مفهوم حد ضرر در بازار سرمایه

اگر بازار بورس به طور کلی روندی نزولی داشته باشد، باید حد ضرر برای کل بازار در نظر گرفته شود. اگر در این شرایط حد ضرر فعال شود، باید از بازار خارج شد و تا زمانی که شرایط به حالت طبیعی برگردد، تنها باید نظاره‌گر بود. در حقیقت به خاطر روند نزولی بازار، حتی از سهامی که هنوز به حد ضرر نرسیده نیز باید خارج شد.

حد ضرر چقدر اهمیت دارد؟

در این پست تصمیم دارم درباره حد ضرر برای شما صحبت کنم،حد ضرر یا (stop loss) به عدد یا محدوده ای گفته میشود که شما برای معامله ی خود تعیین می کنید که بیشتر از آن سرمایه شما متحمل ضرر نشود و معامله شما بسته شود.حد ضرر می تواند در سیستم و نزد کارگزار شما ثبت شود (البته در بازارهای مالی داخلی این امکان هنوز از لحاظ نرم افزاری پیاده سازی نشده) یا اینکه ذهنی ثبت شود،و شما برای خود قرارداد کرده ایید که اگر قیمت سهام یا ارز از فلان مقدار کمتر یا بیشتر شد از معامله خارج شوید.

شروع عصر یخبندان و تباهی با رعایت نکردن حد ضرر !

تعریف حدضرر یکی از مفهوم حد ضرر در بازار سرمایه الزامات سرمایه‌گذار بوده اما تعیین حد آن مقوله‌ای است که محدوده ی وسیعی را پوشش داده و از خصوصیات فردی و روحی شخص سرمایه‌گذار شروع شده و تا مقدار سرمایه و اندازه ریسک و نوع بازار و شناخت سابقه تاریخی سهم ادامه می یابد، امیدوارم فرصتی حاصل شود که در پستهای آینده به روشهای تعیین حد ضرر نیز بپردازم ولی آنچه که امروز قرار است بدانید اهمیت آن است.

همیشه پیش‌بینی‌ها نمی‌تواند درست باشد و بنابراین اگر معامله ما به هر دلیلی مخالف انتظار ما پیش رفت آنگاه چه مقدار باید ضرر متحمل شد؟

موارد زیادی پیش می‌آید که ممکن است حد ضرر ما در یک معامله فعال شود و سپس سیر صعودی یا نزولی آن سهم شروع شود و ما را در غم از دست دادن سهم خویش داغ‌ دار کند. این قسمت که البته واقعیت هم دارد، همان بخش گول زننده‌ای است که بسیاری از سهام‌داران را دچار مشکل حاد می‌کند، بنابراین تصمیم می گیرد که در معاملات بعدی حد ضرر نگذارد و این آغاز فصل یخبندان مالی برای معامله گر است. وقتی در معامله ای حد ضرر تعریف می کنید و ضرر فعال و لمس میشود هرگز از متد خود ناامید نشوید و روحیه ی خود را از دست ندهید، زیرا حد ضرر برای این است که فعال شود و یک چیز فرمایشی و سمبلی نیست، تنها نکته ی مهم و ضروری این است که اگر تعداد حد ضررهایی که از شما فعال میشود زیاد است باید یک بازبینی کلی در روش و سیستم معاملاتی خود انجام دهید و هرگز اقدام به پاک کردن صورت مسئله یعنی حذف حد ضرر نکنید.

آیا می توانید تصور کنید در حال رانندگی در یک اتومبیل با سرعتی بسیار بالا هستید و پدال گاز را نیز تا انتها فشرده اید. حال بصورت ناگهانی مانعی بزرگ را در مقابل خود می بینید و این در حالی است که در تجهیزات اتومبیل شما اصلاً چیزی بنام ترمز وجود ندارد و سرانجام …! نابودی…!
حد ضرر (stop loss ) در بازار ارز بین الملل نیز دقیقاً همان نقش ترمز مطمئن را در اتومبیل کورسی شما دارد ، کما اینکه با نوسانات گاها شدیدی که در بازار ارز دیده می شود ،در صورت استفاده نکردن از حد ضرر، در کمتر چند ساعت ،امکان از بین رفتن تمام سرمایه شما وجود دارد .

تعیین حد ضرر از سوی معامله گران ،گاها حتی از خود معاملات نیز اهمیت بیشتری پیدا می کند واین دقیقاً در حالیست که اکثر معامله گران در بازار فارکس هنوز استراتژی و متد ثابتی در مورد استفاده از حد ضرر و مقدار آن در معاملاتشان ندارند

حال چنانچه به مدریت ریسک سرمایه و مدریت پول توجه بیشتری کنیم و در کنار آن نیز از متد معاملاتی مطمئن برای ورود و خروج از بازار استفاده کنیم، مطمئناً بالانس نهایی معاملات ما با سود بالایی همراه خواهد بود . ذر این اینجا تکرار مجدد این مسئله ضروریست که عمده عامل عدم موفقیت بیش از 90% از معامله گران در پایان سال مالی در بازار فارکس ،عدم اطلاع و یا عدم استفاده از روشهای مطمئن در مدیریت ریسک سرمایه و پول است که تعیین حد مناسبی از حد ضرر (S/L) نیز از اجزاء مهم این علوم می باشد .

وقتی از یک آماتور پرسیده میشود که چرا در معامله ی خود حد ضرر نمی گذاری پاسخی که میدهد این است: ” که ما حدوداً در میانه یک رنج مشحص و تکراری از نوسانات قیمت می باشیم . پس بنابراین به هر حال نرخ قیمت به مکان قبلی اش باز خواهد گشت!” آری و بعد نتیجه آن، از دست دادن کل سرمایه (کال شدن) است.

منابع آموزشی فراچارت کاملا رایگان و با رعایت حقوق صاحبین اثر مدرسان ایرانی برای شما تهیه شده است. لذا استفاده از آن در رسانه های دیگر یا کسب درآمد به هر نحوی از این محتوای آموزشی نقض قوانین کپی رایت است و پیگرد حقوقی دارد و سو استفاده از حاصل زحمات دیگران در نهایت باعث ترویج بی اعتمادی و ایجاد محیط ناسالم برای رقابت خواهد شد.

مطالب مرتبط

معامله گر هستید یا قمار باز؟

چرا روانشناسی معامله گر و نظم در معامله گری حیاتی است؟

معامله­ گران چه نکاتی را می‌توانند از پوکر بازان یاد بگیرند؟

8 دیدگاه

SEPEHR.TH

مثل همیشه عالی و کاربردی. خدا قوت. موفق باشید

Radical

سلام یک سوال دارم

مثلا من ۱۰۰۰۰ سهم را به قیمت ۲۸۵ تومان (۲۸۵۰۰۰۰) خریدم ، اگر همین الان با همین قیمت بفروشم در واقع ضرر کردم چون باید یک کارمزد خرید و فروش پرداخت کنم (۱٫۵۳%) درسته ؟ فرض می کنیم حدضرری که در نظر گرفتم ۵% باشه.

حالا سوال من اینه که باید این ۵ درصد زیر قیمت خرید سهم منهای کارمزد قرار بگیره یا بالای قیمت خرید + جایی که مرز سود قرار داره ، مثلا با توجه به مثال بالا زمانی که من سهمی را ۲۸۵ تومان خریدم با توجه به نرخ کارمز خرید و فروش باید صبر کنم که قیمت به ۲۹۲ تومان برسه تا به نقطه ی صفر برسم و تازه بعد از این سطح اگر قیمت بالاتر رفت سود کردم ، این یعنی من باید این ۵ درصد حد ضرر خودم رو از ناحیه ی ۲۹۲ تومان محاسبه کنم ؟ یعنی حد ضرر خودم رو روی ۲۷۷٫۵ قرار بدم ؟؟؟ که در واقع رقم خرید هم در دل همین حد ضرر قرار داره

برای اینکه واضح تر بشه سوالم تصویر چارتم رو می فرستم با سپاس

سلام دوست عزیز. معمولا در متد های حد ضرری که بر اساس داده های تکنیکالی نظیر سطوح حمایت و مقاومت و یا سطوح فیبوناچی هستند اسپرد و کارمزد معاملات را به عدد اون سطح اضافه می کنند. ولی در حد ضرر هایی که به بصورت فیکس هست که الان برای شما ۵ درصد هست معمولا خیلی براشون مهم نیست و کاملا اختیاری هست می توانید از قیمت تابلو حد ضرر را فیکس ۵ درصد بزارید میتوانید هم قیمت تابلو را با کارمزد جمع بزنید و ۶٫۵ درصد بزنید. لذا در حد ضرر های درصدی خیلی مهم نیست و اختیار عمل با شماست ولی در حد ضرر های تکنیکالی مهمه که اسپرد در قیمت حد ضرر لحاظ بشه.

نحوه تعیین حد ضرر

این سه سوال از مهم ترین سوال‌هایی هستن که جواب دادن به هریک از آن‌ها فرق بین مبتدی بودن یا حرفه‌ای بودن شما را مشخص میکند. این سه پرسش به ترتیب اهمیت نوشته نشده‌اند بلکه به ترتیب توجه افراد مبتدی به آن‌ها نوشته شده‌اند و شاید یکی از اصلی‌ترین دلایلی که افراد بعد از مدتی سرمایه‌گذاری در بازار‌های مالی دچار ضرر و با از دست دادن سرمایه خود با ناراحتی مجبور به ترک آن میشوند، توجه نکردن به همین موضوع ساده باشد. کجا باید فروخت؟ کجا باید فروخت. و یا به اصطلاح تعیین کردن حد ضرر یکی از مهم ترین مواردی است که هر معامله‌گر حرفه‌ای قبل از ورود به سهم باید به طور خاص به این مهم توجه داشته باشد. زیرا این مورد تنها موضوعی است که باعث بقای شما در بازار‌های مالی میشود و بقا در اینگونه بازار‌ها چیزی نیس جز حفظ کردن ارزش سرمایه خودتان.

از نظر روان‌شناسی این در طبیعت انسان‌هاست که شکست را نپذیرند و با آن مخالفت کنند. برای همین، زمانی که قیمت‌ها برخلاف انتظار آن‌ها حرکت میکند سعی در پیدا کردن نشانه‌هایی برای قانع کردن خود مبنی بر برگشت قیمت هستند این موضوع درمواردی که شخص در ضرر باشد بیشتر نمود پیدا میکند. نمونه دیگر از غیر حرفه‌ای عمل کردن چنین است، براساس احساسات تصمیم گرفتن. در شرایط ضرر به دلیل فشار روانی که بر معامله‌گر وارد میشود، حتی حدضرر خود را نیز تغییر میدهد. اما برای بیان واضح‌تر این موضوع که درنهایت مانند ربات عمل نکردن و پای‌بند نبودن به حد ضرر خود چقدر میتواند برایمان گران تمام شود و حتی در مواردی خساراتی جبران ناپذیر به ما وارد کند توجه شما را به جدول زیر جلب میکنم:

این جدول به ما نشان میدهد که به ازای درصدی ضرر چه مقدار باید سود کسب کنیم، تا تنها به سرمایه اولیه خود بازگردیم! درنتیجه برای بقاء داشتن در بازار بهتر است که قبل از وارد شدن به معامله برای خود حدضرر تعیین کنیم و تحت هر شرایطی به حدضرر خود عمل کنیم. مانند یک ربات، بدون احساس. اما آیا ضرر کردن تنها به معنای از دست دادن اصل سرمایه است؟

در بازارهای مالی ضرر کردن تنها به از دست رفتن اصل سرمایه شما ختم نمیشود بلکه کسب سود کم در بازه زمانی طولانی نیز نوعی ضررمحسوب میشود (هزینه زمان) همچنین از دست دادن سود کسب شده نیز نوعی ضرر است و باید از آن جلوگیری کرد.

در رابطه با زمان و از دست ندادن آن تماماً بستگی به دانش شما از علم تکنیکال دارد که بتوانید با استفاده از آن حداقل فاصله زمانی خرید تا شروع روند صعودی را بدست آورید یعنی بتوانید نقطه ورود را پیدا کنید. اما درخصوص از دست ندادن سود‌های کسب شده و اصل سرمایه خودتان باید از حدضرر متحرک استفاده کرد. اجازه بدین با یک مثال توضیح بدهم. فرض کنید شما سهمی را با قیمت 400 تومان خریداری کرده‌اید و حدضرر خود را با تقبل 10% زیان 360 تومان در نظر گرفته‌اید. حال سهم شما روند صعودی میگیرد و به مبلغ 480تومان میرسد. در اینجا شما حدضرر خود را به 456تومان انتقال میدهید. در این مثال حدضرر اول شما حدضرر ثابت و حدضرر دوم شما حدضرر متحرک نام دارد که باتوجه به رشد مفهوم حد ضرر در بازار سرمایه سهمِ شما بالاتر می‌آید. اما سوال اینجاست که چگونه باید حدضرر را تعیین کرد و به چه نکاتی باید توجه داشت؟

نحوه تعیین کردن حد‌ضرر روش‌های متفاوتی را دربرمیگیرد که با روحیات و شخصیت فرد معامله‌گر رابطه مستقیم دارد بنابراین نمیتوان یک نسخه واحد برای تمام افراد پیچید اما به هرحال دارای نکاتیست که در ذیل به اختصار به آن‌ها خواهیم پرداخت و توجه به آن‌ها خالی از لطف نیست.

حجم خرید شما و محدوده تعیین کردن حد‌ضرر نباید به نحوی باشد که بیشتر از دو تا سه درصد از کل سرمایه شما در خطر باشد.

جزءِ حدضررهای ثابت محسوب میشوند و معمولا در شروع معامله از آن‌ها بهره میگیرند از جمله مهم ترین این نواحی کف و سقف تاریخی نمودار است. برای تعیین نواحی حمایتی رویه نمودار قیمت میتوان از نمودار تعدیل نشده و تایم فرم‌‌های بالاتر نیز کمک گرفت که میزان معتبر بودن این نواحی و خطوط حمایت به چهار عامل بستگی دارد: 1- درگیری نمودار قیمت با حمایت 2- برگشت نمودار قیمت پس از برخورد با حمایت 3- بالا رفتن حجم معاملات در آن نواحی نسبت به گذشته 4- نزدیک‌تر بودن حمایت رسم شده به قیمت فعلی سهم. چهار عامل ذکر شده از جمله عواملی هستند که به حمایت رویه نمودار قیمت اعتبار بیشتری میبخشند و هرچه این اتفاقات بیشتر رویه حمایت رخ داده باشد برای تعیین حد ضرر قابل اتکاتر و معتبرتر هستند.

شکل 1: نمودار قیمت شرکت سرمایه گذاری غدیر که روی سقف تاریخی خود حمایت شده است.

شکل 2: درگیری زیاد و افزایش حجم معاملات در نمودار قیمت بانک اقتصاد نوین نشان از معتبر بودن حمایت دارد.

تنظیمات این اندیکاتور بستگی به خود فرد دارد اما معقول ترین آن‌ها در تصویر 3 مشخص شده است. استفاده از این اندیکاتور برای تعیین کردن حد ضرر متحرک در بازارهای دارای روند بسیار مرسوم است.

شکل 3: درگیری نمودار قیمت شرکت فولاد خوزستان با ناحیه حمایت پارابولیک سار (ناحیه آبی مشخص شده در شکل3)

که با از دست رفتن آن نمودار روند نزولی به خود گرفته است.

بسته به نگاه سرمایه‌گذاری، فرد میتواند از میانگین های 100، 50 و 20 روزه استفاده کند. تقاطع هر یک ازمیانگین‌ها توسط نمودار قیمت یا کراس رو به پایین هریک از آن‌ها برای مثال 20 از 50 میتواند هشداری برای تغییر روند باشد و در تعیین کردن حد ضرر متحرک میتوان از آن‌ها استفاده کرد.

شکل 4: مقاومت و حمایت میانگین 100 روزه در نمودار قیمت شرکت سرمایه گذاری دارویی تامین

شکل 5: کراس رو به پایین نمودار قیمت و میانگین 20 از 50 روزه در ناحیه A. در ادامه کراس رو به بالای

نمودار قیمت و میانگین 20 از 50 در ناحیه B.

براساس این استراتژی میتوان خط حمایتی کیجونسن –Kijun_Sen- یا برای افراد با قدرت ریسک‌پذیری کمتر حمایت تنکانسن –Tenkan_Sen- را به عنوان معیاری برای تعیین حد ضرر خود قرار دهند. به عنوان نکته در نظر داشت باشید که هم‌پوشانی کیجونسن و سنکو‌اسپن‌بی‌ –Senkou Span B- فلت –Flat- یک ناحیه حمایتی بسیار قوی برای ما میتواند باشد. به شکل زیر دقت کنید:

شکل 6: در ناحیه A با از دست رفتن Tenkan_Sen و در ناحیه B با از دست رفتن Kijun_Sen روند نزولی و اصلاح قیمت داشته‌ایم.

در ادامه نمودار قیمت شرکت ملی صنایع مس ایران در محدوده هم پوشانی Kijun_Sen با Senkou_Span B حمایت شده است.

از نواحی فیبوناچی چه اصلاحی Retracement و چه گسترشی Extension نیز میتوان استفاده کرد اما مهم‌ترین آن‌ها سطوح 38.2%، 50%، 61.8%، 100%و %161.8 هستند.

شکل 7: واکنش‌ها به سطوح گسترشی فیبوناچی در نمودار قیمت شرکت فولاد مبارکه اصفهان (Fib Extension)

شکل 8: واکنش ها به سطوح اصلاحی فیبوناچی در نمودار قیمت شرکت فولاد مبارکه اصفهان (Fib Retracement)

برای داشتن بقاء در بازارهای مالی تعیین کردن حدضرر و پای‌بند بودن به آن تحت هر شرایطی الزامی است. باید پس از فعال شدن حد ضرر بدون هیچ احساسی و مانند ربات عمل کرد.دقت کنید، حد ضرر باید در جایی باشد که اولا آستانه تحمل زیان شما، بیش از آن نباشد و سیستم مدیریت سرمایه شما رعایت شود، ثانیا روند حرکت قیمت پس از لمس حد ضرر شما، معکوس شود.(به دوره آموزشی پرایس اکشن رجوع شود.) نکته مهم تنها در حفظ اصل سرمایه نیست بلکه از دست دادن سود و حتی بدست آوردن سود در بازه زمانی کم نیز نوعی ضرر محسوب میشود، که برای جلوگیری از این قبیل اتفاقات در معاملات شما نکاتی در این مقاله ذکر شد. لذا باید خاطر نشان کرد که هریک از موارد ذکر شده برای راهنمایی شما عزیزان در تعیین کردن حد ضرر، خود جزئی از کل بودند. که برای آشنایی نحوه صحیح‌تر استفاده از آن‌ها معامله‌گر باید در رابطه با هریک مطالعاتی داشت باشد.

حد ضرر یک ابزار معاملاتی است که برای محدود کردن حداکثر زیان یک معامله گر از طریق تسویه خودکار دارایی‌ها هنگام رسیدن قیمت‌ها به حدی مشخص طراحی شده است. انواع مختلفی از حد ضرر وجود دارد که می‌توان بسته به شرایط بازار در سناریوهای مختلف از آنها استفاده کرد. ممکن است گاهی اوقات به دلیل نتایج و خروجی‌های مختلف بازار استفاده از حد ضرر کار سختی باشد با این وجود این ابزار می‌تواند برای معامله گران تازه کار و بی تجربه بسیار مفید باشد.

چه زمانی از حد ضرر استفاده می‌شود؟

بر خلاف سفارش محدود که در آن سعی می‌شود از روند فعلی بازار استفاده شود، معامله ارز دیجیتال از حد توقف برای محدود کردن ضرر خود به اندازه‌ای که قادر به تقبل آن است استفاده می‌کند. برای استفاده موثر و کارآمد از حد توقف معامله گر باز هم باید رفتار بازار را پیش بینی کرده و حد ضرر را مطابق با آن تنظیم کند – در غیر این صورت ممکن است علاوه بر اینکه نتواند از ضرر پیشگیری کند آن را چند برابر کند. وقتی معامله گر از چگونگی رفتار بازار اطلاعات کسب کرد، باید مقدار و نوع سفارش حد ضرر خودش را انتخاب کند.

انواع حد ضرر

کامل

در صورت تریگر شدن، همه ارزهای دیجیتال کاربر را تسویه می‌کند. این روش برای مواقعی مناسب است که بازاری باثبات با نوسانات قیمت ناگهانی و غیرمنتظره وجود دارد و پیش بینی می‌شود که افت قیمت‌ها کم باشد. هر چند بکاپ شدید یعنی معامله گر یک سود بالقوه را از دست می‌دهد اما اگر قیمت ارز دیجیتال مورد نظر پایین بماند، معامله گر از ضرر بالقوه پیشگیری می‌کند.

بنابراین هنگام تنظیم حد ضرر کامل، معامله گر باید سود و ضرر هر دو حالت را در نظر داشته باشد.

جزئی

هر زمان تریگر شود، مقدار خاصی از ارز دیجیتال مورد نظر را تسویه می‌کند. این روش در بازارهای پرنوسان (مثل مفهوم حد ضرر در بازار سرمایه بازار ارزهای دیجیتال) بسیار مفید است و باعث می‌شود که اگر پس از افت قیمت‌ها یک صعود وجود داشته باشد، باز هم مقداری از آن دارایی برای معامله گر باقی بماند. اما در این روش مقداری ارز دیجیتال برای معامله گر باقی می‌ماند که ممکن است تمایلی به حفظ آنها نداشته باشد و اگر قیمت‌ها پایین بمانند، معامله گر ضرر می‌کند. می‌توان از این ابزار برای کنترل خسارت در یک بازار بشدت پر نوسان استفاده کرد اما تضمینی برای امنیت دارایی معامله گر وجود ندارد. بنابراین باید از آن با درک کامل ریسک بالای آن استفاده کرد.

حد ضرر متحرک

حد ضرر بر اساس نوسان قیمت‌ها در بازار تنظیم می‌شود. معامله گر یک فاصله متحرک را تنظیم می‌کند که فاصله بین قیمت فعلی ارز مورد نظر و قیمت حد توقف است. اگر قیمت ارز مورد نظر افزایش پیدا کند، حد ضرر هم با آن افزایش پیدا می‌کند. وقتی قیمت ارز مورد نظر کاهش پیدا کند، مقدار حد ضرر تغییری نمی‌کند و اگر قیمت‌ها به مقدار تعیین شده برسند، سفارش حد ضرر تریگر می‌شود.

این روش نسبت به حد ضرر معمولی مزیت دارد چون به معامله گر امکان می‌دهد صرف نظر از اینکه روند بازار به چه صورت بوده، حداکثر ضرر خودش را محدود کند. بعلاوه با این روش نیازی نیست که خود معامله گر با توجه به شرایط بازار حد ضرر را به صورت دستی تنظیم کند. حد ضرر متحرک می‌تواند در بازاری که رشد پایداری دارد برای معامله گر مسئولیت آفرین شود چون اغلب اوقات هر روند رو به رشد قوی، قبل از اوج گرفتن یک سقوط را تجربه می‌کند.

ریسک‌ها

اگر سفارشات حد ضرر کامل بیش از حد زیاد باشند، ممکن است معامله گر با ریسک از دست دادن اوج گیری قیمت روبرو شود که احتمال وقوع این شرایط در بازارهایی با نوسان شدید بسیار زیاد است.

اگر حد ضرر بیش از حد کم باشد معامله گر ریسک از دست دادن فرصت را خواهد داشت چون ممکن است این حد ضرر تریگر نشود اما ارز مورد نظر بعد از افت قیمت در همان سطح پایدار بماند. اگر حد ضرر تریگر شود، معامله گر با یک حد ضرر پایین بیشتر از یک حد ضرر بالا متحمل خسارت می‌شود هر چند ممکن است برای بعضی شرایط، وقتی معامله گر باور دارد که قیمت‌ها پس از افت دوباره رشد می‌کنند، این روش بهتر باشد.

حد ضرر متحرک در بازاری باثبات ایمن تر به نظر می‌رسد اما در روندهای شدید رو به بالا می‌تواند مسئولیت مهمی برای معامله گر ایجاد کند. حد ضرر جزئی در بازارهای باثبات کاربرد کمتری دارد اما برای معامله با کوین‌های جدید بشدت پرنوسان می‌تواند کمک بسیار زیادی به معامله گر باشد. با این حال تمامی این ریسک‌ها ناشی از تصمیمات ضعیف در رابطه با نوع و ارزش حد توقف به دلیل تحلیل نادرست بازار هستند – درست مثل هر ابزار معاملاتی دیگری که در صورت استفاده نادرست می‌تواند زیان آفرین باشد.

تاکتیکی برای افراد تازه کار

عده‌ای بر این باور هستند که حد ضرر ابزاری است که بیشتر توسط معامله گران بی تجربه (و به صورت غیرکارآمد) استفاده می‌شود. این باور تا حدی می‌تواند درست باشد. از آنجایی که حد ضرر بیشتر به عنوان ابزاری تلقی می‌شود که از شکست خوردن معامله گر پیشگیری می‌کند، استفاده از آن برای معامله گران تازه کار می‌تواند گمراه کننده باشد. این در حالیست که حد ضرر در صورت استفاده درست، بیشتر یک سیاست بیمه پیچیده و برنامه ریزی شده با دقت بالا است. اما همین ابزار در صورتی که در دست یک معامله گر باتجربه باشد که در تحلیل بازار عملکرد خوبی دارد، می‌تواند یک ابزار بسیار ارزشمند برای صرفه جویی در وقت و هزینه‌ها باشد. با این حال استفاده بی برنامه از این ابزار بدون داشتن درکی از کاربرد آن و آشنایی با انواع حد ضرر می‌تواند آسیب آفرین باشد. اما معامله گران بی تجربه‌ای که در بازارهای باثبات کار می‌کنند هم می‌توانند از این ابزار استفاده کنند به این شرط که به استراتژی‌هایی که برایشان قابل درک است پایبند بوده و دارایی‌های خودشان را با دقت و توجه مدیریت کنند. جای تعجب نیست که معامله در بازار پرنوسان سخت تر است و میزان موفقیت آن نسبت به کار با کوین‌های باثبات کمتر است. تلاش برای کنترل ضرر از طریق حد ضرر سخت تر و موفقیت آن کمتر است اما اگر معامله گری به توانایی‌های خودش ایمان دارد، می‌تواند از آن استفاده کند.

نتیجه گیری

هر چند حد ضرر به گونه‌ای طراحی شده تا آسیب و ضرر ناشی از نوسانات بازار را کاهش دهد، اما باز هم ممکن است باعث از دست رفتن دارایی و هدر رفتن مقداری از سرمایه شود. هنگام استفاده از حد ضرر، معامله گران باید با نسبت ضرر – سود و اهمیت و تاثیر دارایی‌های مورد معامله بر پورتفولیو خودشان آشنایی داشته باشند. در نهایت، حد ضرر صرفا یک ابزار است و تصمیم گیری برای استفاده از آن بستگی به تحلیل بازار توسط معامله گر دارد. موفقیت حد ضرر بستگی به این دارد که این تحلیل چقدر خوب انجام شود.

حد ضرر چیست؟ نجات سرمایه پیش از فرورفتن در باتلاق زیان

در بازارهای مالی که هر لحظه با نوسانات قیمت همراه هستند، خروج به موقع از یک دارایی می‌تواند ناجی سرمایه و سود ما باشد. در بازار بورس، حفظ سرمایه و دارایی اصلی، اولویت بیشتری نسبت به کسب سود دارد. پس باید پیش از آن که ضرر و زیان سرمایه‌گذاری ما از میزان خاصی بیشتر نشده، از آن دارایی خارج شویم. چنین کاری نیازمند تعیین حد ضرر است که یکی از مهم‌ترین اصول در سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود. اما حد ضرر چیست و چگونه محاسبه و تعیین می‌شود؟

حد ضرر (Stop-Loss) چیست؟

هنگامی که یک معامله‌گر تصمیم می‌گیرد که به سهمی ورود کند، حتما در تحلیل‌هایی که از پیش‌انجام داده، به این نتیجه رسیده که آن سهم سودده خواهد بود. اما بازار همیشه طبق پیش‌بینی ما عمل نمی‌کند. گاهی ممکن است خلاف انتظار ما، سهم روندی منفی در پیش بگیرد. در چنین شرایطی دو راه پیش پای ما قرار دارد:

1. منتظر بمانیم تا سهم پس از اصلاح و کاهش قیمت، مجددا به قیمت مورد نظر ما برسد.
2. به محض مشاهده روند نزولی از سهم خارج شویم.

ماندن در سهامی که در حال کاهش قیمت است، نیازمند برنامه است. این‌که بدون هیچ برنامه‌ای منتظر بمانیم تا سهم به قیمت موردنظر ما برسد، عملی پر از ریسک است. چرا که از دست دادن بخش زیادی از سرمایه در چنین حالتی بسیار محتمل است. همانطور که گفتیم، اولویت اول در سرمایه‌گذاری، حفظ سرمایه اولیه و اولویت دوم، کسب سود است. از همین رو، پیش از ورود به هر سهمی، ابتدا باید حد ضرر را برای آن سهم تعیین کنیم.

حد ضرر نشانگر قیمتی است که اگر سهام در روند منفی خود به آن برسد، زنگ هشدار فروش برای سرمایه‌گذار به صدا درمی‌آید. به این ترتیب از بیشتر شدن ضرر جلوگیری می‌شود و سرمایه اصلی را نیز با حداقل زیان، نجات داده‌ایم.

تعیین حد ضرر و حد سود نه تنها منجر به حفظ سرمایه و جلوگیری از زیان می‌شوند، بلکه می‌توانند مانع بروز رفتارهای احساسی و هیجانی سرمایه‌گذاران نیز بشوند. به همین دلیل، تعیین حد سود و ضرر یکی از نخستین اصولی است که در سرمایه‌گذاری مطرح می‌شود و مشاوران سرمایه‌گذاری شدیدا این کار را توصیه می‌کنند. اما سوال اینجاست که روش محاسبه و تعیین حد ضرر چیست؟ در ادامه به این سوال پاسخ می‌دهیم.

بیشتر بخوانید

حد ضرر چگونه تعیین می‌شود؟

بدیهی است که هیچ سهمی همیشه حالت صعودی ندارد و دچار افت قیمت نیز خواهد بود. اما اگر به جای رشد و افزایش، قیمت سهم به سطح حد ضرر برسد یا به اصطلاح، حد ضرر فعال شود، این نقطه‌ای است که در آن باید از سهم خارج شد.

اگر بازار بورس به طور کلی روندی نزولی داشته باشد، باید حد ضرر برای کل بازار در نظر گرفته شود. اگر در این شرایط حد ضرر فعال شود، باید از بازار خارج شد و تا زمانی که شرایط به حالت طبیعی برگردد، تنها باید نظاره‌گر بود. در حقیقت به خاطر روند نزولی بازار، حتی از سهامی که هنوز به حد ضرر نرسیده نیز باید خارج شد.

عوامل موثر در تعیین حد ضرر

در تعیین حد ضرر، عوامل مختلفی تاثیرگذار هستند. از آن‌جا که در فرایند تعیین حد ضرر، از اندیکاتورها و ابزارهای تحلیل تکنیکال کمک زیادی گرفته می‌شود، بیشتر این عوامل به چنین ابزارهایی مربوط هستند. اما ویژگی‌های فردی سرمایه‌گذار نیز در تعیین حد ضرر اهمیت ویژه‌ای دارند. عوامل موثر بر حد ضرر عبارتند از:

• ‌میزان ریسک‌پذیری سرمایه‌گذار
• استراتژی معاملاتی سرمایه‌گذار (از جمله کوتاه‌مدت یا بلندمدت بودن بازه سرمایه‌گذاری)
• خط روند حمایت مهم یا کف قیمتی سهم
• ‌فیبوناچی
• ‌امواج الیوت
• ‌الگوهای نموداری
• ‌کف دوقلو
• ‌الگوی سروشانه

روش‌های محاسبه حد ضرر

با توجه به مزایایی که درباره حد ضرر بیان کردیم، حتما به دنبال آن هستید که بدانید روش تعیین حد ضرر چیست و چگونه باید محاسبه شود. برای محاسبه حد ضرر ‌روش‌های مختلفی وجود دارد. شماری از این روش‌ها با در نظر گرفتن فاصله قیمتی از نقطه خرید و برخی دیگر با به کار بستن اندیکاتورها و ابزار تحلیل تکنیکال تعیین می‌شود. چند مورد از پرکاربردترین روش‌های محاسبه حد ضرر که در این مقاله آن‌ها را بررسی می‌کنیم، عبارتند از:

• حد ضرر ثابت
• حد ضرر مکانیکال
• حدضرر تکنیکال و ترسیمی

‌روش تعیین حد ضرر ثابت‌

در روش تعیین حد ضرر ثابت، معامله‌گر قیمت مشخصی را به‌ عنوان حد ضرر در نظر می‌گیرد و زمانی‌که قیمت به آن نقطه رسید، اقدام به فروش می‌کند. محاسبه حد ضرر ثابت به دو شیوه انجام می‌شود:

1. تعیین مقدار ثابت عددی: در این شیوه، معامله‌گر عدد ثابتی را به‌ عنوان حد ضرر تعیین می‌کند. مثلا در نظر می‌گیرد که اگر قیمت سهمی به میزان ۸۰ تومان از قیمت آن مفهوم حد ضرر در بازار سرمایه در زمان خرید کمتر شد، سهام خود را بفروشد.
2. تعیین مقدار ثابت درصدی: در این روش، معامله‌گر درصد ثابتی از قیمت خرید را ملاک محاسبه حد ضرر قرار می‌دهد و ‌زمانی‌که قیمت سهم از مبلغ درصدی تعیین شده پایین‌تر رفت، از معامله خارج می‌شود. مثلا اگر سهمی را با قیمت ۱۵۰۰ تومان خریده باشیم و حد ضرر را ۱۰ درصد در نظر بگیریم، با رسیدن قیمت به ۱۳۵۰ تومان باید از معامله خارج شویم.

‌نکاتی درباره تعیین حد ضرر به شیوه درصد ثابت:

• قانون ۸ درصدی: برخی بر این باورند که اگر سهمی بر مبنای تحلیل دقیق بنیادی و تکنیکال انتخاب شده و در زمان و قیمت مناسب خریداری شده باشد، به‌ندرت با کاهشی ۸ درصدی نسبت به قیمت خرید مواجه می‌شود. بنابراین هرگاه سهام شما بیش از ۸ درصد از قیمت خرید افت کرد، باید از معامله خارج شوید و بدانید چیزی در استراتژی معاملاتی شما اشتباه است.
• معمول‌ترین محدوده‌هایی که برای تعیین حد ضرر در نظر گرفته می‌­شود، محدوده ۵ الی ۱۵ درصدی نسبت به قیمت خرید سهام است. البته محدوده کاملاً یکسانی برای همه سرمایه‌گذاران وجود ندارد. اما اغلب بازه‌ در نظر گرفته‌شده برای حد ضرر، بین ۵ تا ۱۵ درصد از قیمت خرید است.
• در دوران پس از خرید، رفتار سهم نسبت به کل بازار و صنعت باید مورد توجه قرار گیرد. چنان‌چه سهام شما در بازار در حال رشد، در جای خود باقی بماند (اصطلاحاً درجازدن بزند)، می‌تواند یک هشدار باشد. بنابراین اگر رشد سهام شما در مقایسه با رشد بازار ناچیز است، باید سهام را بار دیگر مورد مطالعه قرار دهید، حتی زمانی‌که ۸ درصد از قیمت خرید شما پایین­‌تر نیامده باشد. چرا که داشتن چنین سهمی برای شما هزینۀ فرصت به‌همراه خواهد داشت.

بیشتر بخوانید

تعیین حد ضرر مکانیکال

‌در روش‌های تعیین حد ضرر به شیوه مکانیکال برای محاسبه و تعیین نقطه ضرر از اندیکاتورها استفاده می‌شود. اما شیوه‌های مورد استفاده در تعیین حد ضرر مکانیکال چیست؟ این روش‌های عبارتند از:

1. روش پارابولیک سار (Parabolic SAR)‌: در این شیوه از ترسیم نمودار برای محاسبه و تعیین حد ضرر استفاده می‌شود.
2. میانگین متحرک (Moving Average)‌: در این روش از میانگین متحرک که قیمت سهام را در یک دوره زمانی نشان می‌دهد، استفاده می‌شود.

بیشتر بخوانید

حد ضرر تکنیکال و ترسیمی

‌برای تعیین حد ضرر به روش تکنیکال از ابزارهای ترسیم نمودار که در تحلیل تکنیکال موجود است، استفاده می‌شود.

‌حد ضرر بر چه مبنایی محاسبه می‌شود؟

‌از آنجا که قیمت سهام بر مبنای آخرین معامله مدام در حال تغییر است، معمولاً برای محاسبه حد ضرر، قیمت پایانی را مبنا قرار می‌دهند. البته گاهی سرمایه‌گذارانی که با هدف نوسان‌گیری معامله می‌کنند، مبنای محاسبه خود را قیمت آخرین معامله قرار می‌دهند.‌ به کمک تابلو خوانی می‌توانید اطلاعات بهتری در مورد قیمت به دست بیاورید.

حد ضرر شناور یعنی چه؟

تغییر موقعیت حد ضرر به نقطه‌ای بالاتر یا پایین‌تر، به معنی تعیین حد ضرر شناور یا متغیر است. مثلا زمانی‌ که یک سهم را در قیمت ۴۰۰ تومان می‌خریم، حد ضرر را برای آن در سطح ۳۸۰ تومان قرار می‌دهیم. اگر قیمت سهم افزایش یافت و به ۴۵۰ تومان رسید، حد ضرر را در نقطه‌ای بالاتر (مثلا روی ۴۱۰ تومان) می‌گذاریم. به این فرآیند، تغییر حد با توجه به روند قیمت سهام گفته می‌شود.

شروط فعال شدن حد ضرر

برای تعیین حد ضرر در یک معامله دو عامل مهم باید در نظر گرفته شود. یکی از این عوامل حجم معامله و دیگری قیمت سهام است. چنانچه حجم معامله به مقدار مشخصی برسد و قیمت از یک حد تعیین شده کمتر شود، حد ضرر فعال می‌شود. در نتیجه برای فعال شدن حد ضرر تنها رسیدن به حجم مشخصی یا رسیدن قیمت به محدوده حد ضرر کافی نیست و این دو شرط باید هم‌زمان برقرار شود.

تفاوت واکنش معامله‌گر حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای در مواجهه با زیان‌

یکی از مشخص‌ترین تفاوت‌های این دو گروه، نحوه برخورد آن‌ها با شرایط نامساعد و ناخوشایند بازار است. هنگامی که قیمت سهم بر خلاف انتظارات ما در جهتی معکوس حرکت می‌کند، باید چه کرد؟‌ در این شرایط خروج به موقع از بازار و جلوگیری از افزایش زیان به حفظ سرمایه کمک می‌کند.

تفاوت دیگر میان معامله‌گران حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای در اقدامات پس از خروج از سهم است. معامله‌گر غیرحرفه‌ای پس از رسیدن به حد ضرر اگر ببیند که قیمت سهم افزایش پیدا کرده؛ از عمل خود پشیمان می‌شود. اما معامله‌گر حرفه‌ای به دنبال اصلاح استراتژی معاملاتی و یافتن نقاط ضعف خود می‌گردد.

بیشتر بخوانید

مزایای تعیین حد ضرر چیست؟

اجازه دهید بحث را با یک مثال دنبال کنیم. فرض کنید که سهمی را خریده‌اید و با افت قیمت مواجه شده است. اگر قیمت سهم پس از یک سال به محدوده‌ای برگردد که مد نظر شما بوده است، از نقطه نظر معاملاتی شما زیانی نکرده‌اید. چرا که اصل سرمایه را هنوز در دست دارید. اما از منظر سرمایه‌گذاری شما متضرر شده‌اید. چرا که در این یک سال هزینه‌ فرصت سرمایه‌گذاری برای شما ایجاد شده است. این جمله به آن معناست که فرصت‌های سرمایه‌گذاری در سهم‌های دیگر را در این مدت زمان از دست داده‌اید. پس بر همین اساس یکی از مزایای اصلی تعیین حد ضرر، علاوه بر جلوگیری از بیشتر شدن ضرر و زیان، جلوگیری از خواب سرمایه است.

جمع‌بندی

در سرمایه‌گذاری، حفظ سرمایه بر سود کردن اولویت دارد. به همین دلیل، توصیه می‌شود که پیش از ورود به موقعیت‌های معاملاتی، حد ضرر و حد سود را مشخص کنید. حد ضرر به قیمتی گفته می‌شود که در صورت پیش‌روی قیمت سهم در جهت منفی، زنگ هشدار فروش سهام است. تعیین و عمل به حد ضرر از زیان قابل توجه سرمایه‌گذار و رفتار هیجانی جلوگیری می‌کند.

برای محاسبه و تعیین حد ضرر روش‌های گوناگونی وجود دارد اما معمولا این میزان، ۵ تا ۱۵ درصد از قیمت خرید، پایین‌تر است. بار دیگر تاکید می‌کنیم که سرمایه‌گذار موفق کسی نیست که همیشه سود می‌کند؛‌ بلکه فردی که از زیان‌های بیشتر جلوگیری می‌کند از سایرین جلوتر است.

حد ضرر در بورس به چه معناست؟

به گزارش جهان نيوز، سهامداران بازار سرمایه همچون سایر سرمایه گذاران پیش از سرمایه گذاری باید مجموعه ای از آموزش ها را فرا بگیرند. این روزها فعالیت در بورس بیش از هر زمان دیگری به دغدغه گروهی از افراد تبدیل شده است، به همین دلیل قصد داریم شما را با یکی از مفاهیم بازار سرمایه آشنا کنیم.

حد ضرر یا استاپلاس (stop loss) چیست؟
ضرر در بازار بورس به دو نوع ضرر کوتاه مدت و بلند مدت طبقه بندی می شود و از لحاظ ماهیت نیز به ضرر مالی و ضرر زمانی تقسیم بندی می شود. که رویکرد مواجهه با هر یک از این انواع ضرر متفاوت است.

در ابتدا به تعریف استاپلاس یا حد ضرر می پردازیم:
حد ضرر در واقع به درصدی گفته می شود که سهامدار برای خود تعیین می کند تا در هر شرایطی اگر قیمت سهامش پایین تر از قیمت خریداری شده توسط او رسید، بدون تامل و فکر اقدام به فروش آن کند تا از ضرر بیشتر جلوگیری کند.

1- حد ضرر برای سهامداران بلندمدت
دردناک ترین ضرر در بورس نوعی است که قیمت سهام خریداری شده توسط سهامدار پایین می رود و او به تصور اینکه سهمش بار دیگر به دوران اوج خود باز خواهد گشت و او را به سودهای رویایی می رساند و به انتظار بازگشت صبر می کند اما نه تنها بازگشتی در کار نیست بلکه قیمت سهام بیشتر اُفت کرده و برای مدت طولانی، قیمت سهام، پایین تر از قیمت خرید سهامدار باقی می ماند و از لحاظ روحی نیز او را به هم می‌ریزد.

به طور معمول افرادی که حد ضرر را برای فروش سهام خود رعایت نمی کنند در دام چنین زیان های دردناکی گرفتار می شوند و در نهایت نیز با ضررهای بیش از ۲۰ درصد مجبور به فروش سهام خود می شوند.

2-حد ضرر برای سهامداران کوتاه مدت
برخی سهامداران حرفه ای به حد ضرر پایبند هستند و مثلاً با تعیین ۷ تا ۱۰ درصد افت قیمت سهام، مبادرت به فروش سهام خود می کنند تا در فرصت مناسب دوباره با خرید یک سهام سودآور، ضرر ناچیز خود را جبران کنند. این نوع از سهامداران در بازه های زمانی کوتاه مدت به طور مداوم در حال ترید و معامله هستند و ریسک آنها به واسطه همین مورد بسیار بالاست.

در بازار بورس ایران به چنین افرادی، نوسانگیر گفته می شود که با کسب سودهای کوچک نیز به سود خود قانع هستند و با تعیین حد ضررهایی حدود ۶-۷ درصد، در بزنگاه هایی که سهم در مسیر سقوط قرار دارد، از آن سهم فرار می کنند همچنین اگر قصد ترید در بازه های زمانی کوتاه مدت دارید، بهتر است حد ضرر خود را بین ۶ تا ۸ درصد قرار دهید.

اما به جز این دو نوع ضرر، یک ضرر بزرگ دیگر نیز وجود دارد که بسیاری از سهامداران را آزار می دهد؛ ضرری که به ضرر از دست دادن زمان و فرصت سرمایه گذاری بر روی یک سهم رو به رشد معروف است.

به عنوان مثال اگر فردی تمام سرمایه خود را بر روی چند سهم درگیر کرده که عمده آنها در ضرر باشد و به حد ضرر در فروش سهامش نیز پایبند نباشد، ممکن است برای مدت طولانی تنها نظاره گر نوسانات روزانه سهمش باشد و این در حالیست که در همان برهه که سهم او در ضرر قرار دارد، در بخشی دیگر از بازار فرصت های سرمایه گذاری مناسبی برای سودآوری به وجود آمده که او به واسطه نداشتن نقدینگی از این سودآوری بی بهره می ماند و به نوعی دو ضرر یعنی زیان سرمایه ای و زمانی را باهم تجربه می کند.

تبعات رعایت نکردن حد ضرر سهام
رعایت نکردن حد ضرر یا استاپلاس توسط سهامداران منجر به بار مفهوم حد ضرر در بازار سرمایه آمدن لطمات روحی و مالی جبران ناپذیری به سهامداران می شود و شاید بهتر باشد سهامداران پس از اینکه سهامشان در موقعیت ضرر قرار گرفت سهم مورد نظر را با رعایت حد ضرر به فروش رسانند و برای مدتی بی خیال سرمایه گذاری و بورس بازی شوند تا با بازیابی اوضاع روحی خود، مجدداً به شناسایی و خرید سهام پر پتانسیل و سودآور مفهوم حد ضرر در بازار سرمایه اقدام کنند.
البته این بدان معنا نیست که با هر بار فعال شدن حد ضرر، لزوماً سهامداران می‌بایست سهام خود را به فروش برسانند و اگر فردی نسبت به آینده سهم مطمئن است، می‌تواند با بالا بردن آستانه تحمل خود و سهامداری میان مدت یا بلند مدت، نه تنها از زیان خارج شده بلکه سودهای بزرگی را به دست آورد چرا که همانطور که در ابتدای این مطلب عنوان شد، شناسایی سود یا ضرر تا زمانی که سهام به فروش نرفته، محقق نمی شود و سرمایه سهامدار تا قبل از فروش سهم در امنیت قرار دارد و تنها زمانی ضرر شناسایی می شود که او مبادرت به فروش سهامش مگر همراه با ضرر کند.

به حد ضرر و حد سود پایبند باشید
ذکر این نکته ضروری است که اگر در ترید و معامله در بورس دارید و همچنین آشنایی کامل ندارید می توانید از صندوق های سرمایه گذاری مختلفی که در بازار وجود دارد استفاده کنید چرا که کارشناسان حرفه ای که در این صندوق ها به طور دائم در حال معامله هستند، با رعایت حد سود و ضرر در بزنگاه های معین، سهام خود را به فروش می رسانند و به طور تضمینی به شما سود می رسانند.

نتیجه اینکه اگر به صورت مستقیم وبه طور آنلاین اقدام به خرید و فروش سهام در بازار بورس میکنید ، حتماً به حد سود و ضرر خود پایبند باشید تا از گیر کردن در باتلاق ضرر گرفتار نشوید چرا که در موارد بسیاری دیده شده که سهامداران کوتاه مدت با معاملات احساسی خود حوصله شان از صبر کردن برای رشد سهم سر رفته و سهم را با ضررهای بالای حد ضرر به فروش رسانده اند تا به خیال خود با یک خرید مناسب دیگر، ضرری که در سهم قبل متحمل شدند را جبران کنند اما در سهم جدید نیز بار دیگر طعم تلخ افت قیمت سهام را می چشند و اینگونه در باتلاق ضرر گرفتار می‌شوند.