخت می‌تواند زیاد یا کم باشد. این مساله خیلی استاندارد نیست.

اما توصیه برای کسی که قصد سرمایه‌گذاری در طلا از طریق جواهرآلات را دارد این است که جواهری با کمترین اجرت ساخت بگیرد. حتی شاید جواهرآلات دست‌دوم که معمولاً اجرت ساخت آن بسیار پایین محاسبه می‌شود، برای این منظور مناسب‌تر باشد.

بخش مهم دیگر سرمایه‌گذاری در طلا در ایران از طریق سکه‌های ضرب‌شده از سوی بانک مرکزی و نیز بانک‌های دیگر از جمله ملی و پارسیان صورت می‌پذیرد. البته به‌طور سنتی مردم و سرمایه‌گذاران، سکه‌های بانک مرکزی را ترجیح می‌دهند و سکه‌های متفرقه ضرب‌شده از سوی بانک‌ها نتوانسته است آنچنان که باید بازار خود را داشته باشند. مهم‌ترین خصیصه سکه‌های طلای ضرب‌شده، استاندارد بودن آنها، نقدشوندگی بالا و نیز هزینه جابه‌جایی پایین هنگام خرید و فروش است. یعنی اگر سکه‌ای را خریدید و همان زمان منصرف شدید، می‌توانید با یک ضرر اندک که گاه زیر یک درصد است، آن را دوباره بفروشید. در حالی که در فروش جواهرآلات، اجرت ساخت کسر می‌شود که می‌تواند هزینه زیادی را به فرد تحمیل کند. اما مشکل افراد با سرمایه‌گذاری در سکه این است که اگر هدیه نباشد، به آن خمس تعلق می‌گیرد.

بخش دیگر سرمایه‌گذاری در طلا بر اساس خرید شمش طلاست که به دلیل نبود متولی خاص برای ضرب شمش طلا در ایران تقریباً بازار چندانی برای سرمایه‌گذاری عموم مردم ندارد. مهم‌ترین تفاوت سکه طلا و شمش طلا در ارزش کلکسیونی سکه طلاست. در حقیقت عرف خرید و فروش سکه در دنیا بر اساس این است که سکه باید خاص بوده و ارزش کلکسیونی داشته باشد. این به معنای آن است که سکه‌هایی به مناسبت‌های خاص توسط بانک‌ها و دیگر نهادها به صورت محدود ضرب‌شده و در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد. همین محدود بودن عرضه سکه یکی از دلایل جذابیت آن در مقایسه با شمش طلاست. به همین دلیل گاه سکه‌های ضرب‌شده در دنیا قیمت بسیار بالاتری به نسبت ارزش ذاتی طلای آنها دارند. این فاصله قیمتی بسته به تاریخی بودن سکه گاه به صددرصد و بیشتر هم می‌رسد.

شما معتقدید که در داخل ایران، سکه به عنوان جایگزین از شمش طلا معرفی می‌شود؟

بله، در ایران به دلیل نبود شمش طلا، سکه‌های ضرب‌شده از سوی بانک مرکزی نقش شمش را بر عهده گرفته‌اند، یعنی نامحدود عرضه می‌شوند و ارزش کلکسیونی و تاریخی خاصی ندارند. البته منظور سکه‌های ضرب‌شده اخیر است که همگی سال 1386 را دارند. اما مثلاً سکه‌های ضرب‌شده در رژیم گذشته که تحت عنوان سکه پهلوی شناخته می‌شود، مطمئناً ارزش تاریخی و کلکسیونی دارند.

بنابراین با این توضیحات جای تعجب نداشت که در دهه 80 شمسی که بازار ارز و طلا آرام بود، قیمت سکه همانند شمش طلا، به ارزش ذاتی طلای آن بسیار نزدیک بوده است.

بعد از گسترش تحریم‌ها و به هم ریختگی بازار ارز و طلا، قیمت سکه از ارزش ذاتی آن فاصله گرفته است. این فاصله در مورد ربع سکه و سکه گرمی گاه بیش از 20 درصد بوده است و برای مدت طولانی تداوم داشته است. کمترین میزان تفاوت در مورد سکه تمام بوده است که در مقاطعی که بازار آرام بوده است گاه به زیر دو درصد هم می‌رسید. اما پس از رشد ناگهانی قیمت ارز در سال گذشته و سپس در این اواخر، حتی تفاوت قیمت سکه تمام و ارزش ذاتی طلای آن نیز ارقام بیش از 20 درصد را تجربه کرد.

تمامی این موارد را بیان کردم تا بگویم با توجه به روند تاریخی و نیز ماهیت شمش‌گونه سکه‌های ضرب‌شده در ایران، من موافقم که این تفاوت را «حباب» بنامیم. یعنی غیرعادی و غیرمعمول است. البته دلیل آن انتظار رشد قیمت در آینده و سفته‌بازی در عین سکوت بانک مرکزی به عنوان عرضه‌کننده اصلی سکه است. این رفتار بازار و عکس‌العمل بانک مرکزی مسبوق به سابقه است.

برای تخلیه حباب سکه آیا حراج راهکار مناسبی است؟‌ ورود بانک مرکزی با حراج سکه چه معنایی دارد؟ آیا مداخله در شرایط کنونی به صلاح است؟

قبل از اینکه به این بحث اشاره کنم باید بگویم که البته من موافق تخلیه حباب سکه نیستم، سکه طلا یک کالای سرمایه‌گذاری است که حیات و ممات مردم به آن وابسته نیست و همگان نیز متقاضی آن نیستند. حالا قیمت چنین کالایی به‌شدت رشد کرده و بالاتر از ارزش ذاتی آن قرار گرفته است.

یک عده هم حاضرند که این پول را برای آن بپردازند. خب حباب قابل توجه در بازار سکه حال که این تقاضا در بازار است، این عملیات انجام شود، چه ایرادی دارد؟! مگر کسی این گروه را مجبور کرده که این کار را بکنند؟! خود می‌دانند که ارزش ذاتی سکه این نیست اما خریداری می‌کنند و به عنوان متقاضی وارد بازار می‌شوند. اگر سود بردند برای خودشان است. اگر نبردند که باز به اختیار خودشان، ضرر داده‌اند و باید ریسک حضور در بازار را بپذیرند.

آیا با ادامه این رویه در مجموع مردم ضرر نمی‌کنند؟ بنابراین آیا نیاز نیست که بانک مرکزی به عنوان نهاد ناظر در این بازار دخالت کند؟

این استدلال نیز پذیرفتنی نیست. آن عده که دارنده سکه هستند از این موضوع سود می‌برند. ضمناً اگر مردم عادی می‌خواهند سرمایه‌گذاری کنند، کسی آنها را مجبور نکرده سراغ سکه با این شرایط بروند. کسی وظیفه ندارد موقعیت سرمایه‌گذاری امن و بی‌خطر با تضمین سود برای مردم در بازار سکه ایجاد کند.

وظیفه بانک مرکزی اتخاذ سیاست‌های پولی مناسب برای رسیدن به اهداف تورمی و رشد اقتصادی است، نه دنبال سفته‌بازان سکه دویدن تا مردم عادی بتوانند سکه را به قیمت مناسب بخرند. وظیفه بانک مرکزی این نیست که برای دل‌خوش کردن یک عده و چند رسانه، اموال مردم ایران را به حباب قابل توجه در بازار سکه حراج بگذارد. اگر عده‌ای حاضرند برای سکه دو برابر ارزش طلای آن پول بدهند، نوش جان مردم، بانک مرکزی باید سکه‌های طلا را که دارایی مردم ایران است تا حد امکان گران بفروشد.

البته در اقتصاد ایران، برخی از سکه به عنوان یک ابزار استفاده می‌کنند و این موضوع باعث می‌شود که همیشه تقاضا برای خرید سکه وجود داشته باشد؟

آیه نازل نشده که مردم حتماً به هم سکه طلا هدیه دهند. سوئیس یکی از خزانه‌های طلای دنیا محسوب می‌شود اما مردم سوئیس یکی از کمترین تقاضاهای دنیا برای خرید طلا به صورت سرمایه‌گذاری چه جواهرات و چه سکه را دارند.

ژاپن هم همین وضعیت را دارد. چون مردم ارزیابی اقتصادی کرده‌اند و متوجه شده‌اند که این کار به‌صرفه نیست. حالا مردم ایران هم باید خود حسابگری کنند.

اگر خرید سکه ریسک بالایی دارد، باید متوجه شوند که نباید بخرند. بنابراین من مخالف شکستن حباب قیمت سکه آن هم از سوی بانک مرکزی هستم.

اما همزمان هم مخالف رفتار فعلی بانک مرکزی و مجموعه اثرگذار بر آن هستم. مجموعه اثرگذار از آن جهت می‌گویم که بانک مرکزی ایران مجموعه مستقلی نیست و نهادها و ارگان‌های مختلف، سیاست‌های آن را تعیین یا تحت تاثیر قرار می‌دهند.

سخن من این است که بانک مرکزی یا اصولاً نباید در تعیین قیمت سکه به شکل حراج فعلی دخالت کند یا اگر قصد دخالت دارد از ابتدا نباید به شکل‌گیری حباب چراغ سبز نشان دهد و بعد یک باره مانند رابین هود به بازار بیاید که من آمده‌ام حباب حباب قابل توجه در بازار سکه سکه را به نفع مردم بشکنم.

بانک مرکزی باید یک مسیر مشخص و شفاف را دنبال کند. خود بانک مرکزی نباید با بازار بازی کند. این کار ایجادکننده رانت و فساد است.

آیا نمونه مشابهی در دیگر کشورها نیز وجود دارد که برای خروج حباب در یک بازار از مکانیسم حراج استفاده شود؟

در اقتصادهای پیشرفته مساله جلوگیری از حباب مهم است. اما حباب در بازارهای مهم مثل مسکن یا بازار سرمایه. چون ابعاد این بازارها بزرگ است و بر زندگی روزمره و شرایط اقتصادی بسیار تاثیرگذارند. اما در مورد طلا این‌گونه نیست. بازار طلا، بازار بسیار حباب قابل توجه در بازار سکه مهم و اثرگذاری در شرایط اقتصادی فعلی دنیا نیست. قبلاً بوده است. اما دیگر نیست.

اما در ایران دقیقاً برعکس است. مثلاً بازار مسکن ایران، بازاری تقریباً -نه کاملاً- رها شده است. دولت و بانک مرکزی با سیاست‌های نادرست معمولاً قیمت مسکن را با رشدهای انفجاری مواجه کرده‌اند. در زمان بحران نیز توان مدیریت اوضاع را نداشته‌اند. در نهایت دود اصلی این سوءمدیریت اقتصادی نیز به چشم مستاجران رفته و شکاف طبقاتی را روزبه‌روز بیشتر کرده است. آنها که ملک زیاد داشته‌اند به ثروت‌های افسانه‌ای رسیده‌اند و آنها که ملکی نداشته‌اند و مستاجر بوده‌اند، به خاک سیاه نشسته‌اند.

در مورد بازار سهام نیز شرایط مشابه است. در ایران افزایش شاخص بورس یعنی عملکرد خوب مدیران اقتصادی کشور. بنابراین تلاش اصلی مدیران اقتصادی برای رشد شاخص است و مهم، عکس یادگاری گرفتن با رشد شاخص است. مهم تامین سود بالاتر از تورم برای سرمایه‌گذاران بورس است تا مبادا صدای اعتراض آنها درآید. اما تا کی می‌توان به این بازی ادامه داد؟

در روزهای اخیر شاهد سفته‌بازی در بازار آتی سکه بوده‌ایم که باعث افزایش نوسانات سکه شده است، زمینه‌های پیدایش این سفته‌بازی چیست؟

بازار آتی سکه بازاری تعریف‌شده روی سکه است. بنابراین می‌توان انتظار داشت که تحولات بازار سکه، این بازار را نیز درگیر کند. همین باعث شده است که حجم معاملات آتی سکه چندین برابر شود. خصوصیت جذاب دیگر بازار آتی سکه، استفاده از اهرم است که می‌تواند سود و زیان را چند برابر کند. ریسک بالایی دارد. اما به هر حال برای سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر، وسوسه‌انگیز است.

اثر نوسانات قیمت طلای جهانی و نیز نرخ دلار در بازار طلا به چه شکل بوده، آیا انتظار بر این است که نوسانات در ماه‌های آتی نیز تداوم یابد؟‌

قیمت طلای جهانی اخیراً افزایش قابل توجهی نداشته است. برای چند ماه آتی، بعد از تعیین تکلیف رئیس جدید فدرال‌رزرو، تصویر بهتری از آینده نرخ بهره در آمریکا و اثرات آن بر طلا خواهیم داشت. اما در میان‌مدت و بلندمدت طلا صعودی خواهد بود.

دلار در بازار ارز داخلی رشد را تجربه کرده است. رشد دلار در چند ماه اخیر با دفعات قبلی متفاوت بوده است. مشخص است که بانک مرکزی برای اینکه صدای اعتراضی شنیده نشود، دلار را با شیب آرام افزایش می‌دهد. البته از قبل اتفاق نظر وجود داشت که دلار تا پایان سال زیر 4000 تومان نمی‌ماند. از این‌رو وقتی شیب ملایم افزایشی شروع شد، بسیاری از بازارها پیشاپیش خود را با دلار 4000 تومان و بالاتر هماهنگ کرده‌اند. در بازار سکه هم این تصور برای افزایش بیشتر دلار سبب تقاضای بیشتر شده است.

تحلیل شما از آینده کوتاه‌مدت و بلندمدت سکه در بازار داخل چیست؟

هم در کوتاه‌مدت و هم در بلندمدت سکه افزایشی است. اما این به معنای بازدهی بیشتر سکه نسبت به بازارهای دیگر نیست. سکه رشد خود را کرده و تا پایان سال رشد قابل توجه دیگری نخواهد داشت. اما در بلندمدت، هم نرخ دلار بالاتر خواهد رفت و هم طلای جهانی صعود خواهد داشت. ترکیب این دو، بازار سکه را رو به صعود نگه خواهد داشت.