منظور از اوراق بهادار ترکیبی چیست؟

ابزار های مالی چیست

برای تعریف ابزارهای مالی باید گفته شود که: به هر گونه از دارایی‌‌‌‌هایی که قابلیت معامله کردن را داشته باشند، اتلاق می شود. که تعدادی از این ابزارها عبارتند از: وجه نقد، املاک، اسناد قانونی مانند سهام و اوراق قرضه و بهادار، که بتوان با آنها معامله انجام داد را می توان جز ابزار مالی محسوب کرد.

در واقع ابزارهای قانونی نوعی تعهد محسوب می شود که به وسیله آن، هر یک از طرفین معامله، در شرایطی خاص و در بازده زمانی مشخص، این تعهد را انجام دهد. البته این ابزار به میزان وجه نقد لازم، زمان لازم برای کسب وجه نقد و احتمال به وجود آمدن آنها نیز بستگی دارد.

طبق استانداردهای مالی بین المللی، ابزارهای مالی به دو دسته، ابزارهای نقدی و ابزارهای مشتقه، گروه بندی می شوند. همچنین برای برطرف کردن احتیاجات، که به مرور زمان گسترده تر و پیچیده تر می شوند، به وسیله موسسات مالی، ابزارهای تازه ای مانند ابزارهای مشتقه و ترکیبی، به وجود آمده و به کار می روند.

در واقع زمانی که قیمت ها کاهش یافته می توان با استفاده از از ابزارهای مالی، مانع از سقوط بازار شد. همچنین وجود این ابزارهاست که سرمایه گذاران خارجی و داخلی را تشویق به سرمایه گذاری در بازار سهام می کند، که اگر چنین نبود، آنها انگیزه ای برای سرمایه گذاری در این زمینه نداشتند و بازار سهام با استقبال روبرو نمی شد.

نقش ابزار های مالی:

همان گونه که با استفاده از ابزارهای مالی مختلف در طولانی مدت، همکاری و مشارکت مردمی را در تامین منابع به دنبال دارد، متنوع بودن ابزارهای مالی نیز افراد مختلفی را جذب بازار اورق بهادار کرده است. که برای این ابزار سه شکل و نقش گوناگون را لحاظ کرده اند:

• نقش اول، این ابزار به اشخاصی که نیاز به سرمایه دارند کمک می کند تا سرمایه گذاران برای سرمایه گذاری، وجه خود را در اختیار آنها قرار دهد و سرمایه گذاری کنند. در واقع این ابزار کمک به نقل و انتقال وجه از سرمایه گذار به نیازمند سرمایه را انجام می دهد.
• نقش دوم، ریسک هایی که بین متقاضیان و عرضه کنندگان در سرمایه گذاری های حقیقی وجود دارد، با استفاده از این ابزار به گونه ای صورت می پذیرد که ریسک بین هر دو طرف معامله تقسیم و کاهش یابد.
• نقش سوم، برای اینکه بتوان سرمایه گذاری های بزرگی را انجام داد، برای تامین مالی آن نیاز به جمع آوری پس اندازهای زیادی می باشد، که این کار بدون تجمیع صورت نمی گیرد. در واقع تجمیع بخش جدایی ناپذیر نظام مالی محسوب می شود.

طبقه بندی ابزارهای مالی:

برای طبقه بندی ابزارهای مالی در بازارهای سرمایه گذاری، از چهار ابزار استفاده می کنند که عبارتند از:

• ابزار های سرمایه ای (مالکیتی)
• ابزار های استقراضی (بدهی)
• ابزار های مشتقه
• ابزار های ترکیبی

که این روزها برای برطرف کردن احتیاجات، که به مرور زمان گسترده تر و پیچیده تر می شوند، به وسیله موسسات مالی، ابزارهای تازه ای مانند ابزارهای مشتقه و ترکیبی، به وجود آمده و به کار می روند.

ابزار مالی بازار سرمایه:

مهم ترین نقش را در استفاده از پس اندازها در سرمایه گذاری ها که هدف آن ها افزایش و توسعه سازمان ها و شرکت هاست، بازار سرمایه بر عهده دارد. زیرا این بازار در رشد اقتصادی و جذب سرمایه کمک بسیاری می کند. و با دریافت سرمایه از عرضه کنندگان و انتقال آن به بازار و تقاضا کنندگان و افرادی که به سرمایه احتیاج دارند، باعث بیشتر کردن گردش مالی و رشد اقتصاد کشور می شود.

در ایران 4 شرکت بزرگ هستند که به عنوان بازار سرمایه معرفی شده اند و باعث افزایش گردش مالی و اقتصاد کشور شده اند. که شامل: بورس کالا، بورس اوراق بهادار تهران، بورس انرژی و فرابورس می باشند.

ابزارهایی که در بازار سرمایه هستند عبارتند از:

ابزارهای تأمین مالی دراز مدت:

• سهام: در شرکت های سهامی، سهم بخشی از سرمایه شرکت محسوب می‌شود که بر اساس آن تعهدات، منافع صاحب سهم و میزان مشارکت او در شرکت مشخص می شود. این سهام قابل نقل و انتقال و معامله می باشد. و انواع آن عبارتند از:
• سهام عادی: اصلی ترین ابزار در بازار سرمایه سهام عادی می باشد زیرا قابلیت معامله در بازار بورس را دارد و شخصی که صاحب درصد مشخصی از سهام شرکت بوده، یعنی به همان میزان از سود و مزای شرکت سهیم می باشد. که به دو بخش سهام با نام و سهام بی نام دسته بندی می شوند.
• سهام ممتاز: دارندگان این سهام نسبت به سهام عادی از مزایای بیشتری برخوردارند، زیرا دارای سود بیشتر و همچنین اولویت در زمان پرداخت سود حتی در زمان ورشکستگی با آنهاست.
• اوراق قرضه: این اوراق اسنادی می باشند که به موجب آن شخص که آن را ارئه می دهد تعهد می کند که در زمان خاصی مبالغ مشخصی را به عنوان سود سالانه، به دریافت کننده اوراق پرداخت کند و پس از پایان مدت مشخص شده، اصل مبلغ را از او دریافت کند.
• اوراق مشارکت: چون در قوانین اسلامی امکان انتشار اوراق قرضه وجود ندارد، اوراقی جایگزین آنها قرار گرفته است که اوراق مشارکت نامیده می شود که این اوراق با مجوز بانک مرکزی برای دوره ای مشخص و با قیمت اسمی معین، به سرمایه گذارانی که هدف آنها مشارکت در طرح هایی مانند طرح توسعه و عمرانی دولت و شهرداری و شرکت های دولتی و…است، ارائه می شود و صادر کننده اوراق تعهد می کند که اصل پول و سود آن را در تاریخ مشخصی بازپرداخت کند.

ابزارهای ویژه مدیریت خطر:

از گذشته تا کنون سرمایه گذاری همیشه با خطر ریسک همراه بوده است و بازار سرمایه هم به دلیل نوسانات قیمت با این ریسک مواجه است. ابزارهای مشتق ابزاری هستند که به کمک بازار سرمایه آمده اند تا برای این بازار ریسک را کاهش دهد. ارزش این ابزار مساوی با ارزش اوراق قرضه و دارایی های مالی است و ارزش مجزا و مستقلی ندارد.

مدیریت دارایی:

کسانی که بخواهند در بازار سرمایه، سرمایه گذاری کنند، باید مرتب این بازار را مورد ارزیابی قراردهند منظور از اوراق بهادار ترکیبی چیست؟ و زمان زیادی را برای این کار اختصاص دهند. چنانچه اشخاص زمان لازم و تخصص کافی برای این بررسی و ارزیابی ها را نداشته باشند باید با مراجعه به شرکت‌ هایی که تخصص لازم در این زمینه را داراست، سرمایه و دارایی خود را مدیریت کنند.

ابزار مالی اسلامی (صکوک):

در زبان عربی از کلمه صکوک به جای واژه چک یا سفته استفاده می شود که در همه اسناد مالی و تعهدات خود از این کلمه استفاده می کنند. در واقع به اوراق بهاداری که قابلیت معامله کردن را با قیمت یکسان و همچنین مورد تایید اسلام باشد را صکوک می گویند و دارندگان این اسناد و مدارک بصورت مشارکت صاحب یک یا چندین سهم از دارایی ها و سود به دست آمده از آنها می باشند.

ساختار ابزار مالی اسلامی (صکوک):

ابزارمالی اسلامی به دو دسته انتفاعی و غیر انتفاعی تقسیم می شوند، که عبارتند از:

ابزارهای مالی غیر انتفاعی صکوک:

این ابزار به دو صورت، اوراق قرض‌الحسنه و اوراق وقفی می باشد.

1. اوراق وقفی: اسناد با نامی هستند که با قیمت اسمی مشخص برای تاریخی مشخصی منتشر می شوند و به عهده کسانی که هدف شرکت در طرح های عام المنفعه را دارند، گذاشته می شوند.
2. اوراق قرض الحسنه: اسناد بهاداری هستند که به موجب آنها بدون گرفتن هیچ گونه بهره ای منتشر می شوند و بر طبق قرارداد ناشر اوراق فقط به میزان مبلغ اسمی و در تاریخ مشخص شده، باید مبلغ را پرداخت کند و هیچ بهره ای بابت آن مبلغ و اوراق از او دریافت نمی شود.

ابزارهای مالی انتفاعی صکوک:

ابزار مالی انتفاعی صکوک با هدف کسب سود درتاریخ مشخصی هستند، و قابلیت فروش در بازار ثانویه را دارند. تعدادی از این ابزار عبارتند از: اوراق سلف، اوراق جعاله، اسناد اجاره، اسناد مرابحه، اسناد منفعت، اسناد استصناع.

حسابداری ابزارهای مالی:

ابزارهای مالی به گونه ای نگهداری می‌شوند که نه الگوی ارزش منصفانه و نه الگوی قیمت تمام شده‌ مستهلک ‌شده نمی‌توانند راه حل مناسبی برای آنها باشند، لذا برای نگهداری از آنها به الگویی جداگانه احتیاج داریم. برای اینکه بتوان از میان ابزارهای مالی داوری کرد یا بهترین را برگزید باید مبنا را گستره تحقق اهداف مالی آن در نظر گرفت. سوالی که در اینجا پرسیده می شود این است که آیا اندازه گیری ابزار مالی بر مبنای ارزش منصفانه صحیح تر است یا بر مبنای مدل ارزیابی ترکیبی؟ که پاسخ را باید در مزایای ارزیابی بر مبنای ارزش منصافانه داد که چنین است:

• ارائه صورت‌های مالی بر این مبنا به وسیله استفاده کنندگان، ارتباط و درک بهتری برای اطلاعات مالی به همراه دارد.
• با استفاده از این ارزش، هدف گزارشگری عملکرد نیز برآورده می شود.
• با استفاده از آن استفاده کنندگان می توانند به اطلاعات قابل قبول و مطمئن تری رست یابند.
• اطلاعات کافی را برای تصمیم گیری نهایی را، ارزش منصافه به تنهایی انجام می دهد.
• با کمک از این ارزش پیچیدگی صورت های مالی کمتر و درک پذیری گزارشات بیشتر می شود.
• با استفاده از ارزش منصفانه قابلیت های مقایسه افزایش پیدا می کند.
• همه ابزارهای مالی با کمک ارزش منصفانه شفافیت پیدا می کنند.

سخن پایانی:

در پایان همان گونه که گفته شد، از اهداف مهم استفاده از ابزارهای مالی در بورس، کم کردن ریسک که ناشی از نوسانات قیمت‌ها است، می باشد. لذا کارشناسان معتقدند که با آگاهی و شناخت از ابزارهای مختلف مالی می توان مردم را به سرمایه گذاری در بازار سرمایه تشویق کرد و از اشخاصی که مازاد سرمایه دارند و می خواهند در جایی مطمئن سرمایه گذاری کنند، به کسانی که نیاز به سرمایه دارند، معرفی کنند. تا هم سرمایه گذار در جایی مطمئن سرمایه گذاری کند و هم سرمایه پذیر نیازهای مالی خود را با استفاده از آن سرمایه برطرف کند. که این ابزار رشد اقتصاد کشور را هم به همراه دارد.

اوراق بهادار

پیش‌تر، در مطالب گذشته با بازار بورس و مفاهیمی مانند شاخص بورس، تابلوخوانی، نوسان‌گیری و حجم مبنا آشنا شدیم. در این آموزش، مطالبی را درباره اوراق بهادار و انواع آن را بیان می‌کنیم؛ بنابراین با ما در حد ضررهای بازار همراه باشید.

اوراق بهادار چیست؟

اصطلاح «اوراق بهادار» (Securities) یک ابزار مالی دارای ارزش پولی است که قابلیت تبدیل به پول نقد را دارد. اوراق بهادار می‌تواند نمایانگر ایفای مالکیت در یک شرکت سهامی عام (از طریق سهام) یا رابطه طلبکاری با یک نهاد دولتی یا یک شرکت (از طریق اوراق قرضه) یا حقوق مالکیت دیگری باشد. اوراق بهادار علاوه بر سرمایه‌گذاری، یکی از راه‌های تأمین مالی می باشد.

انواع اوراق بهادار

اوراق بهادار را می‌توان به طور کلی به سه دسته تقسیم کرد: اوراق سهام (Equity Securities)، اوراق بدهی (Debt Securities) و اوراق مشتقه (Derivative Securities). با این حال، اوراق بهادار ترکیبی (Hybrid Securities) نیز وجود دارند که ترکیبی از سهام و اوراق بدهی با یکدیگر هستند.

اوراق بهادار سهام

اوراق سهام، نشان دهنده منافع مالکیتی سهامداران در یک نهاد (شرکت یا تعاونی) است و به شکل سهام سرمایه تحقق می‌یابد که شامل سهام عادی و ممتاز نیز می‌شود. دارندگان اوراق بهادار عادی معمولاً سود سهام خود را دریافت می‌کنند و هنگام فروش اوراق بهادار می‌توانند از سرمایه سود ببرند (با فرض اینکه ارزش آن‌ سهام افزایش یافته باشد).

اوراق بهادار سهام از طریق حق رأی، به دارنده آن این حق را می‌دهد تا در مدیریت شرکتی که سهامدار آن است نقش داشته باشد. در صورت ورشکستگی شرکت، پس از پرداخت کلیه تعهدات به طلبکاران، این سهامداران فقط در باقیمانده سهم شریک هستند.

اوراق بهادار بدهی

اوراق بدهی بیانگر و گواهی پولی است که صادرکننده آن اوراق وام گرفته است و باید بازپرداخت کند، البته با شرایطی که در آن مقدار وام، نرخ بهره و تاریخ سررسید یا تمدید تعیین شده است. اوراق بدهی، که شامل اوراق قرضه دولتی و شرکتی، گواهی‌های سپرده و اوراق وثیقه‌دار هستند، به طور کلی صادرکننده خود را به پرداخت منظم بهره و بازپرداخت اصل آن (صرف نظر از عملکرد صادرکننده) ملزم می‌کنند، البته همراه با سایر حقوق قراردادی تصریح شده (که شامل حق رأی نیست). این اوراق معمولاً برای مدت معینی صادر می‌شوند و در پایان، صادرکننده می‌تواند آن‌ها را بازخرید کند. اوراق قرضه منظور از اوراق بهادار ترکیبی چیست؟ می‌توانند با تضمین (یا وثیقه) یا بدون تضمین (یا بی‌وثیقه) باشند.

اوراق بهادار مشتقه

اوراق بهادار مشتقه در حقیقت قراردادهایی مالی هستند که ارزش آن‌ها بر مبنای برخی از کالاها و دارایی‌های پایه مشتق شده است و به همین دلیل به آن‌ها مشتقه می‌گویند. این دارایی پایه می‌تواند هر چیز باارزشی مثل کالا، سهام و… باشد. اوراق مشتقه در بورس یا بازارهای خارج از آن انجام می‌شود.

چهار نوع قرارداد مشتقه رایج امروز به شرح زیر است:

قرارداد سَلَف: نوعی قرارداد است که در زمان معامله، خریدار مبلغ را پرداختی می‌کند، ولی فروشنده آن را در آینده تحویل خواهد داد.

قرارداد آتی: در قرارداد آتی، فروشنده و خریدار متعهد می‌شوند که یک دارایی پایه را در زمان آینده با قیمت مشخصی داد و ستد کنند. در زمان مورد توافق، خریدار باید هزینه مشخص شده در قرارداد را پرداخت کرده و فروشنده باید کالا را تحویل دهد.

قرارداد اختیار معامله: این قرارداد دو نوع دارد: اختیار خرید و اختیار فروش. در قرارداد اختیار خرید، به خریدار اختیار (و نه اجبار) داده می‌شود که یک دارایی معین را در قیمت تعیین شده تا زمان مشخصی بخرد. فروشنده این قرارداد نیز اجبار دارد تا قبل از اتمام مهلت، هر زمان که خریدار تمایل به اجرای قرارداد داشته باشد، دارایی معین را در قیمت مشخص معامله کند. برعکس، در قرارداد اختیار فروش، فروشنده ملزم به فروش کالا نیست.

قراردادهای معاوضه: در قرارداد معاوضه، یک دارایی یا تعهد در مقابل یک منظور از اوراق بهادار ترکیبی چیست؟ دارایی یا تعهد دیگر، به منظور تمدید یا کاهش سررسید معامله می‌شود.

اوراق بهادار ترکیبی

اوراق بهادار ترکیبی، همان‌گونه که از نامش مشخص است، برخی از مشخصه‌های اوراق بدهی و سهام را با هم دارد. مثال‌هایی از اوراق بهادار ترکیبی عبارتند از: گواهی سهام (از اختیارات اعطایی خود شرکت است که به سهامداران حق خرید سهام در یک بازه زمانی مشخص و با قیمت مشخص را می‌دهد)، اوراق قابل تبدیل (اوراق قرضه قابل تبدیل به سهام عادی شرکت صادر کننده) و سهام ممتاز (سهامی که شرکت پرداخت بهره، سود سهام یا بازده سرمایه را در اولویت نسبت به سایر سهامداران قرار داده است).

هرچند سهام ممتاز از لحاظ فنی به عنوان نوعی سهام طبقه‌بندی می‌شود، اما اغلب به عنوان اوراق بدهی نیز در نظر گرفته می‌شود، زیرا «مانند اوراق» سهام ممتاز نرخ سود ثابتی دارد و ابزاری محبوب برای سرمایه‌گذارانی است که در جست‌وجوی درآمد هستند. این سهام در اصل اوراقی با درآمد ثابت است.

سرمایه گذاری و معامله

نهادی که اوراق بهاداررا برای فروش منتشر می‌کند، به عنوان صادرکننده شناخته می‌شود و اشخاصی که آن‌ها را می‌خرند، سرمایه‌گذار هستند. به طور کلی، این اوراق نشان دهنده یک سرمایه‌گذاری و ابزاری است که توسط آن، شهرداری‌ها، شرکت‌ها و سایر بنگاه‌های تجاری می‌توانند سرمایه‌های جدید را جذب کنند.

شرکت‌ها می‌توانند با مراجعه به مردم پول زیادی به دست آورند؛ برای مثال سهام را با عرضه اولیه عمومی بفروشند. نهادهای کشوری، استانی و شهری می‌توانند با صدور اوراق قرضه شهری، برای یک پروژه خاص سرمایه زیادی جذب کنند. بسته به تقاضای بازار یا ساختار قیمت‌گذاری یک مؤسسه، افزایش سرمایه از طریق اوراق بهادار می‌تواند یک جایگزین مناسب برای تأمین اعتبار از طریق وام بانکی باشد.

از طرف دیگر، خرید اوراق بهادار با پول وام، عملی که با نام خرید در حاشیه شناخته می‌شود، یک روش سرمایه‌گذاری محبوب منظور از اوراق بهادار ترکیبی چیست؟ است. در اصل، یک شرکت ممکن است حقوق مالکیت را به صورت پول نقد یا سایر اوراق بهادار بدهی (چه در زمان شروع و چه به طور پیش‌فرض) یا سایر تعهدات به نهاد دیگری تحویل دهد. امروزه این تصفیه دیون وثیقه‌ای، به ویژه در بین سرمایه‌گذاران نهادی افزایش یافته است.

اوراق بهادار قابل معامله که در بورس اوراق فهرست شده‌اند و صادرکنندگان آن می‌توانند با اطمینان از بازار منظمی که در آن تجارت می‌کنند، به دنبال جذب سرمایه‌گذار باشند. سیستم‌های تجارت الکترونیکی در سال‌های اخیر رواج بیشتری یافته‌اند و اکنون این اوراق در بسترهایی مانند بورس، فرابورس یا مستقیماً در بین سرمایه‌گذاران به صورت آنلاین معامله می‌شود.

ابزار های مالی چیست

برای تعریف ابزارهای مالی باید گفته شود که: به هر گونه از دارایی‌‌‌‌هایی که قابلیت معامله کردن را داشته باشند، اتلاق می شود. که تعدادی از این ابزارها عبارتند از: وجه نقد، املاک، اسناد قانونی مانند سهام و اوراق قرضه و بهادار، که بتوان با آنها معامله انجام داد را می توان جز ابزار مالی محسوب کرد.

در واقع ابزارهای قانونی نوعی تعهد محسوب می شود که به وسیله آن، هر یک از طرفین معامله، در شرایطی خاص و در بازده زمانی مشخص، این تعهد را انجام دهد. البته این ابزار به میزان وجه نقد لازم، زمان لازم برای کسب وجه نقد و احتمال به وجود آمدن آنها نیز بستگی دارد.

طبق استانداردهای مالی بین المللی، ابزارهای مالی به دو دسته، ابزارهای نقدی و ابزارهای مشتقه، گروه بندی می شوند. همچنین برای برطرف کردن احتیاجات، که به مرور زمان گسترده تر و پیچیده تر می شوند، به وسیله موسسات مالی، ابزارهای تازه ای مانند ابزارهای مشتقه و ترکیبی، به وجود آمده و به کار می روند.

در واقع زمانی که قیمت ها کاهش یافته می توان با استفاده از از ابزارهای مالی، مانع از سقوط بازار شد. همچنین وجود این ابزارهاست که سرمایه گذاران خارجی و داخلی را تشویق به سرمایه گذاری در بازار سهام می کند، که اگر چنین نبود، آنها انگیزه ای برای سرمایه گذاری در این زمینه نداشتند و بازار سهام با استقبال روبرو نمی شد.

نقش ابزار های مالی:

همان گونه که با استفاده از ابزارهای مالی مختلف در طولانی مدت، همکاری و مشارکت مردمی را در تامین منابع به دنبال دارد، متنوع بودن ابزارهای مالی نیز افراد مختلفی را جذب بازار اورق بهادار کرده است. که برای این ابزار سه شکل و نقش گوناگون را لحاظ کرده اند:

• نقش اول، این ابزار به اشخاصی که نیاز به سرمایه دارند کمک می کند تا سرمایه گذاران برای سرمایه گذاری، وجه خود را در اختیار آنها قرار دهد و سرمایه گذاری کنند. در واقع این ابزار کمک به نقل و انتقال وجه از سرمایه گذار به نیازمند سرمایه را انجام می دهد.
• نقش دوم، ریسک هایی که بین متقاضیان و عرضه کنندگان در سرمایه گذاری های حقیقی وجود دارد، با استفاده از این ابزار به گونه ای صورت می پذیرد که ریسک بین هر دو طرف معامله تقسیم و کاهش یابد.
• نقش سوم، برای اینکه بتوان سرمایه گذاری های بزرگی را انجام داد، برای تامین مالی آن نیاز به جمع آوری پس اندازهای زیادی می باشد، که این کار بدون تجمیع صورت نمی گیرد. در واقع تجمیع بخش جدایی ناپذیر نظام مالی محسوب می شود.

طبقه بندی ابزارهای مالی:

برای طبقه بندی ابزارهای مالی در بازارهای سرمایه گذاری، از چهار ابزار استفاده می کنند که عبارتند از:

• ابزار های سرمایه ای (مالکیتی)
• ابزار های استقراضی (بدهی)
• ابزار های مشتقه
• ابزار های ترکیبی

که این روزها برای برطرف کردن احتیاجات، که به مرور زمان گسترده تر و پیچیده تر می شوند، به وسیله موسسات مالی، ابزارهای تازه ای مانند ابزارهای مشتقه و ترکیبی، به وجود آمده و به کار می روند.

ابزار مالی بازار سرمایه:

مهم ترین نقش را در استفاده از پس اندازها در سرمایه گذاری ها که هدف آن ها افزایش و توسعه سازمان ها و شرکت هاست، بازار سرمایه بر عهده دارد. زیرا این بازار در رشد اقتصادی و جذب سرمایه کمک بسیاری می کند. و با دریافت سرمایه از عرضه کنندگان و انتقال آن به بازار و تقاضا کنندگان و افرادی که به سرمایه احتیاج دارند، باعث بیشتر کردن گردش مالی و رشد اقتصاد کشور می شود.

در ایران 4 شرکت بزرگ هستند که به عنوان بازار سرمایه معرفی شده اند و باعث افزایش منظور از اوراق بهادار ترکیبی چیست؟ گردش مالی و اقتصاد کشور شده اند. که شامل: بورس کالا، بورس اوراق بهادار تهران، بورس انرژی و فرابورس می باشند.

ابزارهایی که در بازار سرمایه هستند عبارتند از:

ابزارهای تأمین مالی دراز مدت:

• سهام: در شرکت های سهامی، سهم بخشی از سرمایه شرکت محسوب می‌شود که بر اساس آن تعهدات، منافع صاحب سهم و میزان منظور از اوراق بهادار ترکیبی چیست؟ مشارکت او در شرکت مشخص می شود. این سهام قابل نقل و انتقال و معامله می باشد. و انواع آن عبارتند از:
• سهام عادی: اصلی ترین ابزار در بازار سرمایه سهام عادی می باشد زیرا قابلیت معامله در بازار بورس را دارد و شخصی که صاحب درصد مشخصی از سهام شرکت بوده، یعنی به همان میزان از سود و مزای شرکت سهیم می باشد. که به دو بخش سهام با نام و سهام بی نام دسته بندی می شوند.
• سهام ممتاز: دارندگان این سهام نسبت به سهام عادی از مزایای بیشتری برخوردارند، زیرا دارای سود بیشتر و همچنین اولویت در زمان پرداخت سود حتی در زمان ورشکستگی با آنهاست.
• اوراق قرضه: این اوراق اسنادی می باشند که به موجب آن شخص که آن را ارئه می دهد تعهد می کند که در زمان خاصی مبالغ مشخصی را به عنوان سود سالانه، به دریافت کننده اوراق پرداخت کند و پس از پایان مدت مشخص شده، اصل مبلغ را از او دریافت کند.
• اوراق مشارکت: چون در قوانین اسلامی امکان انتشار منظور از اوراق بهادار ترکیبی چیست؟ اوراق قرضه وجود ندارد، اوراقی جایگزین آنها قرار گرفته است که اوراق مشارکت نامیده می شود که این اوراق با مجوز بانک مرکزی برای دوره ای مشخص و با قیمت اسمی معین، به سرمایه گذارانی که هدف آنها مشارکت در طرح هایی مانند طرح توسعه و عمرانی دولت و شهرداری و شرکت های دولتی و…است، ارائه می شود و صادر کننده اوراق تعهد می کند که اصل پول و سود آن را در تاریخ مشخصی بازپرداخت کند.

ابزارهای ویژه مدیریت خطر:

از گذشته تا کنون سرمایه گذاری همیشه با خطر ریسک همراه بوده است و بازار سرمایه هم به دلیل نوسانات قیمت با این ریسک مواجه است. ابزارهای مشتق ابزاری هستند که به کمک بازار سرمایه آمده اند تا برای این بازار ریسک را کاهش دهد. ارزش این ابزار مساوی با ارزش اوراق قرضه و دارایی های مالی است و ارزش مجزا و مستقلی ندارد.

مدیریت دارایی:

کسانی که بخواهند در بازار سرمایه، سرمایه گذاری کنند، باید مرتب این بازار را مورد ارزیابی قراردهند و زمان زیادی را برای این کار اختصاص دهند. چنانچه اشخاص زمان لازم و تخصص کافی برای این بررسی و ارزیابی ها را نداشته باشند باید با مراجعه به شرکت‌ هایی که تخصص لازم در این زمینه را داراست، سرمایه و دارایی خود را مدیریت کنند.

ابزار مالی اسلامی (صکوک):

در زبان عربی از کلمه صکوک به جای واژه چک یا سفته استفاده می شود که در همه اسناد مالی و تعهدات خود از این کلمه استفاده می کنند. در واقع به اوراق بهاداری که قابلیت معامله کردن را با قیمت یکسان و همچنین مورد تایید اسلام باشد را صکوک می گویند و دارندگان این اسناد و مدارک بصورت مشارکت صاحب یک یا چندین سهم از دارایی ها و سود به دست آمده از آنها می باشند.

ساختار ابزار مالی اسلامی (صکوک):

ابزارمالی اسلامی به دو دسته انتفاعی و غیر انتفاعی تقسیم می شوند، که عبارتند از:

ابزارهای مالی غیر انتفاعی صکوک:

این ابزار به دو صورت، اوراق قرض‌الحسنه و اوراق وقفی می باشد.

1. اوراق وقفی: اسناد با نامی هستند که با قیمت اسمی مشخص برای تاریخی مشخصی منتشر می شوند و به عهده کسانی که هدف شرکت در طرح های عام المنفعه را دارند، گذاشته می شوند.
2. اوراق قرض الحسنه: اسناد بهاداری هستند که به موجب آنها بدون گرفتن هیچ گونه بهره ای منتشر می شوند و بر طبق قرارداد ناشر اوراق فقط به میزان مبلغ اسمی و در تاریخ مشخص شده، باید مبلغ را پرداخت کند و هیچ بهره ای بابت آن مبلغ و اوراق از او دریافت نمی شود.

ابزارهای مالی انتفاعی صکوک:

ابزار مالی انتفاعی صکوک با هدف کسب سود درتاریخ مشخصی هستند، و قابلیت فروش در بازار ثانویه را دارند. تعدادی از این ابزار عبارتند از: اوراق سلف، اوراق جعاله، اسناد اجاره، اسناد مرابحه، اسناد منفعت، اسناد استصناع.

حسابداری ابزارهای مالی:

ابزارهای مالی به گونه ای نگهداری می‌شوند که نه الگوی ارزش منصفانه و نه الگوی قیمت تمام شده‌ مستهلک ‌شده نمی‌توانند راه حل مناسبی برای آنها باشند، لذا برای نگهداری از آنها به الگویی جداگانه احتیاج داریم. برای اینکه بتوان از میان ابزارهای مالی داوری کرد یا بهترین را برگزید باید مبنا را گستره تحقق اهداف مالی آن در نظر گرفت. سوالی که در اینجا پرسیده می شود این است که آیا اندازه گیری ابزار مالی بر مبنای ارزش منصفانه صحیح تر است یا بر مبنای مدل ارزیابی ترکیبی؟ که پاسخ را باید در مزایای ارزیابی بر مبنای ارزش منصافانه داد که چنین است:

• ارائه صورت‌های مالی بر این مبنا به وسیله استفاده کنندگان، ارتباط و درک بهتری برای اطلاعات مالی به منظور از اوراق بهادار ترکیبی چیست؟ همراه دارد.
• با استفاده از این ارزش، هدف گزارشگری عملکرد نیز برآورده می شود.
• با استفاده از آن استفاده کنندگان می توانند به اطلاعات قابل قبول و مطمئن تری رست یابند.
• اطلاعات کافی را برای تصمیم گیری نهایی را، ارزش منصافه به تنهایی انجام می دهد.
• با کمک از این ارزش پیچیدگی صورت های مالی کمتر و درک پذیری گزارشات بیشتر می شود.
• با استفاده از ارزش منصفانه قابلیت های مقایسه افزایش پیدا می کند.
• همه ابزارهای مالی با کمک ارزش منصفانه شفافیت پیدا می کنند.

سخن پایانی:

در پایان همان گونه که گفته شد، از اهداف مهم استفاده از ابزارهای مالی در بورس، کم کردن ریسک که ناشی از نوسانات قیمت‌ها است، می باشد. لذا کارشناسان معتقدند که با آگاهی و شناخت از ابزارهای مختلف مالی می توان مردم را به سرمایه گذاری در بازار سرمایه تشویق کرد و از اشخاصی که مازاد سرمایه دارند و می خواهند در جایی مطمئن سرمایه گذاری کنند، به کسانی که نیاز به سرمایه دارند، معرفی کنند. تا هم سرمایه گذار در جایی مطمئن سرمایه گذاری کند و هم سرمایه پذیر نیازهای مالی خود را با استفاده از آن سرمایه برطرف کند. که این ابزار رشد اقتصاد کشور را هم به همراه دارد.

دوره های ویژه در مرکز مالی ایران

مرکز مالی ایران سازمانی پیشرو است که با هدف توسعه آموزش در بازار سرمایه ایران، ایجاد شبکه‌ای از دانش و ارائه آموزش‌های پیشرفته منظور از اوراق بهادار ترکیبی چیست؟ و خدمات حرفه‌ای در بازارهای مالی با ترکیب سهامداری بورس اوراق بهادار تهران، فرابورس ایران، بورس انرژی ایران، بورس کالای ایران و شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه در سال 1387 فعالیت خود را آغاز نموده و به یاری خداوند منان توفیق آن را داشته که با دریافت مجوزهای آموزشی مختلف از نهادهای مربوطه از جمله سازمان بورس و اوراق بهادار، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، پژوهشکده بیمه و سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور به عنوان بازوی آموزشی بازار سرمایه نقش موثری را در این حوزه ایفا نماید.

فروشگاه

برخی محصولات که دسترسی به آن‌ها سخت و گاها بسیار زمان‌بر است؛ مانند منابع آزمون‌های داخلی و بین‌المللی، کتاب‌های منبع تدریس اساتید در دوره‌های آموزشی و محصولات مرتبط برای کسب دانش در بازار سرمایه را می‌توانید به راحتی از قسمت فروشگاه تهیه نمایید.

فیلم‌های آموزشی

برای افرادی که زمان لازم برای حضور در دوره‌های آموزشی را ندارند، ظرفیتی در مرکز مالی ایران به عنوان بسته‌های آموزشی به صورت پلتفرم ویدیویی فراهم گردیده است تا دانش‌پذیران امکان مشاهده ویدیوهای آموزشی در زمان دلخواه را داشته باشند.

سهامداران

شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سهامی عام) وفق قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، مصوب آذر ماه ۱۳۸۴ تاسیس شده و به انجام امور پس از معاملات بازارهای بورس یا خارج از بورس می‌پردازد. امور مربوط به ثبت، نگهداری، انتقال، مالکیت اوراق بهادار و تسویه وجوه معاملات بر عهده این شرکت قرار گرفته است. این شرکت از طریق افزایش کارایی پایاپای و تسویه معاملات و کاهش هزینه‌های معاملاتی، کاهش ریسک جعل، سرقت و مفقودی اوراق بهادار نقش شایانی را در کارآمدی اوراق بهادار ایفا می‌کند.

شرکت بورس کالای ایران (سهامی عام) به موجب قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، مصوب آذر ماه 1384 در سال 1391 تاسیس شده و فعالیت عملیاتی خود را در زمینه انجام معاملات نقدی، قرارداد سلف موازی استاندارد، قراردادهای آتی و اختیار معامله و به منظور مرتفع سازی نیازهایی چون خرید و فروش منابع انرژی، تامین مالی برای تولیدکنندگان و تامین منابع انرژی برای توزیع کنندگان و مصرف کنندگان آغاز کرده است.

شرکت فرابورس ایران (سهامی عام) نیز با منظور از اوراق بهادار ترکیبی چیست؟ هدف گسترش بازار اوراق بهادار و تنوع بخشی به دارایی‌های مالی منتشره و مورد مبادله در بازار سرمایه در سال 1387و به موجب قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، مصوب آذر ماه 1384 تاسیس شد. مدل ایجاد فرابورس، الهام گرفته از برخی بورس‌های پیشرفته، بورس‌هایی با ساختار مشابه و نیز تجربیات موجود در حوزه بورس اوراق بهادار تهران منظور از اوراق بهادار ترکیبی چیست؟ است. مهمترین وظیفه فرابورس ایران، ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه به حساب می‌آید که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته یا تمایل به ورود سریع‌تر به بازار را دارند، است؛ لذا رویه‌های پذیرش شرکت‌ها و تنوع شرایط پذیرش به گونه‌ای است که شرکت‌ها با احراز حداقل شرایط و در سریع‌ترین زمان ممکن، امکان ورود به بازار را داشته و از کلیه مزایای شرکت‌های پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار استفاده کنند.

معرفی بورس انرژی

شرکت بورس انرژی (سهامی عام) بر اساس قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب آذرماه ۱۳۸۴ مجلس شورای اسلامی تاسیس و در تاریخ ۱۷/۰۴/۹۱ تحت شماره ۴۲۸۰۰۲ در اداره کل ثبت شرکت ها و موسسات غیر تجاری به ثبت رسید و فعالیت های عملیاتی خود را در زمینه انجام معاملات نقدی، قرارداد سلف موازی استاندارد، قراردادهای آتی و اختیار معامله و به منظور مرتفع سازی نیازهایی چون خرید و فروش منابع انرژی، تامین مالی برای تولیدکنندگان و تامین منابع انرژی برای توزیع کنندگان و مصرف کنندگان، از اوایل خرداد ماه همان سال آغار نمود.

موقعیت استراتژیک ایران به عنوان دارنده یکی از بزرگترین ذخائر و منابع هیدروکربوری جهان و بزرگترین کشور تولید کننده نفت و گاز و جهت گیری سند چشم انداز ۱۴۰۴ به سوی ارتقاء جایگاه جمهوری اسامی ایران به اولین کشور منطقه از ابعاد مختلف اقتصادی، سیاسی، و… موجبات تاسیس بازاری متشکل جهت کشف قیمت و معامله حامل های انرژی و خاصه نفت و برق را از طریق تاسیس شرکت بورس انرژی به عنوان چهارمین بورس کشور فراهم آورد. بورس انرژی دارای سه بازار فیزیکی، مشتقه و فرعی است. بازار فیزیکی دربرگیرنده سه تابلوی برق، نفت و گاز و سایر حامل های انرژی و بازار مشتقه شامل سه تابلوی قرارداد سلف موازی استاندارد، قرارداد آتی و قرارداد اختیار معامله می باشد. پذیرش کالاها در منظور از اوراق بهادار ترکیبی چیست؟ بازار فیزیکی بسته به آنکه آن ها در گروه اصلی یا مشابه قرار بگیرند توسط هیات پذیرش و یا کمیته عرضه صورت می پذیرد. شایان ذکر است که شرکت بورس انرژی، با ایجاد بازار فرعی، بستری مناسب را برای معامله کالاهای خارج از گونه و تک محموله ای نیز ایجاد کرده است. در حال حاضر اوراق بهادار مبتنی بر کالا )از جمله قرارداد سلف موازی استاندارد( در بازار مشتقه بورس انرژی، بر روی دارایی های پایه ای صادر می شود که در بورس مورد پذیرش قرار گرفتند یا دارای بازار نقدی قوی هستند.

موضوع فعالیت بورس انرژی

موضوع فعالیت شرکت طبق مفاد ماده ۳ از فصل دوم اساسنامه، به شرح ذیل است:

• تشکیل، سازماندهی و اداره بورس انرژی به صورت متشکل، سازمان یافته و خود انتظام به منظور انجام معاملات کالاهای پذیرفته شده و اوراق بهادار مبتنی بر کالای پذیرفته شده توسط اشخاص ایرانی و غیر ایرانی مطابق قانون و مقررات.
• پذیرش کالاها و اوراق بهادار مبتنی بر آن مطابق قانون و مقررات.
• تعیین شرایط عضویت برای گروه های مختلف از اعضا، پذیرش متقاضیان عضویت، وضع و اجرای ضوابط حرفه‌ای و انضباطی برای اعضا، تعیین وظایف و مسئولیت های اعضا، نظارت بر فعالیت آن‌ها و تنظیم روابط بین آن‌ها مطابق قانون و مقررات.
• فراهم آوردن شرایط لازم برای دسترسی منصفانه اعضا به منظور انجام معاملات کالاها و اوراق بهادار مبتنی بر کالای پذیرفته شده مطابق قانون و مقررات.
• همکاری و هماهنگی با نهادهای مالی، شرکت ها، ارگان ها و سازمان‌هایی که بخشی از وظایف مربوط به داد و ستد کالاهای پذیرفته شده و اوراق بهادار مبتنی بر کالای پذیرفته شده یا انتشار و پردازش اطلاعات مرتبط با بورس انرژی را به عهده دارند از جمله شرکت های سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه.
• تبادل به موقع اطلاعات بین شرکت و سایر نهادهای متولی بازار فیزیکی انرژی از جمله مدیریت شبکه برق ایران، شرکت ملی نفت ایران و شرکت ملی گاز ایران در چارچوب مقررات مصوب سازمان.
• انجام تحقیقات،آموزش و فرهنگ‌سازی مرتبط با فعالیت بورس انرژی به منظور تسهیل، بهبود و گسترش داد و ستد در بورس انرژی.
• همکاری با بورس¬های دیگر در ایران و خارج از ایران به منظور تبادل اطلاعات و تجربیات، یکسان سازی مقررات و استانداردها جهت تسهیل انجام مبادلات برون مرزی.
• نظارت بر حسن انجام معاملات کالاهای پذیرفته شده و اوراق بهادار مبتنی بر کالای پذیرفته شده در بورس انرژی.
• تهیه، جمع آوری، پردازش، انتشار یا اعلام اطلاعات مربوط به سفارش ها و معاملات کالاهای پذیرفته شده و اوراق بهادار مبتنی بر کالای پذیرفته شده طبق قانون و مقررات.
• نظارت بر عرضه کنندگان کالاهای پذیرفته شده در بورس انرژی و داد و ستدکنندگان اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای پذیرفته شده مطابق قانون و مقررات.
• پذیرش انبارها، نظارت بر فعالیت آن ها و انجام عملیات مربوط به انبارها که در جهت داد وستد معاملات در بورس انرژی انجام می شود.
• اجرای سایر وظایفی که مطابق قانون و مقررات بعهده شرکت گذاشته شده یا خواهد شد.

ماموریت، چشم انداز و اهداف بورس انرژی

بورس انرژی به منظور ایجاد بازاری شفاف، کارآ، با نقدشوندگی و رقابت پذیری بالا و به جهت رفع انحصار و کشف عادلانه قیمت حامل های انرژی در سال ۱۳۹۱ تاسیس شد. در این راستا، شرکت برآن است تا به مرجعی برای کشف قیمت حامل های انرژی در منطقه خاورمیانه مبدل شود. از اینرو، شرکت بورس انرژی با نظر به ماموریت و چشم انداز سازمانی مذکور، دارای اهدافی به شرح زیر است:

• ارتقاء جایگاه و کارکردهای بورس انرژی برای ذینفعان
• بکارگیری رویه های موثر جهت حفظ سلامت بازار و صیانت از حقوق ذینفعان
• طراحی ابزارها و محصولات جدید با توجه به نیازهای ذینفعان و اقتضائات محیطی
• تجهیز بهینه منابع فیزیکی و توسعه مستمر سرمایه های انسانی
• ارزش آفرینی و تامین منافع سهامداران
• تعامل و همکاری موثر با نهادهای فعال در بازارهای مالی

مزایای خرید و فروش در بورس انرژی

1. بخشودگی ده درصد(۱۰%) از مالیات بر درآمد حاصل از فروش کالاهای پذیرفته شده در بورس¬های کالایی
2. معافیت مالیاتی معاملات قراردادهای آتی
3. عدم نیاز به برگزاری مناقصه و مزایده برای خرید و فروش کالاهای پذیرفته ¬شده در بورس¬های کالایی توسط وزارت خانه¬ها و دستگاه¬های دولتی و عمومی و دستگاه¬های اجرایی
4. خروج کالای پذیرفته شده در بورس را از نظام قیمت¬گذاری
5. ایجاد بازاری قانون¬مند و سازمان¬یافته جهت تسهیل داد و ستد کالاها؛
6. کشف شفاف قیمت کالاها بر اساس تعامل و تقابل عرضه و تقاضا و نیاز بازار

سرمایه و ترکیب سهامداران بورس انرژی

طبق مفاد بندهای ۸ و ۹ اساسنامه، سرمایه شرکت مبلغ ۲۰۰ میلیارد ریال می باشد که به ۲۰۰ میلیون سهم عادی هزار ریالی با نام تقسیم و تمام آن به صورت نقدی پرداخت شده است. سهامداران شرکت به سه دسته: نهادهای مالی، تولید کنندگان و سایر فعالان مربوط به بورس و انواع کالاهای قابل پذیرش در بورس انرژی و سایر اشخاصی که جزء دسته های اول و دوم نیستند، تقسیم شده اند. حداکثر درصد سهام متعلق به هریک از دسته های اول و دوم به ترتیب ۶۰ و ۲۰ درصد بوده که توسط سازمان بورس و اوراق بهادار تعیین شده است. به علاوه هر شخص در هر زمان، به طور مستقیم یا غیر مستقیم حداکثر ۲٫۵ درصد از سهام شرکت را می تواند در مالکیت خود داشته و بر اساس ماده ۱۲ اساسنامه شرکت بورس انرژی، تنها در درون دسته سهامداری خود، می تواند اقدام به نقل و انتقال سهام نماید )مگر با تصویب هیات مدیره سازمان).