نحوه بطلان معامله و استرداد ثمن

معامله صوری

بررسی و نحوه ی مطالبه غرامت ناشی از بطلان معامله در حقوق کنونی

امروزه به جهت پیچیدگی روابط اجتماعی، علیالخصوص معاملات بین متعاملین، وقوع بسیاری از امور میتواند معامله بین طرفین را فاسد نموده و از دسترسی طرفین به نتیجه معامله و انتفاع از آن دور نماید. بعد از انعقاد قرارداد با عدم رعایت مقررات شرایط صحت معامله و تعهدات قراردادی ممکن است قرارداد را دچار مشکلاتی از قبیل: الزام به انجام تعد، فسخ، عدم نفوذ، بطلان مطلق و نسبی نماید. لذا از دیدگاه قانون گذار بایع و مشتری در خصوص ثمن و مبیع دارای ضمان درک بوده و لازم است که هریک از طرفین معامله با توجه به اصل حسن نیت چه قبل از انجام معامله و چه بعد از آن، با محور قرار دادن اصل فوق، نسبت به ضمان درک و مسئولیتهای ناشی از آن، معاملات را به سرانجام مقصود نائل نمایند. در فرض بطلان بیع به علت مستحق للغیر در آمدن مبیع، بایع ضامن درک مبیع بوده و دو تکلیف دارد: یکی رد ثمن اعم از این که مشتری عالم یا جاهل به بطلان بیع بوده باشد و دوم تکلیف بایع به پرداخت غرامات مشتری جاهل به بطلان بیع. به دلیل افزایش تصاعدی قیمت املاک و کاهش ارزش پول، استرداد مثل ثمن و محدودکردن غرامات به موارد اعلامی اداره حقوقی قوه قضائیه و مصداق های مذکور در کتب فقها که مالک از مشتری دریافت کرده، مشتری را در وضعیتی خطرناک قرار میدهد زیرا از یک طرف مثل ثمن، قدرت خرید سابق را ندارد و از سوی دیگر مشتری توان خرید معادل مبیع را از دست داده است. در جهت مقابل بایع فضولی از پول مشتری استفاده کرده و به زیان وی دارا شده است و همین امر راه سوء استفاده در معاملات املاک را باز کرده است، عدالت ظلم به مشتری را روا نمیبیند. انصاف به جبران آن حکم میکند و عرف آن را ضرر مسلم میداند.

ثمن معامله چیست؟ (از نظر حقوق مدنی) شهریور 24, 1401

در نوشتار حاضر می خواهیم این موضوع را بررسی کنیم که ثمن معامله چیست؟ در فرهنگ فارسی واژه ثمن به معنای نرخ یا بها است. معنی ثمن در حقوق مدنی اصطلاحاً ثمن معامله مبلغ معینی است که طرفین به عنوان ما به ازای مورد معامله در قرارداد خرید و فروش تعیین می کنند. برای مثال طرفین ممکن است ثمن معامله را در قرارداد فروش یک واحد آپارتمان، ده میلیارد تومان قرار دهند. ثمن بهای قراردادی است که در مقابل مورد معامله پرداخت می شود.

ثمن مبیع چیست؟

در پاسخ به این پرسش که ثمن معامله چیست؟ باید گفت: منظور از مبیع همان مورد معامله است. برای مثال در قرارداد فروش خودرو، خودروی معین مبیع معامله محسوب می شود. در این صورت ثمن مبیع نیز همان مبلغی است که به عنوان بهای مبیع پرداخت می شود. این نوع از ثمن را اصطلاحاً ثمن المسمی نامیده اند، و منظور از آن ثمنی است که از آن در قرارداد نام برده شده و طرفین در مورد آن توافق نموده اند.

مبیع و ثمن چیست؟

منظور از مبیع و ثمن این است که در عالم حقوق، این دو در مقابل هم قرار می گیرند و این تقابل منشا ایجاد آثار حقوقی مختلف است. برای مثال می توان به حق حبس اشاره نمود. حق حبس در مورد مبیع و ثمن به معنای این است که فروشنده میتواند تا زمانی که خریدار تمام ثمن را پرداخت نکرده است، از تحویل دادن مبیع خودداری کند.

معنی ثمن در حقوق

اکنون می خواهیم بدانیم که از نظر حقوقی ثمن معامله چیست؟ از نظر حقوقی ثمن در دو معنای ثمن المسمی یا همان ثمن تعیین شده و ثمن تعیین نشده یا عرفی تقسیم می گردد. اصولاً طرفین در هنگام معامله نسبت به تعیین ثمن توافق می کنند. در واقع ثمن از ارکان معامله محسوب می شود و در صورتی که ثمن وجود نداشته باشد یا تعیین نگردد، عقد بیع محقق نخواهد شد.

با این حال در برخی از موارد، به دلیل اشتباه هر یک از طرفین یا عدم وجود شرایط اساسی معامله، ممکن است ثمن مال به شیوه عرفی تعیین شود. ثمن عرفی همان ارزش واقعی مورد معامله است که توسط قاضی دادگاه و با استفاده از نظریه کارشناسی تعیین می گردد.

معنی کلمه ثمن در حقوق

همانطور که اشاره شد ثمن در عالم حقوقی معانی و کاربردهای گوناگونی دارد. ولیکن به طور کلی همان معنای اصطلاحی آن از نظر حقوقی نیز صحیح است. ثمن به معنای بهای معامله خرید و فروش است که توسط خریدار در ازای مالکیت مبیع به فروشنده پرداخت می شود. پرداخت ثمن ممکن است به صورت حال و یا اقساطی باشد. ثمن از ارکان عقد بیع محسوب شده و طرفین باید در مورد مبلغ و نحوه پرداخت آن توافق نمایند.

اعتبار مبایعه نامه بدون ثمن

اکنون به این پرسش پاسخ خواهیم داد که اعتبار مبایعه نامه بدون ثمن معامله چیست؟ در عقد بیع یا همان قرارداد خرید و فروش، ثمن در برابر مبیع، از ارکان عقد به شمار می رود. بنابراین مقدار و نحوه پرداخت آن می بایست در ضمن قرارداد تعیین شود. اگر طرفین بدون تعیین ثمن نسبت به تنظیم مبایعه نامه اقدام نمایند، عقد باطل است و در واقع عقدی محقق نمی گردد.

مانند این که فروشنده، خودروی خود را در ازای ثمن نامعلومی مثل میوه های برخی از درختان باغ، بفروشد. در چنین حالتی بدون تردید مبایعه نامه فاقد اعتبار است. فرض دیگر در این مورد زمانی است طرفین نسبت به تعیین ثمن اقدام کرده، ولیکن از نظر عملی به دلیلی از قبیل اشتباه، مقصود آنها یکسان نباشد. در این صورت به جای ثمن المسمی، قاضی دادگاه ثمن عرفی را تعیین می کند.

ثمن قرارداد، ثمن چقدر است؟

منظور از میزان ثمن معامله چیست؟ در حقوق امروزی منظور از ثمن معامله وجهی است که طرفین عقد بیع در ازای مبیع تعیین می کنند و خریدار می بایست آن را به فروشنده (بایع) پرداخت نماید.

مقدار ثمن را طرفین قرارداد تعیین می کنند و می تواند هر مبلغی باشد. با این حال اگر ثابت شود میزان ثمن نحوه بطلان معامله و استرداد ثمن به طور فاحش با ارزش مبیع تفاوت داشته است، برای هر کدام از طرفین خیار غبن ایجاد می شود. خیار غبن به معنای وجود حق فسخ برای هر کدام از طرفین قرارداد می باشد که مغبون واقع شده اند، یعنی به صورت فاحشی از نظر ارزش مالی ضرر دیده اند.

دادخواست ابطال معامله و استرداد ثمن

دادخواست ابطال معامله و استرداد ثمن توسط خریدار و در دادگاه عمومی حقوقی مطابق با قانون آیین دادرسی مدنی طرح می گردد. ابطال یکی از موجبات انحلال معاملات به شمار می رود.

در واقع خریدار با تنظیم دادخواست ابطال معامله، یا از خیاری که به موجب قانون برای او ایجاد شده برای فسخ و بی اعتباری معامله استفاده می کند. و یا بطلان معامله به دلیل فقدان یکی از شرایط اساسی معامله، اعلام می کند. رسیدگی به دادخواست ابطال معامله و استرداد ثمن منوط به پرداخت هزینه دادرسی، مطابق با دعاوی غیر مالی می باشد. دادخواست ابطال معامله می بایست به دادگاه محل اجرای معامله تقدیم شود.

استرداد ثمن زمانی مطرح است که خریدار ثمن معامله را، به فروشنده تحویل داده باشد. تحویل ثمن معامله به فروشنده منشا آثار عملی حقوقی است. یکی از این آثار از بین رفتن حق حبس مبیع برای فروشنده می باشد. بنابراین اگر خریدار ثمن را پرداخت کرده باشد، فروشنده نسبت به حبس مبیع حقی ندارد، در نتیجه اگر مبیع در دست وی تلف شود، ضامن است. علاوه بر این در صورتی که بطلان معامله ای در دادگاه ثابت شده و خریدار ثمن را به فروشنده پرداخت کرده باشد، خریدار می تواند دادخواست استرداد ثمن بر علیه فروشنده به دادگاه عمومی حقوقی تقدیم کند.

پرداخت نقدی نحوه بطلان معامله و استرداد ثمن ثمن معامله

به طور کلی پرداخت ثمن معامله ممکن است، هر چیزی باشد که ارزش مالی دارد. بنابراین هرچند در تجارت امروزی ثمن غالباً پول و وجه رایج است، لیکن از نظر قانونی ممکن است ثمن چیزی غیر از پول باشد. به عنوان مثال ممکن است در مورد مبایعه نامه فروش یک دستگاه خودرو، بیست راس گوسفند به عنوان ثمن تعیین گردد.

همچنین ثمن ممکن است رمز ارزها باشد. در این حالت معامله می بایست به صورت نقدی انجام گیرد. چرا که نوسانات قیمت رمز ارزها چنانچه به صورت غیر نقدی ثمن معامله قرار گیرند، عقد بیع را از حالت مغابنه ای خارج می کند. یعنی احتمال و شانس را در آن وارد می نماید، که از موجبات ابطال معامله محسوب می شود.

عدم پرداخت مابقی ثمن معامله

حال می خواهیم بررسی کنیم که نحوه بطلان معامله و استرداد ثمن ضمانت اجرای عدم پرداخت ثمن معامله چیست؟ همانطور که اشاره شد، در صورتی که مبیع عین معین باشد، تا ثمن به طور کامل توسط خریدار پرداخت نشود، فروشنده نسبت به تحویل مبیع حق حبس دارد. از نظر اصولی به محض انعقاد قرارداد بیع خریدار نسبت به فروشنده در جهت پرداخت ثمن المسمی مدیون می شود. البته چنانچه پرداخت ثمن به صورت غیر نقدی توسط طرفین تعیین گردیده باشد، تا زمانی که موعد پرداخت اقساط ثمن فرا نرسیده باشد، فروشنده نسبت به مطالبه اقساطی که موعد آنها نرسیده حق مطالبه نخواهد داشت.

اثبات عدم دریافت ثمن معامله

با توجه به اصل استصحاب عدمی، اصل بر عدم پرداخت ثمن است. بنابراین در موارد اختلاف، این خریدار است که می بایست پرداخت ثمن را ثابت کند. شیوه های اثبات پرداخت ثمن نیز تابع اصول عمومی اثبات دعوا است. در نتیجه پرداخت ثمن با شهادت دو شاهد عادل، اقرار فروشنده و دیگر موارد قانونی ثابت می گردد.

اقرار به دریافت ثمن معامله

منظور از اقرار به دریافت ثمن معامله چیست؟ اقرار به دریافت ثمن معامله، توسط فروشنده یا نماینده قانونی او اعم از ولی و وکیل صورت می گیرد. اقرار به دریافت ثمن ممکن است شفاهی و یا کتبی باشد. در هر حال یک بار اقرار فروشنده، برای اثبات پرداخت ثمن توسط خریدار کافی است. خریدار می تواند در هنگام پرداخت ثمن یا اقساط آن، نسبت به دریافت رسید و امضا از فروشنده اقدام نماید. رسیدی که فروشنده هنگام دریافت ثمن امضا می کند، اقرار مکتوب محسوب می شود.

مطالبه ثمن معامله از وکیل

از نظر قانونی هر یک از طرفین معامله می توانند برای دریافت و پرداخت ثمن، وکیل داشته باشند. همچنین ممکن است هر دو برای پرداخت و دریافت ثمن یک نفر وکیل را انتخاب کنند. در هر دو صورت چنانچه وکیل ثمن را از خریدار یا نماینده او دریافت کند، نسبت به پرداخت آن به فروشنده مدیون است. بنابراین هم فروشنده و هم خریدار می توانند در صورت خودداری وکیل از پرداخت ثمن، علیه او دادخواست مطالبه طرح نمایند.

نمونه دادخواست اعلام بطلان قرارداد | وکیل در مشهد

اقدام به خرید یک دستگاه اپارتمان به نشانی هاشمیه ۱۱ ، پلاک ۴ از خوانده محترم نمودم .

در حال حاضر متوجه شده ام که ملک خریداری شده متعلق به خوانده محترم نمی باشد

بلکه مالکیت ان متعلق به شخص دیگری به نام آقای محمد تعلق دارد

و سند رسمی ملک موصوف به نام آقای محمد می باشد

که از محضر دادگاه محترم تقاضا دارم از اداره ثبت استعلام اخذ شود تا معلوم گردد .

نمونه دادخواست اعلام بطلان قرارداد

با عنایت به این امر که مبیع مستحق للغیر درامده است

و مطابق قانون بیع فاسد اثری در تملک ندارد و حتی خوانده محترم اجازه رسمی

از مالک نداشته است تا اقدام به فروش ملک نماید و عمل ایشان جرم بوده

و مصداق فروش مال غیر می باشد ، از محضر دادگاه محترم اعلام بطلان قرارداد

به جهت مستحق للغیر درامدن مبیع و استرداد ثمن پرداخت شده به خوانده ( فروشنده ) به انضمام کلیه خسارات قانونی مورد استدعا می باشد .

تماس با وکیل پایه یک دادگستری

تلفن تماس : ۰۹۱۵۹۷۹۹۰۸۷

شرایطی مانند فقدان قصد انشای قرارداد ، فقدان اهلیت ، فقدان شرایط مربوط به معامله ، جهت نامشروع سبب بطلان قرارداد میشود .

معامله باطل چیست ؟

معامله باطل یا همان بیع فاسد ، اثری در تملک ندارد .نمونه دادخواست اعلام بطلان قرارداد

فقدان قصد :

یکی از مواردی که باعث میشود معامله باطل باشد ، فقدان قصد می باشد .

بنابراین فردی که در حال خواب یا بیهوشی معامله میکند ، ان معامله باطل است .

حتی قصدی که طرفین برای انعقاد قرارداد دارند باید واحد باشد و ایجاب و نحوه بطلان معامله و استرداد ثمن قبول نسبت

به یک موضوع و یک قصد باشد ، بنابراین اگر فروشنده قصد بیع دارد

ولی خریدار قصد انعقاد قرارداد اجاره را داشته باشد ، در این فرض باز هم معامله باطل است .

عدم اهلیت :

عدم اهلیت طرفین معامله نیز میتواند موجب بطلان معامله شود .

• قبلی نمونه دادخواست ثبت ازدواج موقت
• بعدی نمونه دادخواست ابطال قرارداد در مشهد

پاسخی بگذارید لغو پاسخ

گروه وکلای افرا وکیل با کادری مجرب از وکلای پایه یک دادگستری ، دارای سابقه موفق و درخشان در امر وکالت می باشند و این اطمینان را به شما می دهد که راهگشای شما در حصول یک نتیجه خوب و قطعی در محاکم قضایی باشد . مشاوره با وکلای متخصص گروه وکلای افرا وکیل در بدو امر اعتماد را برای شما به ارمغان می آورد . شما می توانید وکالت تمامی پرونده های خود را در دعاوی کیفری و حقوقی و خانواده ، ثبتی، مالی، شهرداری ، ملکی و… به وکلای متخصص این گروه بسپارید .

اطلاعات تماس

گروه وکلای افرا وکیل اماده خدمت رسانی به شما عزیزان است ، شما میتوانید از طریق راه های ارتباطی زیر با ما تماس داشته باشید

مفهوم و جهات ابطال معامله

برای تشکیل صحیح عقد یک سری شرایط لازم است تا بتوانیم بگوییم عقد صحیح است. برای مثال: کسی که در حالت جنون و دیوانگی است؛ نمی تواند معامله کند و معامله ی او به حکم قانون، باطل است همچنین معامله ای که نامشروع و غیر قانونی باشد؛ از ابتدا فاسد و باطل است و به صورت صحیح تشکیل نمی شود.

در موارد دیگر هم باید حکم باطل بودن عقد داد مثل کسی که مالش را به صورت صوری(الکی) به دیگران انتقال می دهد که از پرداخت طلب طلبکاران و مهریه همسرش فرار کند.

باطل بودن معامله گاه امری پیچیده است که نیازمند مراجعه به وکلای این حوزه می باشد. در ادامه به نوع بطلان اقسام آن اشاره خواهیم کرد.

دسترسی سریع به عناوین:

ابطال معامله یا بطلان معامله کدام صحیح است؟

باید دقت کرد در مواردی که عقد، باطل مطلق است مثل معامله کسی که اهلیت ندارد یا معامله صوری و نامشروع عقد، از ابتدا باطل است و نیازی به حکم دادگاه برای باطل شدن ندارد تنها در زمان شکایت، دادگاه پس از بررسی های لازم حکم می دهد که بله عقد باطل بوده است؛ نه اینکه عقد صحیح باشد و دادگاه آن را ابطال کند زیرا قراردادی که از ابتدا باطل است نیاز به باطل کردن ندارد.

پس اینکه گفته می شود درخواست ابطال قرارداد غلط است و به خاطر راحتی و مسامحه استفاده می شود و درست تر درخواست اعلام بطلان قرارداد است.

اما مفهوم ابطال معامله بیشتر در قانون تجارت و قانون مدنی فرانسه مصداق دارد و در قانون مدنی ایران جز موارد بسیار اندک این امر وجود ندارد.

فرق بطلان معامله با ابطال معامله

گاهی عقد از همان ابتدا باطل است مثل مواردی که در بالا گفته شد که از طرفی به آن باطل مطلق گفته می شود. اما گاهی عقد بین طرفینی که معامله را انجام داده اند صحیح است ولی یک شخص دیگری می تواند معامله آنان را باطل کند که به آن معامله، معامله قابل ابطال گفته می شود (بطلان نسبی).

مصادیق بطلان معامله در قانون مدنی زیاد است اما در ابطال معامله باید به قرارداد نجات قانون دریایی و مباحثی در قانون تجارت مراجعه کرد.

اثر جدایی ابطال معامله با بطلان معامله

در بطلان معامله و یا معامله باطل عقد از همان ابتدا هبچ اثری ندارد اما در ابطال معامله تا زمانی که دادگاه حکم به باطل کردن نداده است عقد صحیح است و با حکم دادگاه از روز اول باطل و بی اثر می شود. در ادامه بیشتر به بطلان معامله که رایج تر است میپردازیم.

موارد بطلان معامله

معامله افرادی که اهلیت ندارند

معاملات افراد صغیر (بچه) و مجنون(دیوانه) باطل است اما اگر معامله مثلا یک صغیری باشد که قدرت تشخیص دارد معامله نه باطل است و نه صحیح بلکه غیر نافذ است و ولی و یا قیم (سرپرست) وی باید در مورد باطل کردن معامله یا تنفید آن تصمیم گیری کند. یعنی ولی وقیم، برای صحیح شدن آن باید اجازه بدهند.

کسانی که عقل معاش (توانایی تصمیم درست اقتصادی)ندارند یا همان افراد سفیه هم در معاملات باید اجازه داشته باشند در غیر این صورت ولی یا قیم او باید درباره اجازه دادن یا باطل کردن معامله تصمیم بگیرد.

مجهول بودن مال مورد معامله

در مورد مالی که معامله می شود باید مشخص و معین بشود مال مورد معامله کدام است و اگر مجهول بماند عقد باطل است. مثلا عقدی بسته شود در خصوص اینکه مالی نامشخص به دیگری فروخته شود.

نامشروع بودن جهت معامله

اگر جهت معامله و علت معامله که درباره آن حرف زده شده نامشروع باشد قرارداد باطل است. مثل اینکه کسی خانه ای را برای چند ماه اجاره می کند یا میخرد که از آن برای قمار و یا اعمال خلاف شرع دیگر استفاده کند که اینجا با اثبات بطلان میتوان خانه را از فرد پس گرفت.

معامله صوری

فرض کنید کسی برای فرار از مهریه همسرش بدون آن که واقعا قصد انتقال اموال خود را داشته باشد؛ به صورت صوری و ظاهر سازی آن را به دیگران و یا افراد نزدیک خود مثل پدر و مادر منتقل می کند تا بعد از تمام شدن جریان مهریه، دوباره آن را برگرداند.

در اینجا معامله باطل است و شما به عنوان خانم برای آن که ثابت کنید معامله ظاهر سازی و صوری بوده باید ادله و مدارک محکم ارایه بدهید در این زمینه بهتر است یا وکلا و مشاوران ارتباط بگیرید که این امر نیازمند دانش حقوقی ست.

فروختن مال دیگری

در اصطلاح به فروش مال دیگری بدون اجازه او، معامله فضولی گفته می شود. برای مثال اگر شما شوهر و همسر شما برای پول بدون اطلاع و اجازه شما طلا های شما را بفروشد در صورتی که شما پس از اطلاع موافق نباشید یعنی اجازه ندهید معامله ی صورت گرفته غیر نافذ، باطل خواهد بود و می توان آنها را پس گرفت.

همچنین اگر کسی بدون اجازه، ماشین و نحوه بطلان معامله و استرداد ثمن یا موتور سیکلت یا خانه و اموالی دیگر از شما را بفروشد و باز هم موافق نباشید، معامله باطل است. وکلا و مشاوران وکیل تاپ می تواند در این زمینه شما را برای نحوه طرح دعوا و موارد دیگر راهنمایی کنند.

موارد دیگر بطلان معامله:

در هر قرارداد مثل خرید و فروش یا اجاره و قرارداد های دیگر ممکن است مواردی که اختصاص به آن عقد دارد رعایت نشود و باعث بطلان شود در این زمینه توصیه می شود که با وکلا و کارشناسان حقوقی مربوطه مشورت شود.

نحوه بطلان معامله و استرداد ثمن

تادیه ی ثمن را به عنوان یکی از مهم ترین آثار عقد بیع می شناسند. تادیه ی ثمن باید در زمان و مکانی که در قرارداد ذکر شد صورت پذیرد. برای مثال در عقد بیع، مبیع با ثمن مبادله می گردد. در ادامه به شرایط و آثار حقوقی تادیه ی ثمن و تبعات قانونی آن خواهیم پرداخت . با ما همراه باشید.

ثمن به چه معناست؟

ثمن به معنای نرخ ، بها و قیمت کالای مورد نظر است. در واقع بهایی است که کالای مورد نظر با آن مبادله میشود. ممکن است ثمن معامله با ارزش واقعی و متعارف آن کالا برابر نباشد. اما در هر صورت به عنوان بهای معامله میباشد و پرداخت آن از نظر قانونی الزامی است.

تادیه ثمن به چه معناست؟

با انعقاد عقد بیع آثار و تبعات حقوقی زیادی به وجود می آید. مهم ترین آثار عقد بیع انتقال مالکیت است و به دنبال آن مساله ی تادیه ثمن به وجود می آید.

تادیه ثمن به معنای پرداخت مبلغ مورد نظر در عقد بیع است. تادیه ثمن به عنوان یک نحوه بطلان معامله و استرداد ثمن تعهد الزام آور بر عهده ی مشتری قرار دارد. به محض وقوع عقد بیع فروشنده ملزم به تحویل مورد معامله می باشد و مشتری تادیه ی ثمن را بر عهده می گیرد.

در ماده ی 362 قانون مدنی ایران در این خصوص بیان می کند: عقد بیع مشتری را به تادیه ثمن ملزم می کند.

تعریف بیع

بیع در لغت و عرف به معنای خرید و فروش است. در واقع بیع اصطلاح حقوقی خرید و فروش و معامله می باشد.

ماده ی 338 قانون مدنی در تعریف بیع می گوید: بیع عبارت است از تملیک عین به عوض معلوم.

بیع نوعی عقد تملیکی است که به دنبال آن تعهدات الزام آور زیادی برای طرفین به وجود می آید. در تعریف قانونی عقد بیع صحبت از تملیک عین است. یعنی مالی که مالیت دارد باید در مقابل ثمنی مشخص ، مورد معامله قرار بگیرد.

از لحظه ی تشکیل عقد انتقال مالکیت صورت میگیرد و دو تعهد مهم به وجود می آید.

تعهد اول اینکه فروشنده ملزم به تحویل و تسلیم مبیع بوده و در تعهد دوم خریدار ملزم به تادیه ثمن میباشد. نحوه ی تادیه ثمن میتواند به صورت توافقی مشخص شود. برای مثال توافق میشود خریدار در تاریخ و مکان مشخصی ثمن را به فروشنده پرداخت نماید.

در صورتی که طرفین معامله در این خصوص توافقی نکرده باشند ثمن معامله باید در مکان وقوع بیع ، فورا پرداخت شود. زیرا اصل بر حال بودن آن میباشد.

ماده 394 قانون مدنی در این خصوص بیان می کند:

مشتری باید ثمن را در موعد و محل و بر طبق شرایط که در عقد بیع ذکر میشود تادیه نماید .

به نظر شما اگر خریدار ثمن معامله را پرداخت نکند و تادیه ثمن صورت نپذیرد چه حقی برای فروشنده ایجاد می گردد؟ در ادامه با حق حبس آشنا خواهید شد.

حق حبس

حق حبس نوعی حق اختیاری برای طرفین قرارداد است که بر اساس آن نحوه بطلان معامله و استرداد ثمن نحوه بطلان معامله و استرداد ثمن می توانند اجرای تعهدات خود را موکول به اجرای تعهدات طرف مقابل کنند. برای مثال هرگاه خریدار به تعهدات خود مبنی بر تادیه ثمن معامله عمل نکرد، فروشنده میتواند تا زمان تادیه ثمن از تسلیم مبیع ( مورد معامله ) به او خودداری کرده و از حق حبس خود استفاده کند.

دادگاه صالح برای اقامه ی دعوی مطالبه ثمن

در صورتی که خریدار از پرداخت ثمن امتناع نماید، فروشنده می تواند دادخواست مطالبه ثمن را مطرح نماید . دادگاه صالح برای اقامه ی دعوی مطالبه ی ثمن با توجه به موضوع معامله مشخص می شود.

– اگر موضوع مطالبه ثمن مال منقول باشد(مانند اتومبیل ) باید در دادگاه محل اقامت خوانده (خریدار) اقامه دعوی کرد.

– هرگاه موضوع دعوا مال غیر منقول باشد (مانند خانه یا زمین) دادگاه محل وقوع ملک صالح به رسیدگی می باشد.

جهت نحوه بطلان معامله و استرداد ثمن طرح دعوای مطالبه ثمن در دادگاه های عمومی حقوقی تهران و مراکز استان ها ابتدا باید به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید.

در این مرحله با تکمیل پرونده و دریافت هزینه دادرسی معادل دعاوی مالی، و همچنین بر اساس تعرفه اعلامی در دفاتر مذکور، پرونده به دادگاه صالح ارسال می گردد.( دادخواست مطالبه ثمن معامله در سایر شهرها، به دادگستری همان شهر ارائه می گردد.)

با توجه به بند الف ماده 9 قانون شورای حل اختلاف مصوب 1394 ، صلاحیت شوراهای حل اختلاف، در پذیرش دعاوی با خواسته تا دویست میلیون ريال، چنانچه مطالبه ثمن قرارداد تا بیست میلیون تومان باشد، این پرونده در صلاحیت شورای حل اختلاف می باشد که با توجه به ماده 11 قانون آیین دادرسی مدنی قابل طرح در شورای حل اختلاف محل سکونت خوانده است.

در باب استرداد ثمن

گاه ممکن است خریدار و فروشنده هر دو به تعهدات خود عمل نموده و معامله به درستی واقع شده باشد. اما به دلایل خاصی عقد بیع باطل یا فسخ گردد. در چنین وضعیتی طرفین عقد ملزم به بازگرداندن ثمن و موضوع معامله (مبیع) می باشند.

در شرایطی که فروشنده از پس دادن ثمن خودداری کند، خریدار می تواند با استناد به دلایلی که نشان دهنده فسخ یا بطلان قرارداد و معامله می باشد، دعوی استرداد ثمن را در دادگاه مطرح نماید.

مدارک لازم برای طرح دادخواست مطالبه ثمن

• کارت ملی و یا شناسنامه حاوی کد ملی و ثبت نام در سیستم ( سامانه ثنا)
• تقدیم دادخواست مطالبه ثمن معامله
• پرداخت هزینه دادرسی مطابق تعرفه
• قراردادی که بر پایه آن مطالبه ثمن معامله مطرح شده است.
• ارائه استشهادیه و یا شهادت شهود

ابطال معامله و استرداد ثمن به نرخ روز چگونه صورت می پذیرد؟

اگر عقد بیع به علت تخلف خوانده، باطل شود و خریدار نسبت به این امر آگاه نباشد، خریدار می تواند پس از ابطال معامله به بایع مراجعه کرده و استرداد ثمن معامله را مطرح نماید.

ممکن است معامله سال ها پیش منعقد شده است و یا پس از انجام معامله به علت نوسانات اقتصادی و تورم بازار، ارزش پول یا ثمن معامله ، کاهش چشمگیری پیدا کرده باشد. در چنین شرایطی خواهان می تواند استرداد ثمن معامله به نحوه بطلان معامله و استرداد ثمن نرخ روز را از طریق طرح دعوی در دادگاه مطالبه نماید. یعنی مبلغی که تقاضا می نماید با نرخ روز محاسبه شده و به او پرداخت می گردد.

مطالبه ثمن معامله در صورت اثبات جرم کلاهبرداری چگونه است؟

اگر شخصی به وسیله ی کلاهبردای و فروش مال غیر، اقدام به انجام معامله نماید و این امر در دادگاه کیفری صالح به اثبات برسد، برای استرداد یا مطالبه ثمن معامله، نیازی به ارائه دادخواست مطالبه ثمن معامله و یا استرداد ثمن معامله نمی باشد.

در چنین شرایطی دادگاه کیفری، ضمن صدور حکم محکومیت متهم، حکم به رد مال هم صادر می نماید.

اما توجه داشته باشید برای دریافت دیگر هزینه ها مانند دریافت خسارت های دادرسی و خسارت تاخیر تادیه ثمن یا هرنوع خسارت قراردادی، باید دعوی حقوقی مطالبه خسارت ناشی از جرم را به صورت همزمان در دادگاه کیفری مطرح کنید.

نحوه ی درخواست صدور قرار تامین خواسته برای مطالبه ثمن

قرار تامین خواسته به این معناست که خواهان تا پایان رسیدگی دادگاه و صدور حکم نهایی، برای جلوگیری از انتقال اموال توسط خوانده و یا با احتمال عدم دسترسی به اموال او در صورت صدور حکم محکومیت وی، نسبت به توقیف اموال منقول و غیر منقول خوانده، اقدام نماید.

در این صورت با اخذ خسارت احتمالی و تودیع آن به صندوق دادگستری ، با تشخیص دادگاه قرار تامین خواسته صادر می گردد و دستور توقیف اموال منقول و غیر منقول خوانده به میزان مطالبه خواهان، صادر و اجرا خواهد شد.

نتیجه گیری

عقد بیع مانند تمامی عقود مطرح شده در قانون مدنی دایره ی گسترده ای از تعهدات را به همراه دارد. به محض وقوع عقد بیع و معامله تعهدات الزام آوری بین طرفین معامله شکل می گیرد و عدم اجرای آنها با ضمانت های قانونی همراه است. بر اساس قوانین مدنی ایران تادیه ثمن یکی از مهم ترین تبعات حقوقی عقد بیع شناخته می شود که بر عهده ی مشتری نحوه بطلان معامله و استرداد ثمن قرار دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره حقوقی در این زمینه می توانید با تیم وکلای متخصص ما در مرکز حقوقی و داوری سروش عدل در ارتباط باشید.

درباره ما

مرکز حقوقی و داوری بین المللی سروش عدل با بکارگیری بیش از ۱۰۰ وکیل نحوه بطلان معامله و استرداد ثمن متخصص و قاضی بازنشسته و مشاوران حقوقی در زمینه های مختلف حقوقی در عرصه داخلی و بین المللی به فعالیت پرداخته و سیاست کلی خود را حمایت از حقوق و منافع موکلین قرارداده است.

آدرس ها

دفتر مرکزی: شریعتی ، ابتدای خ میرداماد ، پلاک 4 تلفن :22252009-021 ، 09101913036

شعبه قم: خیابان شهید صدوقی ابتدای خیابان امام حسین تلفن : 32941616-025

شعبه مازندران : سلمانشهر بلوار امام خمینی تلفن: 54613009-011 ،09919787554

اخبار و رویدادها

تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به مرکز حقوقی بین المللی سروش عدل می باشد. طراحی سایت و سئو: آواتار