افزایش نرخ بهره بانک مرکزی آمریکا برای مقابله با تورم
فدرال رزرو
بانک‌مرکزی‌آمریکا تصمیم گرفت برای مقابله با افزایش مستمر قیمتها نرخ اصلی بهره خود را نیم درصد افزایش دهد. چرخشی که برای مهار گرانی انجام می‌شود ولی رشد اقتصادی جهانی را نیز به مخاطره می‌اندازد.
پس از انتظار چندماهه فعالان مالی در جهان درنهایت روز چهارشنبه ۴آوریل(۱۴اردیبهشت) بانک مرکزی آمریکا خبر از افزایش نیم درصدی نرخ اصلی بهره خود داد.
افزایشی که چندان زیاد به نظر نمی‌رسد اما در بیست‌سال گذشته بی‌سابقه بوده‌است. در عین حال تأثیرات آن جهانی خواهد‌بود.
به عقیده اقتصاددانان این عمل برای مقابله با تورم اجتناب‌ناپذیر و بلکه ضروری بود. نرخ تورم سالانه در آمریکا درماه آوریل (فروردین) به ۵/۸ درصد رسید.
در حقیقت با افزایش هزینه پول، میزان وجه در گردش کاهش می‌یابد و درنتیجه افزایش قیمتها مهار می‌شود. این کار در عین حال برای رشداقتصادی نیز مخاطراتی به همراه دارد؛ اما مهمترین کار در حال حاضر مقابله با تورم است.
نرخ‌بهره بانک‌مرکزی‌آمریکا که تاکنون در کف خود قرار داشت تکانی خورد و قدری افزایش یافت. انواع نرخ بهره این بانک بدین ترتیب در محدوه ۷۵/۰ تا ۱ درصدی قرار دارند که براساس پیش بینی‌ها تا آخر سال ممکن است تا ۳ درصد نیز افزایش یابند.
استفاده از اهرم نرخ بانکی باید با احتیاط صورت پذیرد. چراکه بر میزان سرمایه‌گذاری و درنتیجه رشداقتصادی تأثیر دارد و قدرت کند کردن آنها را دارد.
از سوی دیگر جنگ اوکراین نیز بر تولید ناخالص داخلی کشورها تأثیرات زیادی به همراه دارد. بازارهای‌مالی نیز که به نوبه خود وابسته به سیاست‌های بانک‌مرکزی‌آمریکا هستند در انتظار این افزایش نرخ بهره بودند. اما برای آینده هیچ چیزی قطعی نیست.
اینکه وضعیت تا کی ادامه؟ و چقدر به طول می‌انجامد؟، آیا نرخ بهره بازهم افزایش خواهد یافت یا نه؟ مقامات بورسی نیز در این خصوص اطلاعات چندانی ندارند.
البته سود اوراق قرضه بهتر خواهد شد ولی سرمایه‌گذاران به دلیل کاهش ارزش سهام چندان اقبالی به سرمایه‌گذاری در بورس نشان نخواهند‌داد.
به عقیده مقامات بورسی سرمایه گذاران نباید دچار اضطراب شوند و تلاش کنند نقدینگی خود را حفظ کنند.
بنابراین اگر کسی به وجه نقد تاثیرات نرخ بهره بر بازار سهام نیاز ندارد بهتر است سهام خود را نفروشد. بانک‌مرکزی‌اروپا نیز ممکن است از این سیاست تبعیت کند. چراکه افزایش نرخ بهره‌بانکی در آمریکا تضعیف یورو را به دنبال دارد.
بنابراین واردات کالا و انرژی برای اروپا گرانتر خواهد شد. در نتیجه نرخ تورم در این قاره نیز بالاتر خواهدرفت. این تغییرات مانند آمریکا به سرعت رخ خواهند داد.
در فرانسه نیز روند افزایش نرخ بهره آغاز شده و بازارهای املاک و مستغلات و بنگاه‌های کار نیز به نسبت دو ماه قبل تضعیف شده‌اند. بدین ترتیب مشکلات بدهی‌های فرانسه تشدید می‌شود.
وزارت‌اقتصاد فرانسه بیشتر در بازارهای مالی به فکر تأمین مالی کشور است. تاکنون نرخ‌های بهره ثابت و چه بسا منفی هم بودند.
اما با افزایش نرخ بهره‌ها بازپرداختهای وزارت‌اقتصاد فرانسه برای اداره مالی کشور نیز افزون بر میزان پیش‌بینی شده خواهد بود. این امر هزینه بدهی را نیز افزایش می‌دهد.
طوفان بورس موقت یا ادامه‌دار؟
فردای اقتصاد: بورس تهران امروز تابلوی یکپارچه سبزی را به فعالان خود نشان داد و شاخص کل سهام با ثبت بیشترین درصد رشد روانه از ۲۵ بهمن‌ماه سال ۹۹، ضمن افزایش ارتفاع حدود ۳.۵ درصدی یک بار دیگر به ابرکانال ۱.۳ میلیون واحد بازگشت. اما این تنها رکورد روز سبز بورس تهران نبود. امروز ارزش معاملات خرد سهام به حدود ۴۲۰۰ میلیارد تومان یعنی بیشترین میزان از تاثیرات نرخ بهره بر بازار سهام ۴ تیر ۱۴۰۱ رسید و حقیقی‌ها نیز پس از ۲۴ روز کاری به زمین خرید سهام بازگشتند و خالص ورود ۳۲۲ میلیارد تومانی را رقم زدند و در مقابل بیش از ۱۲۰۰ میلیارد تومان از سرمایه‌های خود را از صندوق‌های بادرآمد ثابت خارج کردند که تاکنون سابقه‌ای برای آن نمی‌توان یافت.
برای اطلاع از رکوردهای بورس امروز بخوانید: در بورس شنبه چه رکوردهایی جابه‌جا شد؟
دو سیگنال تداوم رشد دلار در بازار آزاد و تجربه یک جمعه طوفانی در بازارهای جهانی را شاید بتوان از مهمترین دلایل ثبت رکورد ۲۱ ماهه رشد روزانه شاخص کل سهام دانست. آن هم در دوره‌ای که به اعتقاد بسیاری از خبرگان بازار سهام، قیمت سهام بیشتر شرکت‌ها به کف‌های ارزندگی نزول کرده و فرصت خرید مناسبی در بازار شکل گرفته است. با این حال تا کنون ابهامات سیاسی و اقتصادی مانع از تحرک تقاضا در تالار شیشه‌ای میشد. این روزها اما به نظر می‌رسد سهامداران ناامید از رسیدن به ثبات و کسب یک سود واقعی در بازار سهام، امید دارند تا سوار بر موج تورم، ارزش سرمایه‌های خرد و کلان خود را حفظ کنند. اما آیا این بار، صعودی پایدار در حال شکل‌گیری است یا همانند تمام موج‌های صعودی تجربه شده از مرداد ۹۹ تا کنون، جای خود را به روند نزولی دیگری خواهد داد؟ کارشناسان نظرات متفاوتی در این خصوص دارند و برخی رشد امروز نماگرهای بورسی را رشد هیجانی و موقتی ارزیابی می‌کنند و برخی نیز از شکل‌گیری کف‌های جدید در بازار سهام به واسطه رشد نرخ دلار سخن می‌گویند. با این حال در یک مورد اتفاق‌نظر دارند و آن این تاثیرات نرخ بهره بر بازار سهام است که در صورت تداوم روند افزایشی انتظارات تورمی، بورس می‌تواند پناهگاه تورمی مناسبی برای سرمایه‌گذاران باشد و همین موضوع رشد قیمتها را تضمین کند. هر چند توصیه می‌شود سهامداران در چینش پرتفوی خود همه جوانب را در نظر بگیرند.
نگاه بورسی‌ها به دلار ۳۶ هزار تومان
دلار میان فعالان اقتصادی به عنوان دماسنج تحولات غیراقتصادی شناخته می‌شود و نوسانات روزانه آن می‌تواند میزان حرارت فضای سیاسی کشور را البته با چاشنی هیجانات روایت کند. امروز اما قیمت اسکناس آمریکا از مرز ۳۶ هزار تومان نیز عبور کرد و واکنش بورسی‌ها را به دنبال داشت. تا چندی پیش امید به احیای برجام و دستیابی بنگاه‌های بورسی به سودهای واقعی، سبب واگرایی بورس و دلار شده بود اما به دنبال ناامیدی فعالان بورسی از احیای زودهنگام برجام و احتمال فرسایشی شدن روند مذاکرات برای مدتی نامعلوم، به نظر می‌رسد بار دیگر نگاه سهامداران به نوسان نرخ‌ها در میدان فردوسی معطوف شود.
پایان هفته طلایی بازارهای جهانی
بازارهای جهانی جمعه را با جهش محسوس قیمتها به پایان رساندند. تقویت امید برای کاهش سریع سیاست‌های چین در برابر کووید صفر و یک برداشت امیدوار کننده از داده‌های شغلی ایالات متحده در ماه اکتبر از مهمترین دلایل شارژ پایان هفته بازارهای جهانی بود. گزارش‌های جدید نشان می‌دهد چین در حال کار بر روی طرح‌هایی برای لغو دستوراتی است که برای رسیدن به کووید صفر، خطوط هوایی را به شدت محدود کرده بود. استراتژی کووید صفر چین که به قرنطینه و آزمایش‌های انبوه برای از بین بردن عفونت‌ها متکی است، امسال بر اقتصاد این کشور فشار زیادی وارد کرده است. به گفته تحلیلگران بانک چین اینترنشنال، تقاضای نفت در سال ۲۰۲۲ به دلیل محدود کردن ویروس کرونا روزانه ۴۰۰ هزار بشکه کاهش یافته است. دنیس کیسلر، معاون ارشد در Bok Financial Securities می‌گوید: «بسیار از معامله‌گران خبرهای منتشر شده در خصوص کاهش برخی محدودیت‌های کووید توسط چین، به‌ویژه برای سفرهای هوایی، را به عنوان یک کشش مثبت برای تقاضا در آینده نزدیک می‌دانند.»
بازارهای جهانی دیشب با خبر دیگری نیز مواجه شدند. داده‌های اداره آمار آمریکا نشان داد که اقتصاد ایالات متحده در ماه اکتبر ۲۶۱ هزار شغل ایجاد کرده است که بالاتر از تخمین ۲۰۰ هزاری بود. با این حال، آمارهای جدید نشان می‌دهد که نرخ بیکاری ایالات متحده از ۳.۵ درصد در سپتامبر به ۳.۷ درصد افزایش یافته است؛ در حالی که تورم دستمزدها از ۵ درصد در ماه قبل به ۴.۷ درصد کاهش یافته است. آماری که دو برداشت متفاوت را به دنبال داشت، موجب اختلاف نظرهایی در میان سرمایه‌گذاران شد. اشتغال‌زایی بهتر نگرانی از افزایش نرخ بهره با سرعت کنونی را افزایش داد و در مقابل افزایش نرخ بیکاری، موجب فعال شدن جبهه‌ای دیگر شد که احتمال می‌دهد فدرال رزرو بتواند موضع خود را در مورد نرخ‌های بهره نرم‌تر کند.
جرومی پاول، رئیس فدرال رزرو نیز روز چهارشنبه پس از افزایش ۰.۷۵ درصد نرخ بهره و رساندن آن به ۴ درصد (سقف ۱۵ ساله) گفته بود سیستم بانک مرکزی می‌تواند از سرعت افزایش نرخ بهره در جلسه بعدی FOMC (۱۴ تا ۱۵ دسامبر) بکاهد. به این ترتیب روز گذشته مس بار دیگر به کانال ۸هزار دلاری بازگشت و نفت و دیگر فلزات نیز بین ۳ تا ۷ درصد جهش قیمت را ثبت کردند تا بورس کامودیتی‌محور تهران در دادوستدهای امروز خود وزن قابل توجهی به تحولات قیمتی پایان هفته در بازارهای جهانی بدهد.
در این خصوص بخوانید: دو دلیل جشن آخر هفته بازارهای جهانی
کارشناسان چه می‌گویند؟
روند صعودی فعلی موقتی نیست
رضا نازی، کارشناس بازار سرمایه: بازار سهام با توجه به رفتار دلار، کف‌های جدیدی خواهد ساخت. نمادهای بزرگ در قیمت‌های فعلی باقی نخواهند ماند اما به این نکته باید توجه کرد که ارزش معاملات روزانه با وجود روند صعودی در روزهای گذشته، همچنان از میانگین تاریخی پایین‌تر است و به نظر می‌رسد بازار در مسیر رکود تورمی قرار گرفته است. به نظر روند صعودی فعلی موقتی نیست و پس از رکود ۲۸ ماهه در بازار سهام با وجود ریسک‌های سیستماتیک اجتماعی و سیاسی و افزایش انتظارات تورمی بورس می‌تواند پناهگاه تورمی مناسبی برای سرمایه‌گذاران باشد. انتظار می‌رود با متعادل شدن قیمت دلار آزاد، سیاست‌گذار با یک شیب ملایم در صدد افزایش نرخ سامانه نیما بر آید. مضاف بر آنکه باتوجه به تجربه تاریخی، نرخ‌های جدید دلار با یک وقفه زمانی در صورت‌های مالی شرکت‌های بورسی نیز منعکس خواهند شد. در مجموع با عنایت به احتمال تغییر آرام در سیاست‌های کرونایی چینی‌ها، سبزپوشی بازار کامودیتی‌ها و افزایش قیمت دلار در بازار آزاد به نظر می‌رسد پیشرانه‌های کافی برای تغییر روند بورس وجود دارد اما سرمایه‌گذاران باید توجه کنند که صعود شارپی در بورس تهران نخواهیم داشت. البته بودجه ۱۴۰۲ نقش مهمی در ادامه روند صعودی شکل گرفته، دارد و بهبود شرایط صنایع در زمینه تعیین نرخ خوراک و عوارض صادراتی و . می‌تواند از یک سو روند تولید را بهبود بخشیده و از سوی دیگر جسارت در سمت تقاضا ایجاد کند.
ریسک‌های سیستماتیک را فراموش نکنیم
اشکان زودفکر، مدیر دارایی و کارشناس بازار سرمایه: ارزش سهام شرکت‌ها از دو بخش تشکیل شده است؛ یک بخش مربوط به دارایی شرکت‌ها و بخش دیگر مربوط به سود واقعی است که براساس عملکردشان است. در قسمت مربوط به دارایی شرکت‌ها، با افزایش نرخ ارز، انتظارات تورمی افزایش یافته و ارزش دارایی‌های شرکت‌ها همچون املاک و ماشین‌آلات افزایش می‌یابد و به دنبال آن قیمت سهام نیز بالا می‌رود؛ اما در بخش اصلی سود این شرکت‌ها که سود واقعی است، تغییر چشمگیری رخ نمی‌دهد. در این میان یک دسته شرکت‌هایی هستند که مصرف‌کننده ارز نیمایی هستند و دسته دیگر شرکت‌های تولیدکننده و فروشنده این ارز. گروه اول که بخش کوچکی در بورس را شامل می‌شوند و اکثر آنها نیز صنایع تبدیلی و کوچک به شمار می‌روند از این شرایط منتفع می‌شوند. اما مسئله اینجاست که این شرکت‌ها درصد کوچکی از بازار سرمایه را تشکیل می‌دهند و بخش اصلی بورس، شرکت‌های بزرگی هستند که فروشنده ارز به حساب می‌آیند. به نظر می‌رسد به دلایلی که مطرح شد و صحبت‌های اخیر سیاست‌گذار در رابطه به رسمیت شناختن نرخ دلار در سامانه نیما به عنوان نرخ رسمی، روند صعود فعلی بورس تهران با توجه به ریسک‌های سیستماتیک در قیمت‌گذاری دستوری و جذابیت بازارهای رقیب موقتی و هیجانی است. فشار آوردن به شرکت‌های بورسی مبنی بر فروش ارزهای یارانه‌ای و با قیمت پایین باعث می‌شود این شرکت‌ها نتوانند به تورم واکنش نشان دهند که در نتیجه حتی بورس از تورم هم عقب می‌ماند.
خریداران محتاط باشند
مصطفی صفاری، کارشناس بازار سرمایه: روند صعودی شکل گرفته هیجانی بوده و تداوم روند صعودی در قیمت دلار و بورس امری پیچیده است؛ اما اگر روند افزایش نرخ دلار ادامه‌دار باشد، بازار سرمایه با یک تاخیر چند ماهه به این موضوع واکنش تورمی خواهد داشت. او عنوان کرد که طی چند وقت اخیر پول‌های خارج شده از سهام و صندوق‌های درآمد ثابت به بازار طلا وارد شده است و درحالیکه نرخ اوراق در بازار بدهی به بالای ۲۵ درصد رسیده است، برای خرید سهام در بازه کنونی باید کمی احتیاط کرد و به سراغ سهامی رفت که نسبت قیمت به سود (P/E) زیر ۴ واحد دارند. او همچنین درباره ریسک بودجه سال آینده معتقد بود که باید منتظر ماند و دید که دولت با کسری بودجه‌ای تاثیرات نرخ بهره بر بازار سهام که در پیش خواهد داشت، چه تصمیماتی برای وضعیت نرخ خوراک، مالیات‌ها و محدودیت‌های صادراتی می‌گیرد و این موضوع می‌تواند نقش مهمی در ادامه روند صعودی بورس داشته باشد. وی همچنین درباره اهمیت تورم برای بازار سرمایه عنوان کرد که سهام تنها تورم را پوشش می‌دهد و تاثیر مثبت دیگری نخواهد داشت بلکه حتی می‌توان عنوان کرد که تورم پایین به دلیل کاهش سود بدون ریسک، اثر بهتری بر بورس خواهد گذاشت.
بانک مرکزی آمریکا انتظار افزایش نرخ بهره در آینده نزدیک را دارد
بانک مرکزی آمریکا در تازه ترین نشست خود از افزایش نرخ بهره بانکی خودداری کرده با این حال گفته که احتمالا به زودی آن را افزایش خواهد داد. تحلیلگران اکنون انتظار افزایش نرخ بهره در ماه مارس را دارند که اولین مورد افزایش سود از سال ۲۰۱۸ خواهد بود.
هرچند بانک مرکزی گفت تصمیم به افزایش نرخ بهره نگرفته اما گفت که چنین قدمی در آینده نزدیک "مناسب" خواهد بود.
درحالی که سرعت افزایش قیمت ها در آمریکا به بالاترین حد در تقریبا ۴۰ سال اخیر رسیده، بانک مرکزی تحت فشار بوده تورم را مهار کند.
جرومی پاول رئیس بانک مرکزی در کنفرانسی خبری بعد از نشست اعضای بانک در روز چهارشنبه نگفت که نرخ بهره با چه سرعتی و به چه میزان افزایش خواهد یافت.
او گفت که مقام های بانک بر این نظرند که باید نرخ بهره را در ماه مارس افزایش دهند و افزود که مطمئن است چنین اقدامی به روند بهبود اقتصادی لطمه نخواهد زد.
نرخ بالاتر بهره وام بانکی می تواند به مقابله با تورم کمک کند چون تقاضا برای کالاهایی مثل خودرو و مسکن را کاهش می دهد. اینها از عوامل اصلی تورم در آمریکا هستند که اکنون خیلی بیش از آنچه که بانک مرکزی انتظار داشت ادامه یافته است.
با این حال افزایش نرخ بهره خطر کاهش بیش از حد فعالیت اقتصادی را به همراه دارد.
سرمایه گذاران در بازارهای بورس همچنین نگران تاثیر آن بر ارزش سهام هستند. بازارهای سهام در آمریکا برای سه هفته در وضعیتی لغزنده بوده اند و شاخص سه بازار اصلی در واکنش به اظهارات افت کرد.
برخی کارشناسان بر این نظرند که بانک مرکزی امسال حداقل در سه نوبت میزان سود بانکی را افزایش خواهد داد.
این بانک همچنین درحال محدود کردن برخی دیگر از برنامه هایی است که برای مقابله با عواقب همه گیری کرونا اعمال کرده بود.
البته بانک مرکزی آمریکا در این اقدام تنها نخواهد بود. بانک مرکزی انگلستان هم اخیرا در ماه دسامبر برای اولین بار ظرف بیش از سه سال نرخ سود را افزایش داد و در ماه فوریه قصد افزایش مجدد آن را دارد.
آقای پاول در کنفرانس روز چهارشنبه به خطرات پیش رو، از جمله خطر شیوع سویه های جدید ویروس کرونا و تنش های نظامی در اوکراین اشاره کرد، اما قول داد که بانک مرکزی در واکنش به شرایط اقتصادی چست چابک عمل کند.
تاثیر افزایش نرخ بهره آمریکا بر بازارهای کالایی
در حالی که افزایش نرخ بهره از سوی بانک مرکزی ایالات متحده در نشست دو روزه این نهاد که از روز جاری آغاز خواهد شد قطعی به نظر می رسد، نگاه سرمایه‌گذاران در بازارهای مالی، ارز و کالایی به موضع‌گیری اعضای ارشد این هاد در زمینه تعداد دفعات افزایش نرخ بهره در سال 2017 معطوف است.
در حالی سیاتگذاران بانک مرکزی ایالات متحده قصد بالا بردن نرخ بهره را برای دومین مرتبه در سه ماه اخیر دارند که نرخ تورم و وضعیت اشتغال این کشور در وضعیتی به سر می‌برد که رشد نرخ بهره را ناگذیر می‌سازد. یکی از مهمترین شاخص‌های مد نظر فدرال رزرو در زمینه بررسی وضعیت تورم، شاخص مخارج مصرفی شخصی (PCE) به حساب می‌آید که میانگین رشد قیمت برای تمام مخارج شخصی در داخل آمریکا را منعکس می‌کند. شاخص مذکور در ماه ژانویه بیشترین میزان رشد ماهانه خود را در پنج سال اخیر تجربه کرده است. همچنین میزان مشاغل ایجاد شده در ایالات متحده در ماه فوریه به 235 هزار فرصت شغلی رسیده و میزان دستمزدها نیز رشدی 2/8 درصدی را پشت سر گذاشته است. همچنین نرخ بهره انتظاری آتی نیز به 2/14 درصد رسیده و این در حالی است که این نرخ یک سال پیش در سطح 1/6 درصد بوده است. تحت این شرایط به نظر می‌رسد که فدرال رزرو راهی به جز افزایش نرخ بهره را پی روی خود نداشته باشد.
در این میان افزایش نرخ بهره در آمریکا مسلما می‌تواند از ارزش دلار این کشور در برابر ارزهای مطرح جهان حمایت کند. امری که در ماه دسامبر نیز شاهد آن بودیم. از هفته دوم ماه دسامبر و با افزایش زمزمه‌های مربوط به احتمال افزایش نرخ بهره از سوی فدرال رزرو در نشست چهاردهم دسامبر، شاخص دلار ایالات متحده سیری صعودی را در پیش گرفت و توانست تا اوخر این ماه با رشدی بیش از سه درصد به 103/3 واحد برسد.
حال نکته‌ای که ذهن فعالن بازارهای کالایی را مشغول کرده این است که آیا این افزایش نرخ می‌تواند با رشد ارزش دلار بار دیگر بازارهای کالایی را تحت فشار قرار دهد. با نگاهی به روند شاخص‌های کالایی معروفی مانند شاخص کالایی موسسه بلومبرگ و شاخص CRB رویترز-جفریز می‌توان مشاهده کرد با وجود رشد ملموس شاخص دلار در سه هفته پایانی ماه دسامبر، این شاخص‌ها نوسانات قابل ملاحظه‌ای را تجربه کردند اما افت قابل ذکری را در در اواخر دسامبر نسبت به پایان هفته ابتدایی این ماه پشت سر نگذاشته‌اند. گفتنی است که دو شاخص مذکور تغییرات قیمت کالاها را در بازار انرژی، کشاورزی، فلزات قیمتی و فلزات صنعتی رصد می‌کنند.
آنچه با رجوع به داده‌های تاریخی شاخص دلار و شاخص‌های کالایی در نگاه اول می‌توان درک کرد این است که همبستگی کاملی میان این داده‌ها وجود ندارد اما در گذر زمان می‌توان رابطه معکوس تنگاتنگی را میان آنها مشاهده کرد و میزان هبستگی نسبت به مقاطع کوتاه تر، نمایان تر است. مسلما با رشد ارزش دلار ، قیمت نسبی کالاه برای مصرفکنندگان در کشورهایی با واحد پول غیر دلار بالا خواهد رفت و همین امر نیز سطح تقاضا را تحت تاثیر منفی قرار خواهد داد. اما آنچه مسلم به نظر می رسد اتین است که در کوتاه مدت نمی توان تنها ارزش دلار را به عنوان عامل تعیین کننده قیمت در بازارهای کالایی به حساب آورد و عواملی همچون نوسانات فصلی عرضه و تقاضا و بسیاری از عوامل دیگر بر قیمت ها تاثیرگذار خواهند بود.
بیم و امیدها در بازار سرمایه
شرق: بورس پس از هفته‌ها ریزش دوباره به مدار صعود برگشته است. سازمان بورس چندی پیش برای آنکه سد خروج بی‌وقفه سرمایه از تالار سعادت‌آباد شود، بسته‌ای ۱۰ بندی برای حمایت از سهامداران تدارک دید که همین مسئله موجب صعودی‌شدن شاخص کل شد اما با وجود این، همچنان خروج سرمایه از بازار ادامه دارد و کارشناسان بورس می‌گویند که بازگرداندن اعتماد سهامداران بسیار دشوار شده است.
به گزارش تهران بهشت، بورس پس از هفته‌ها ریزش دوباره به مدار صعود برگشته است. سازمان بورس چندی پیش برای آنکه سد خروج بی‌وقفه سرمایه از تالار سعادت‌آباد شود، بسته‌ای ۱۰ بندی برای حمایت از سهامداران تدارک دید که همین مسئله موجب صعودی‌شدن شاخص کل شد اما با وجود این، همچنان خروج سرمایه از بازار ادامه دارد و کارشناسان بورس می‌گویند که بازگرداندن اعتماد سهامداران بسیار دشوار شده است.
بورس جان گرفت
بورس ایران آبان ماه را مطابق روزهای پیش از آن نزولی شروع کرد و در پایان هفته اول این ماه با ریزش ۲۶ هزار واحدی سهامداران را شوکه کرد. در هفته اول آبان شاخص کل بورس از ارتفاع یک میلیون و ۳۱۰ هزار واحد به زیر کشیده شد و تا یک میلیون و ۲۴۱ هزار واحد سقوط کرد و افت ۵.۲ درصدی را به ثبت رساند.
سقوط بورس و تشدید خروج نقدینگی از بازار سرمایه دولت را وارد عمل کرد تا با حمایت‌های قابل توجه از بورس مانع از خروج بیشتر نقدینگی از تالار سعادت‌آباد شود. در هفتم آبان امسال و پس از ریزش مکرر شاخص‌های بازار سهام، سازمان بورس اعلام کرد که یک بسته ۱۰ بندی برای حمایت از سهامداران آماده کرده که مصوباتی از جمله بیمه‌شدن اصل و سود سهامداران در یک سال آینده در نظر گرفته است تا سد خروج نقدینگی از بازار شود.
بر مبنای این بسته حمایتی، سهام حاضر در پورتفوی اشخاص حقیقی تا سقف ۱۰۰ میلیون تومان برای هر نفر و از طریق انتشار عمومی اوراق تبعی و خرید توسط سرمایه‌گذاران بیمه می‌شود.
سررسید اعمال این اوراق یک‌ساله بوده و مبلغ تعهد خرید ۲۰ درصد بالاتر از ارزش ترکیب سبد افراد در آخرین روز معاملاتی چهارشنبه چهارم آبان ۱۴۰۱ است.همچنین اوراق اختیار تبعی فروش روی سهام موجود در صندوق‌های درآمد ثابت تا سقف ۴۰ هزار میلیارد تومان منتشر می‌شود که اصل ارزش سبد سهام در ابتدای دوره را تضمین می‌کند. همچنین تزریق منابع جدید توسط صندوق‌های حاکمیتی برای خرید سهام در بازار سرمایه، واریز نقدینگی به صندوق تثبیت به مبلغ حدود پنج هزار میلیارد تومان و نظارت بر فعالیت حقوقی‌ها و حمایت آنها از سهامداران تحت مدیریت خود و توقف فروش تا زمان ثبات بازار از جمله بندهای دیگری است که در این تاثیرات نرخ بهره بر بازار سهام بسته حمایتی در نظر گرفته شده است.
به جز این، به اقدامات حمایتی دیگری از جمله خرید سهام و انتشار اوراق تبعی حمایتی، مدیریت نرخ سود بانکی، افزایش سپرده‌گذاری مستقیم سازمان بورس نزد صندوق تثبیت، محدودکردن بخش فروش بازارگردان‌ها و توقف پذیره‌نویسی اوراق بهادار و عرضه‌های اولیه تا زمان بازگشت ثبات به بازار سرمایه از دیگر مواردی است که در بسته حمایتی سازمان بورس به آن اشاره شده است.
این بسته حمایتی سرانجام توانست هفته گذشته بازار سرمایه را به مدار صعود برگرداند و با وجود آنکه توانست شاخص کل را تا کانال یک میلیون و ۲۸۳ هزار واحد بالا بکشد اما باز هم خروج سرمایه از تالار سعادت‌آباد ادامه داشت. به طوری که هفته پیش حدود هزار میلیارد تومان از بازار سرمایه ایران خارج شد.
با شروع هفته سوم آبان‌ماه صعود شاخص بورس ادامه‌دار شد و دیروز شاخص کل بورس تهران با ۱۶ هزار و ۳۵۱ واحد افزایش، در ارتفاع یک میلیون و ۳۴۴ هزار واحدی قرار گرفت.
با این حال سهامداران مارگزیده! همچنان به آینده بورس با دیده تردید نگاه می‌کنند. در این زمینه کارشناسان بازار سرمایه می‌گویند که صعودی‌شدن دوباره بورس خودجوش نبوده و به واسطه حمایت‌های قابل توجه سازمان بورس بوده است. آنها می‌گویند که این حمایت‌ها تنها به عنوان یک جرقه و محرک کوتاه‌مدت عمل می‌کند و در صورتی که تاثیرات نرخ بهره بر بازار سهام شاهد بازگشت نقدینگی و افزایش تقاضا به بورس نباشیم، احتمالا اثر این حمایت‌ها به زودی از بین خواهد رفت و دوباره بورس به روند نزولی برمی‌گردد.
سهامداران همچنان بی‌اعتماد هستند
مصطفی صفاری، تحلیلگر بازار سرمایه درباره چشم‌انداز بورس و تداوم روند صعودی آن به «شرق» می‌گوید که تداوم صعود بورس به چند عامل بستگی دارد؛ اول اینکه باید دید دولت در بودجه‌ای که آذر ماه به مجلس می‌برد، چقدر فشار بر منابع شرکت‌های دولتی و صندوق‌های بازنشستگی تحمیل کرده است؟ دوم اینکه وضعیت نرخ بهره بانکی چه می‌شود و دولت برای آن چه تصمیمی می‌گیرد؟ و سوم وضعیت بازار طلا و ارز و آینده آن چگونه خواهد بود؟ اینکه دولت می‌تواند این بازارها را مهار کند و جذابیت را به بورس برگرداند یا نه؟!
این کارشناس تأکید می‌کند که فعلا به نظر نمی‌رسد اعتماد سهامداران به بازار سرمایه برگشته باشد و حتی دیروز هم با وجود صعود ۱۶ هزار واحدی شاخص کل بورس، خروج سرمایه ادامه داشته است.
چشم‌انداز بازار مثبت است
حمید پهلوان، دیگر کارشناس بازار سرمایه هم به وب‌سایت فردای اقتصاد گفته است که بسیاری از نمادهای بازار در سطح ارزنده‌ای قرار دارند و با توجه به دو محرک بازگشت بازارهای جهانی به مدار صعود و افزایش قیمت دلار چشم‌انداز مثبتی در انتظار بورس تهران است.
این کارشناس می‌گوید: همچنان نگرانی‌هایی درباره بازار سرمایه وجود دارد و همین موضوع مانع و ابهام بزرگی در تداوم روند صعودی فعلی بورس تهران است. قیمت‌گذاری دستوری مهمترین موضوعی است که چشم‌انداز بازار سهام را تحت تأثیر منفی قرار داده است؛ هرچند قول‌هایی از سوی سیاست‌گذار اقتصادی برای رفع این موانع مهم داده شده اما تاکنون، با مشاهده اقدامات عملی از سوی سرمایه‌گذاران، جسارت کافی در سمت تقاضا ایجاد نخواهد شد.
او تأکید می‌کند: از موارد دیگری که بر بازار سرمایه سایه افکنده ابهامات در مباحث سیاسی و اجتماعی و برجام از یک سو و سیاست‌های مبهم بانک مرکزی در قبال نرخ بهره از سوی دیگر است؛ البته نباید از افزایش اختلاف دلار نیما و آزاد به عنوان عامل مهم در واکنش بورس به افزایش نرخ دلار چشم‌پوشی کرد و کاهش نرخ دلار فردوسی با توجه به شرایط حاکم بر جامعه دور از انتظار است. با افزایش شکاف قیمتی دلار نیما و دلار فردوسی، مسئله ارز ۴۲۰۰ تومانی در بازار سهام تکرار خواهد شد چراکه در این صورت هزینه شرکت‌های بورسی با نرخ دلار آزاد افزایشی بوده اما درآمدها براساس دلار نیما خواهد بود که نتیجه‌ای جز تحت فشار قرارگرفتن سودآوری صنایع نخواهد داشت.
سهامداران احتیاط کنند
معین شفیعی، دیگر کارشناس بازار سرمایه هم به ایرنا گفته که با توجه به اینکه اکنون قیمت سهام در بازار به نقطه ارزندگی رسیده است، به نظر می‌رسد ترجیح عمده سرمایه‌گذارانی که بین سرمایه‌گذاری در سهام، بانک و اوراق درآمد ثابت مانده‌اند، خرید سهام باشد.
او بسته حمایتی ۱۰ بندی را اقدام مثبتی ارزیابی کرده و گفته است که مهمترین بند این بسته حمایتی، بیمه سبد سهام پرتفوی ۱۰۰ میلیونی سرمایه‌گذاران با تضمین سود ۲۰ درصدی توسط دولت است.
او توضیح داده است: در حال حاضر برای سرمایه‌گذاران خرد با توجه به تضمین سود ۲۰ درصدی در بازار سهام، دو راه وجود دارد، در ابتدا باید یا سرمایه‌های خود را بدون ریسک در سپرده‌های بانک یا اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری کنند یا اینکه سهام بخرند و آن را بیمه کنند که با توجه به ارزندگی سهام بسیاری از شرکت‌ها در پی کاهش‌های اخیر، به نظر می‌رسد ترجیح عمده سرمایه‌گذاران، خرید سهام و سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه تاثیرات نرخ بهره بر بازار سهام باشد.
با تمام این اوصاف اغلب کارشناسان بازار سرمایه توصیه می‌کنند که سهامداران همچنان برای معاملات خود احتیاط به خرج دهند، چراکه بازگشت بازار سهام به روند صعودی تنها با حمایت ممکن نیست و مسئله اصلی این روزهای بورس کمبود نقدینگی است. به بیان دیگر، تشدید ریسک‌های سیستماتیک بازار سهام به حدی رسیده است که فعلا پول وارد بورس نمی‌شود؛ بنابراین به نظر می‌رسد تا زمانی که اعتماد نسبی به بورس برنگردد، نباید انتظار داشت که بازار سهام این روند صودی را در هفته‌های آینده ادامه دهد.
دیدگاه شما