معاملات اهرمی چه مزایایی دارد؟

معاملات مارجین ارز دیجیتال به چه معناست؟ (Margin Trading)

این‌بار در کوین ایران تصمیم گرفتیم به بحث جذاب و داغِ معاملات مارجین (Margin Trading) سرکی بکشیم. معاملات مارجین روشی برای ترید دارایی‌ها با استفاده از یک واسطه یا شخص ثالث است. حساب‌های مارجین در مقایسه با حساب‌های عادی معاملاتی، به تریدرها اجازه‌ی دسترسی به مقادیر بیشتر سرمایه و استفاده مفید از پوزیشن معاملاتی‌شان را می‌دهند. اساساً معاملات مارجین نتایج معامله را به شکلی تقویت می‌کنند که تریدر بتواند در معاملات موفق خود سود بیشتری به‌دست آورد. این تواناییِ تقویت و توسعه‌ی نتایج معامله باعث شده معاملات مارجین در بازارهای کم‌نوسان، به‌خصوص بازار فارکس (ارز خارجی) محبوبیت خاصی پیدا کند.

در بازارهای سنتی، معمولاً تریدرها از کارگزاران سرمایه‌گذاری، پول قرض می‌گیرند. اما در معاملات رمزارز این سرمایه را تریدرهای دیگر تامین می‌کنند و خودِ تامین‌‌کنندگان سرمایه براساس تقاضای بازار برای سرمایه مارجین سود دریافت می‌نمایند. بعضی از صرافی‌های رمزارز نیز به کاربران خود سرمایه مارجین عرضه می‌کنند که البته چندان رایج نیست.

معاملات مارجین ارز دیجیتال چگونه کار می‌کند؟

وقتی یک معامله مارجین آغاز می‌شود، تریدر ملزم به گروگذاری درصدی از کل ارزش سفارش است. سرمایه‌ی اولیه، مارجین نام داشته و ارتباط نزدیکی با مفهوم اهرم مالی (leverage) دارد. به‌ عبارت دیگر، حساب‌های معاملات مارجین برای ایجاد معاملات اهرمی کاربرد دارد و این اهرم بیانگر نسبت سرمایه قرض‌گرفته‌شده به مارجین است. مثلاً برای ایجاد یک معامله 100.000 دلاری با اهرم 10:1، تریدر باید 10.000 دلار از سرمایه‌اش را واریز کند.

طبیعی است که پلتفرم‌های معاملاتی و بازارهای مختلف، قوانین متمایز و نرخ اهرم متفاوتی دارند. مثلاً در بازار بورس نرخ 2:1 و در قراردادهای آتی 15:1 مرسوم است. در کارگزاری‌های فارکس، معاملات مارجین با نسبت 50:1 است اما نسبت‌های 100:1 و 200:1 نیز در برخی موارد استفاده می‌شوند. در بازارهای رمزارز نسبت معمول از 2:1 تا 100:1 متغیر است و جامعه‌ی معاملاتی رمزارز اغلب از حرف «x» استفاده می‌کنند (2x، 5x، 10xو …).

معاملات مارجین در پوزیشن‌های معاملاتی کوتاه‌مدت و بلندمدت قابل‌استفاده‌اند. سرمایه‌گذار با فرض اینکه قیمت دارایی در آینده بالا می‌رود وارد پوزیش بلندمدت می‌شود. اگر هم پیش‌بینی کند که قیمت در آینده کاهش خواهد داشت، از پوزیشن کوتاه‌مدت و ترید استفاده می‌کند. پوزیشن مارجین، پوزیشنی باز است و دارایی‌های تریدر به‌عنوان وثیقه‌ یا ضمانت وجوه دریافت‌شده مانند قرض عمل می‌کنند. تریدرها باید حتماً به این نکته دقت داشته باشند که بیشتر کارگزاران حق دارند درصورتی‌که بازار برخلاف پوزیشن معاملاتی آن‌ها حرکت کرد، دارایی‌های وثیقه‌ای تریدر را به ‌فروش برسانند.

به‌عنوان مثال، اگر تریدری وارد یک پوزیشن اهرمی بلندمدت شود، درصورت افت چشمگیر قیمت، یک مارجین کال یا اخطار کسری ودیعه (margin call) دریافت می‌کند. دراین‌صورت باید مقدار بیشتری پول به حساب خود واریز کند. در ادامه این اصطلاح را توضیح می‌دهیم.

مزایا و معایب معاملات مارجین

واضح‌ترین مزیت معاملات مارجین، کمک به تریدر در کسب سود بیشتر به ‌دلیل ارزش نسبی بیشتر در پوزیشن‌های معاملاتی است. علاوه بر این، معاملات مارجین برای متنوع کردن سبد دارایی‌ها و معاملات هم کاربرد دارد؛ چراکه تریدر می‌تواند چندین پوزیشن معاملاتی با سرمایه‌های نسبتاً کم باز کند؛ و اینکه با داشتن یک حساب مارجین، می‌توان به‌راحتی بدون اینکه نیاز باشد مقادیر زیادی پول از حساب‌ها جابه‌جا کرد، وارد پوزیشن جدیدی شد.

در کنار این مزایا، معایبی هم وجود دارد. همراه با احتمال افزایش سودی که تریدر با آن مواجه است، احتمال افزایش ضرر هم وجود دارد. در معاملات مارجین، برخلاف معاملات معمول، احتمال دارد تریدر حتی بیشتر از سرمایه‌ی اولیه خود ضرر کند؛ پس این یک نوع معامله با ریسک بالاست. بسته به مقدار اهرمی که در یک معامله وجود دارد، حتی یک کاهش کوچک در قیمت می‌تواند زیان چشمگیری برای تریدر به بار بیاورد. به همین دلیل باید سرمایه‌گذارانی که تصمیم به استفاده از معاملات مارجین می‌گیرند، راهبردهای مدیریت ریسک مناسب داشته باشند و از ابزارهای کاهش ریسک مثل سفارش‌های توقف-ضرر (stop-order limit) بهره ببرند.

معاملات مارجین در بازارهای رمزارز

معاملات مارجین در رمزارزها چندان پیچیده نیستند، اما مشکل اینجاست که وقتی در گوگل سرچ می‌کنید، با انبوهی از اصطلاحات و اطلاعات عجیب روبه‌رو می‌شوید که سردرگمتان می‌کنند. برای معامله مارجین در رمزارزها باید مقدار مشخصی ارز در حساب خود داشته باشید. برای معامله در ابتدا مقداری مارجین به حساب پلتفرم واریز می‌کنید و همان‌طور که در بالا گفته شد، پلتفرم آن را به‌عنوان وثیقه نگه می‌دارد و شما مشغول معامله می‌شوید.

معاملات مارجین ذاتاً ریسک بیشتری از معاملات معمول دارند، اما ریسک معاملات مارجین در بازار رمزارزها بالاتر است. به ‌دلیل نوسان بالای بازارهای رمزارز، تریدرهای مارجین رمزارز باید دقت دوچندانی داشته باشند. شاید راهبردهای مدیریت و پوشش ریسک بتوانند به تریدرها کمک کنند، اما معاملات مارجین اصلاً مناسب مبتدی‌ها نیست.

توانایی تحلیل نمودار، شناسایی روندها و تعیین نقاط ورود و خروج پوزیشن معاملاتی، نمی‌تواند ریسک معاملات مارجین را از بین ببرد، اما شاید بتواند در پیش‌بینی ریسک و معامله‌ی موثرتر کمک کند. پس به کاربران توصیه می‌شود قبل از انجام معاملات مارجین در رمزارزها، حتماً تحلیل تکنیکال را بیاموزند و تجربه معاملاتی گسترده‌ای در این عرصه به‌دست بیاورند تا سرمایه‌های عزیزشان به ‌آسانی بر باد نرود.

تامین سرمایه مارجین

برای سرمایه‌گذارانی که خودشان تحملِ ریسک معاملات مارجین را ندارند، روش دیگری برای کسب سود از معاملات اهرمی وجود دارد. بعضی از پلتفرم‌های معاملاتی و صرافی‌های رمزارز یک ویژگی به‌نام تامین سرمایه مارجین (margin funding) ارائه می‌کنند که کاربران با آن می‌توانند پول خود را به تریدرهای مارجین دیگر بدهند تا به معامله بپردازند.

این فرایند قوانین خاصی دارد و نرخ سود آن نیز متغیر است. اگر تریدر قوانین را بپذیرد و پیشنهاد را قبول کند، تامین‌کننده‌ی سرمایه وجوه خود را به‌صورت وام با سود مورد توافق به تریدر اعطا می‌کند. اگرچه این مکانیزم در صرافی‌های مختلف تفاوت‌هایی دارد، اما به‌لطف قانون نقدشوندگیِ دارایی‌ها برای پیشگیری از ضرر، ریسک تامین سرمایه مارجین نسبتاً کم است. با این وجود، کاربران در بحث تامین سرمایه باید وجوه خود را در کیف پول صرافی نگه دارند؛ و همان‌طور که می‌دانید نگه‌داشتن رمزارز در کیف پول صرافی با ریسک‌هایی همراه است. پس نباید به این ریسک‌ها بی‌توجه باشید و نحوه کارکرد این ویژگی در صرافی مورد انتخاب‌تان را بشناسید.

پوزیشن‌های فروش (Going Short) و خرید (Going Long)

وقتی در معاملات مارجین پوزیشن یا موقعیتی اتخاذ می‌کنید، پوزیشن شما یا پوزیشن فروش (short) است یا پوزیشن خرید (long). وقتی پوزیشن فروش باز می‌کنید، یعنی پیش‌بینی می‌کنید قیمت رمزارز در آینده سقوط خواهد کرد. بالعکس، وقتی پوزیشن خرید دارید، پیش‌بینی‌تان این است که قیمت‌ رمزارز در آینده افزایش می‌یابد.

سود شما به واریز اولیه اهرم مالی‌تان بستگی دارد. اهرم مالی اولیه در پلتفرم‌های مختلف فرق می‌کند.

مارجین کال (Margin Call) و لیکوئید (Liquidation) چیست؟

مارجین کال زمانی رخ می‌دهد که قیمت دارایی افت کرده و تریدر باید وجوه بیشتری به حساب خود واریز کند تا دوباره به کف قابل‌قبول معاملات مارجین برسد. اگر تریدر موفق به واریز وجوه نشود، کارگزار برای جبران ضرر، دارایی‌های او را به‌صورت خودکار نقد و برداشت خواهد کرد. این مکانیزم زمانی فعال می‌شود که ارزش کل سهام موجود در حساب مارجین که مارجین انحلال یا نقدشوندگی نیز نام دارد، به زیر سطح قابل‌قبولِ آن صرافی یا کارگزار خاص سقوط کند. برای جلوگیری از مارجین کال، می‌توانید پول بیشتری به پوزیشن معاملاتی خود وارد کنید.

اما اگر سطح مارجین به زیر مقدار مشخصی برسد، پلتفرم پوزیشن را می‌بندد و واریزی اولیه تریدر را برداشت می‌کند که به آن لیکوئید (liquidation) می‌گویند (یعنی نقدشدن یا ضبط تمام دارایی قرارداده‌شده در آن معامله توسط صرافی). این اقدام پلتفرم برای تضمین پیشگیری از زیان انجام می‌شود.

نکته مهم درباره نسبت‌ها، ریسک‌ها و حجم معامله مارجین

ریسکی بودن معاملات مارجین و همچنین خودِ رمزارزها را روی هم بگذارید تا ببینید که معامله مارجین رمزارز چه چیز خطرناکی از آب درمی‌آید. مثلاً اگر با اهرم 4:1 به یک پوزیشن لانگ وارد شوید و آن پوزیشن نسبت به قیمت زمان معامله 25درصد افت کند، مارجین کال فعال شده و همه پولی که به معامله وارد کرده‌اید به باد می‌رود. اینطور تصور کنید: شما 25 دلار واریز می‌کنید و 75 دلار قرض می‌گیرید و به همراه کارمزدها نزدیک 25 دلار به‌ازای 100 دلاری که خریداری خواهید کرد از دست می‌دهید. اگر قیمت بالا رود، تا هر وقت دوست داشته باشید می‌توانید پوزیشن خود را حفظ کنید (چون 75 دلار وامِ گرفته‌شده را به‌خطر نمی‌اندازید)، اما اگر قیمت پایین برود نسبت به اهرمی که انتخاب کرده‌اید لیکوئید خواهید شد؛ مگر اینکه پول بیشتری به پلتفرم واریز کنید و جلوی لیکوئید شدن را بگیرید. یک مثال دیگر؛ مثلاً اگر کسی 100 دلار در اختیار داشته و همه آن مبلغ را در یک معامله مارجین با اهرم 10 وارد کند (به فرض پوزیشن لانگ) چنانچه قیمت آن دارایی یا رمزارز تنها 10درصد از قیمت زمان معامله افت کند، تمام دارایی یعنی 100 دلار تریدر لیکوئید خواهد شد و از دست خواهد رفت.

آیا در رمزارزها معامله مارجین انجام دهیم؟

معامله مارجین در رمزارز می‌تواند نویدبخش سودهای فراوان باشد. اگر معامله مارجین به‌درستی و با هوش بالا انجام شود، شاید نسبت به معاملات مالی سنتی صدبرابر بازده داشته باشد. با پوزیشن فروش یا short می‌توان حتی درصورت کاهش قیمت رمزارز، سود کرد. اما در معامله مارجین در زمینه رمزارزها باید به این نکات توجه کافی داشته باشید:

• اگر تازه معاملات مارجین در رمزارزها را شروع کرده‌اید، با اهرم‌های کوچک شروع کنید. یک اهرم 2x یا 3x برای شروع کافی است چون ریسک لیکوئید را پایین می‌آورد. مارجین اولیه را به‌قدری انتخاب کنید که درصورت از دست رفتنش ورشکسته نشوید.
• همیشه برای جلوگیری از لیکوئید، یک سفارش توقف ضرر تعیین کنید. با این کار درصورت حرکت بازار برخلاف پیش‌بینی شما، تنها بخشی از واریز اولیه‌تان را از دست خواهید داد.
• با معاملات اهرمی چه مزایایی دارد؟ معاملات مارجین در رمزارز به‌عنوان یک سرمایه‌گذاری غیرفعال برخورد نکنید. همیشه باید بر پوزیشن معاملاتی خود نظارت داشته باشید چون هرگونه تغییر ناگهانی نتیجه‌ای جز ضررکردن شما ندارد. پس همیشه باید آماده‌ی به‌هم خوردن نقشه‌های‌تان باشید و واکنش مناسب نشان دهید.
• برای خرید دارایی‌هایی که به‌سرعت درحال رشد هستند عجله نکنید؛ شاید یک طرح پامپ و دامپ باشد که بازیگران‌اش به‌دلیل داشتن دارایی‌های محدود، نرخ‌ها را دستکاری می‌کنند. قیمت به‌ همان سرعتی که رشد کرده سقوط می‌کند معاملات اهرمی چه مزایایی دارد؟ و شما می‌مانید و زیانی غیرقابل جبران.

در پایان

شکی نیست که معاملات مارجین ابزاری کاربردی مخصوص تریدرهای حرفه‌ای برای بیشتر کردن سود معاملات است. اگر این معاملات به‌درستی استفاده شود، می‌توان هم سود بیشتری به دست آورد، هم به سبد دارایی‌ها تنوع بخشید.

معاملات مارجین جدا از سود، زیان هم دارند و ریسک موجود در این معاملات گریبان‌گیر خیلی‌ها می‌شود. درمورد رمزارزها نیز که ذاتاً پُرنوسان هستند، دقت بسیار بیشتری نیاز است. انجام معامله مارجین چیزی کم از یک قمار خطرناک ندارد و در اکثر موارد سرمایه افراد از دست می‌رود.

این مقاله صرفا برای اهداف آموزشی ارائه شده است و نباید به‌عنوان مشاورهٔ تجاری و سرمایه‌گذاری از طرف کوین ایران و نویسندگانش قلمداد شود.

مارجین چیست؟ بررسی مزایا و معایب معاملات Margin

معاملات مارجین یا Margin به زبان ساده به معنای قرض گرفتن پول از شرکت کارگزاری یا صرافی خود و استفاده از آن پول برای خرید سهام یا ارز است. در این مقاله قصد داریم شما را با مفهوم مارجین و مزایا و معایب آن بیشتر آشنا کنیم، در ادامه همراه داتیس نتورک باشید.

مارجین (Margin) چیست؟

معامله مارجین یا “buying on margin” به معنای قرض گرفتن پول از شرکت کارگزاری یا صرافی خود و استفاده از آن پول برای خرید سهام یا ارز دیجیتال است. به زبان ساده، در این نوع معاملات شما در حال گرفتن وام، خرید سهام با پول قرض شده، و بازپرداخت وام معمولا با بهره در تاریخ مشخص شده دیگری هستید.

در امور مالی، Margin وثیقه ای است که دارنده یک ابزار مالی باید نزد طرف مقابل سپرده گذاری کند تا بخشی یا تمام ریسک اعتباری که دارنده برای طرف مقابل ایجاد می کند را پوشش دهد.

به عبارت دیگر به پولی که تریدر به‌عنوان وثیقه نزد بروکر یا صرافی سپرده‌گذاری می‌کند، مارجین می‌گویند.

دلیل این نوع سپرده‌گذاری، جبران ریسکی است که معامله گر با ترید های خود برای کارگزاری یا صرافی (Exchange) به وجود می‌ آورد. مقدار مارجینی که هر بروکر تعیین می‌کند، حداکثر میزان اهرمی (Leverage) را مشخص می‌کند که می‌توانید در حساب ترید خود از آن استفاده کنید؛ درنتیجه گاهی معامله های اهرم‌ دار را معاملات مارجین‌ دار نیز می‌ گویند.

Margin به تریدرها اجازه می‌ دهد، پوزیشن‌ های اهرم‌دار (Leverage) باز کنند. با استفاده از لوریج می‌توانید با سرمایه اولیه مشخص، سرمایه بیشتری را وارد مارکت کنید.

هر صرافی یا بروکر قوانین خاص و متفاوتی برای این نوع معاملات دارد؛ به همین دلیل بهتر است قبل از انتخاب کارگزاری و شروع معاملات مارجین‌ دار، ابتدا از مقررات مارجین آن صرافی یا کارگزاری اطلاع کسب کنید.

معاملات مارجین مانند شمشیری دولبه است و همانطور که سود شما را بیشتر می کند، ضرر و زیان را نیز چند برابر می کند. بنابراین لازم است قبل از ورود به این نوع معاملات از تخصص کافی در بازار های مالی برخوردار باشید.

در معاملات Margin سرمایه توسط شخص ثالث فراهم می شود و معامله گر می بایست به شکلی روند بازار را حدس بزند تا با سودی که کسب می کند نیز وام گرفته شده را تسویه کند و هم کارمزد آن را پرداخت نماید. بنابراین تریدر می تواند با سرمایه کم هم برای سرمایه گذاری اقدام کرده و از این طریق درآمد بیشتری کسب کند.

مارجین تریدینگ چگونه انجام می‌شود؟

برای انجام یک Margin Trading، تریدر باید بخشی از دارایی خود را درگیر پوزیشن یا معامله کند که به این سرمایه اختصاص یافته اصطلاحا Margin می‌ گویند.

پس این اینکه معامله گر تصمیم گرفت که چه مقدار از سرمایه خود را می‌خواهد وارد یک مارجین تریدینگ کند، نوبت به تعیین اهرم (Leverage) می‌ شود.

Leverage ضریبی است که کاربر با استفاده از آن تعیین می‌کند که چند برابر مارجین خود قصد دریافت وام دارد. به عنوان مثال اگر یک کاربر 1000 دلار را برای یک معامله Margin اختصاص می‌دهد و قصد افزایش دارایی خود از طریق وام به 10.000 دلار را دارد، باید از اهرم 10 برابری استفاده کند.

Margin Trading می‌تواند به دو صورت Long و Short صورت پذیرد. معاملات Long همانند معاملات عادی است و معامله‌گر فرض را بر این گذاشته است که قیمت بالا می‌ رود و وارد این ترید شود. در صورتی که قیمت افزایش یابد، کاربر با استفاده از معامله Long سود می‌کند.

اما معاملات Short بر عکس است، یعنی کاربر در صورتی که پیش‌بینی کند که قیمت قرار است افت کند، می‌تواند اقدام به باز کردن یک معامله Short کند و در صورت افت قیمت سود کسب کند.

اما تریدرها باید به یک موضوع دقت کنند که در صورتی که در هر یک از معامله های Long و Short، اگر قیمت بر خلاف روند پیش‌بینی‌ شده حرکت کند، بروکر یا صرافی که وام را در اختیار تریدر قرار داده است این حق را دارد که با افزایش ضرر معامله و رسیدن به یک قیمت از پیش تعیین شده، کل معامله را در جهت بازپس‌گیری وام ببند و در این صورت مارجین کاربر صفر خواهد شد یا لیکوئید می شود.

معایب معاملات مارجین

• ضرر چند برابری در صورت نا آگاهی
• با بهره مندی از اهرم ها در این نوع معاملات، در صورتی که اطلاعات کافی نداشته باشید ضرر شما چندین برابر خواهد بود.
• در صورتی که معامله گر، نتواند سرمایه ی خود را مدیریت کرده و ریسک خود را تحت کنترل داشته باشد، پوزیشن هایش خیلی راحت لیکوید می شوند.

مزایای معاملات Margin

• امکان معامله در هر دو سمت بازار (Long/Short)
• چند برابر شدن سود در صورت موفقیت در معامله
• امکان توزیع سرمایه و باز کردن موقعیت های متعدد به صورت همزمان از دیگر مزیت های این معاملات مارجین هستند.
• استفاده از اهرم از دیگر مزایای معامله های مارجین می باشد که معامله گران می توانند پوزیشن های بزرگتری نسبت به سرمایه ی اصلی باز کنند.

امیدواریم مقاله آشنایی با مفهوم مارجین در بازار های مالی برای شما عزیزان مفید بوده باشد.

لیکویید شدن ارز دیجیتال چیست؟و روش های جلوگیری از لیکویید شدن

امروز از سلسله مقالات زرین پال به موضوع لیکویید شدن ارز دیجیتال می پردازیم. اگر در بازار ارز های دیجیتال کار کرده باشید یقینا برای شما هم پیش آمده که این کلمه را شنیده باشید و معنی آن را ندانید. یا ممکن است حتی خودتان لیکویید شده باشید. در واقع لیکویید شدن یا liquidation مبحث گسترده ای است که در این مقاله به تمام آن می پردازیم. ولی در ابتدا می توانیم بگوییم که تنها افراد غیر حرفه ای و کسانی که توانایی کنترل احساساتشان را ندارند لیکویید می شوند.

همانطور که می دانید بازار ارز های دیجیتال نوسانات بسیار بالایی دارد. همچنین افراد مبتدی زیادی هرروزه به این بازار ورود می کنند. این موضوع به این معناست که لیکویید شدن اتفاقی رایج در این بازار است. هر روز مردم بسیاری در آن پول خود را از دست می دهند که موجب می شود به این بازار لقب کلاهبرداری بزرگ را نسبت دهند. ارز های دیجیتال مانند بیت کوین و اتریوم به دلیل سرمایه گذاری های پر ریسک و پر نوسان معروف هستند که از طرفی باعث سود های بسیار زیادی برای افراد حرفه ای می شود. اما برای شروع بیایید به معنی و تعریف لیکویید شدن و اینکه در کل به چه معناست بپردازیم.

منظور از لیکویید شدن چیست؟

لیکویید شدن در لغت به معنای انحلال است اما در واقع اصطلاح تلخی به معنای تمام شدن پول شماست که هیچ معامله گری علاقه ای به تجربه ی آن ندارد. در واقع لیکویید شدن هنگامی اتفاق خواهد افتاد که معامله گر سرمایه کافی برای باز نگه داشتن معامله نداشته باشد. یعنی اینکه پول بیشتری برای تحمل ضرر در معامله را ندارد . همانگونه که گفتیم بازار ارز های دیجیتال نوسانات سنگینی دارد که سبب پولدار شدن یک سری و ورشکسته شدن افراد مبتدی می شود. اگر در این بازار حرفه ای رفتار کنید ممکن است جزو دسته اول نباشید اما مطمئنا در دسته دوم قرار نمی گیرید. جالب است بدانید از زمان شیوع ویروس کرونا در سال 2020 بیت کوین 160 درصد نسبت به طلا با 22 درصد و S&P 500 با 14 درصد افزایش یافته است. چیزی که نوسانات این بازار را بیشتر می کند داشتن ویژگی هایی همچون معاملات مارجین، قابلیت سوآپ کردن و معاملات آتی است که در ادامه به معنی آن ها می پردازیم.

معاملات مارجین (margin trading)

در واقع تصور کنید از شخصی پول برای معامله کردن قرض می گیرید و آن شخص می گوید بعد از مثلا ده روز باید پول را به او برگردانید در غیر اینصورت خودش می گیرد. همچنین قید می کند که اگر بیشتر از مثلا بیست درصد ضرر کنید هم پول خودش را می گیرد و هم پول شما را. از طرفی معاملات مارجین قابلیت اهرم دار کردن معامله را به شما می دهند. به معاملات اهرمی چه مزایایی دارد؟ این صورت که تا پنج برابر پولتان را می توانید قرض بگیرید و معامله کنید که به همان نسبت سود و یا ضرر بیشتری خواهید کرد. شاید برای شما این سوال پیش آمده باشد که اگر پول را به صرافی بر نگردانیم چه؟ طبیعتا در زندگی عادی هیچ غریبه ای به شما رایگان پول قرض نمی دهد.

در بازار ارز های دیجیتال هم به همین صورت است و صرافی از شما مبلغی را به عنوان وثیقه می خواهد که بعنوان مارجین اولیه شناخته می شود. هر معامله ای بسته به اندازه اهرم، پتانسیل سود یا ضرر بیشتری دارد. بطور مثال با اهرم پنج روی سرمایه صد دلاری، اگر 10 درصد سود کنید در واقع ده درصد روی پانصد دلار سود کرده اید. یعنی پنجاه دلار سود روی سرمایه سرمایه اولیه ی 100 دلاری . بعد از معامله 400 دلار به صرافی برمی گردانید و 150 دلار نزد خود نگه می دارید(100 دلار سرمایه اولیه + 50 دلار سود). در حالی که اگر از مارجین استفاده نمی کردید تنها ده دلار سود کرده بودید.

البته در آن طرف قضیه اگر فقط بیست درصد ضرر می کردید هم 400 دلار را از دست می دادید و هم 100 دلار خودتان را زیرا 20 درصد ضرر ضربدر 5 اهرم می شود که یعنی 100 درصد ضرر. در واقع لیکویید شدن ارز دیجیتال یعنی همین!

سوآپ کردن (swap)

سوآپ کردن برعکس مارجین است. به این صورت که شما ارز مورد نظرتان را (اگر قابلیت سوآپ داشته باشد) انتخاب می کنید و در ازای سود سالیانه یا ماهانه مشخصی آن ارز را می خرید و نزد صرافی نگه می دارید. طبق مدت تعیین شده شما نمی توانید به آن ارز دست بزنید و اصطلاحا قفل شده است و در واقع شما آن ارز را در ازای سود مشخصی برای مدت معینی به صرافی قرض می دهید.

معاملات آتی (futures)

در معاملات آتی شما ارز مورد نظر را نمی خرید بلکه بر روی نوسانات قیمتی آن معامله ی دو طرفه (یا در جهت خرید یا در جهت فروش) باز می کنید. در واقع در معاملات فیوچرز شما مالکیتی بر دارایی ندارید و فقط نوساناتش را معامله می کنید. معاملات آتی در ارز های دیجیتال بسیار پر ریسک هستند زیرا همانطور که گفته شد نوسانات بسیاری دارد. در این نوع معامله شما می توانید تا سقف 75 یا 125 برابر پول خود را معامله کنید. این یعنی اگر با اهرم 100 معامله ای را باز کنید با یک درصد سود صد درصد سود می کنید و با یک درصد ضرر صددرصد ضرر خواهید کرد و در معامله ارز دیجیتالتان لیکویید خواهید شد.

این ویژگی ها در سال 2011 به بازار جهان ورود پیدا کردند و در سال های اخیر وارد بازار ارز های دیجیتال شدند. معاملات مارجین و فیوچرز را به واسطه ی سود و ضرر بزرگی که می توانند بدهند شمشیر دو لبه می دانند. که معاملات اهرمی چه مزایایی دارد؟ یک طرف آن سود بزرگ و لبه ی دیگر ضرری عظیم را دارد.

لیکویید شدن ارز دیجیتال چگونه اتفاق می افتد؟

اما در کل لیکویید شدن چگونه اتفاق می افتد؟ در این بازار لیکویید شدن ارز دیجیتال زمانی اتفاق می افتد که یک صرافی بدلیل از دست دادن جزیی یا کلی سرمایه اولیه پوزیشن معاملاتی معامله گر را به اجبار می بندد. در واقع یعنی وقتی که معامله گر نتواند الزامات مارجین را برای یک پوزیشن اهرمی برآورده کند و سرمایه کافی را برای باز نگه داشتن معامله آتی یا مارجین نداشته باشد لیکویید می شود.

معامله با اهرم بسیار پر ریسک است و اگر بازار حرکتی در خلاف جهت معامله انجام دهد ممکن است به راحتی تمام پول از دست برود و ارز دیجیتال لیکویید شود. همچنین برخی کشور های اروپایی مانند انگلیس صرافی های ارز دیجیتال را از ارا ئه معاملات اهرمی به کاربران مبتدی برای محافظت از سرمایه آنها محروم کرده اند.

چرا معاملات لیکویید می شوند؟

خب تا اینجا تعریف لیکویید شدن و چگونه اتفاق افتادنش را گفتیم حالا بیایید بگوییم که به کلی چرا معاملات لیکویید می شوند. در واقع زمانی که شما با توجه به فرمول لیکویید شدن حد ضرر خود را خارج از محدوده بگذارید یا اصلا نگذارید لیکویید خواهید شد. به این معنی که مثلا شما با طبق فرمول با بیست درصد ضرر لیکویید می شوید اما حد ضرر خود را به اشتباه روی 30% ضرر می گذارید معاملات اهرمی چه مزایایی دارد؟ و این باعث از دست رفتن پولتان می شود.

در حالت دوم شما به دلیل بی تجربگی یا نداشتن کنترل روی احساسات حد ضرر را به کلی نمی گذارید. این یعنی که شما روانشناسی معاملات و مدیریت ریسک را بلد نیستید و اگر بلدید به آن عمل نکرده اید. دلیل سوم حرکت سریع قیمت است. در این حالت شما حد ضرر خود را در جای مناسب گذاشته اید اما قیمت در یک حرکت بشدت سریع از آن قیمت می گذرد و معامله شما پر نمی شود و در واقع حد ضررتان عمل نمی کند.

چگونه می توان از لیکویید شدن ارز دیجیتال جلوگیری کرد؟

حال وقت آن است که بگوییم چگونه می توان از لیکویید شدن جلوگیری کرد. در واقع دلیل اصلی لیکویید شدن نداشتن حد ضرر است. در قسمت بالایی توضیح دادیم که چرا معاملات لیکویید می شوند. خب برای جلوگیری از لیکویید شدن ارز دیجیتال در قدم اول باید دقیقا محاسبه کنید که در چه قیمتی لیکویید خواهید شد. بعد از اینکه محاسبه را انجام دادید در جای درست حد ضرر خود را می گذارید.

اما گفتیم که در مواقعی که قیمت سریع حرکت می کند حد ضرر عمل نمی کند. برای جلوگیری از این اتفاق شما بجای تعیین یک قیمت برای حد ضرر باید یک محدوده را بعنوان حد ضرر انتخاب کنید. مثالی میزنیم تا بهتر متوجه این مطلب شوید: فرض کنید شما روی قیمت صد دلار خرید کرده اید و حساب کرده اید که اگر قیمت به شصت دلار برسد لیکویید خواهید شد. در اینجا برای اینکه حرکت سریع قیمت باعث عمل نکردن حد ضرر شما نشود حد ضرر خود را بجای تعیین کردن روی قیمت 80 دلار روی محدوده قیمتی 82 تا 76 دلار تعیین می کنید. یعنی اینکه به معامله خود در صرافی این دستور را می دهید که از قیمت 82 دلار تا قیمت 76 دلار هر معامله خریدی وجود داشت با معامله من set شود.

هرچقدر این محدوده کوچک تر باشد ریسک بیشتر و هرچقدر بزرگ تر باشد ریسک کمتری خواهد داشت. همچنین راه دیگر برای جلوگیری از لیکویید شدن معامله نکردن در ارز های کم حجم است. ارز های دیجیتالی هستند که حجم معاملاتی آنها بسیار کم است و خود این مسئله باعث درست عمل نکردن حد ضرر خواهد شد. سعی کنید در ارزهای دیجیتالی معامله کنید که حجم معاملات بالایی دارند.

ارزش لیکویید شدن چگونه محاسبه می شود؟

منظور از ارزش لیکویید شدن این است که در چه قیمتی و کجا با چه درصدی معامله ما لیکویید می شود. ارزش لیکویید شدن تقریبا در تمام صرافی ها بطور اتوماتیک محاسبه و نمایش داده می شود. اگر قیمت آن ارز دیجیتال از آن محدوده عبور کند معامله ما لیکویید می شود و پولمان از دست می رود. قیمت لیکویید شدن در صرافی به دو مورد خیلی مهم وابسته است:

1)میزان پول در حساب

2)میزان اهرم

هرچقدر میزان پول در حساب بیشتر باشد قیمت معاملات اهرمی چه مزایایی دارد؟ لیکویید شدن شما دورتر است و توانایی تحمل ضرر بیشتری را دارید. از طرفی هر چقدر میزان اهرم بیشتر باشد زودتر لیکویید می شوید. فرض کنید قیمت لیکویید شدن شما با اهرم پنج روی بیست درصد است. خب اگر از اهرم پنجاه استفاده کنید با تنها دو درصد ضرر لیکویید خواهید شد. همانطور که گفته شد صرافی خودش قیمت لیکوییدیشن را محاسبه می کند و به شما نمایش می دهد. اما شما خودتان هم می توانید با استفاده از فرمولی به درصد لیکویید شدنتان برسید. در صرافی های ارز دیجیتال معمولا ماشین حساب وجود دارد که می توانید در آن محاسبه کنید اما به کلی فرمول آن به شرح زیر است:

درصد لیکویید شدن = 100 / اهرم

برای نمونه اگر شما در معامله خود از اهرم 3 استفاده کنید حدودا 33 درصد تحمل ضرر دارید و اگر به 33.3 برسد لیکویید خواهید شد. ( 33.3 = 100 / 3 )

محاسبه لیکویید شدن ارز دیجیتال در صرافی

لیکویید شدن در صرافی چگونه محاسبه می شود؟ در واقع دو حالت در صرافی ارز دیجیتال وجود دارد که در هر دو حالت می توانید لیکویید شوید اما با هم تفاوت دارند. این دو حالت به شرح زیر هستند :

1)کراس (Cross)

اگر در پوزیشن معاملاتی خود حالت کراس (cross) را انتخاب کرده باشید یعنی کل دارایی تان را در آن صرافی درگیر کرده اید. در واقع اگر در ضرر بروید و لیکویید شوید نه تنها سرمایه درگیر در آن معامله بلکه تمام دارایی تان در آن صرافی را از دست خواهید داد. این حالت ریسک بسیار بالایی دارد اما مزایای آن این است که شانس لیکویید شدنتان پایین تر می آید. همانگونه که در قسمت ارزش لیکویید شدن گفتیم میزان اهرم و میزان پول در حساب دو عامل مهم در لیکویید شدن هستند و هرچقدر سرمایه بیشتری داشته باشید تحمل ضرر بیشتری دارید. در حالت کراس وقتی کل دارایی شما درگیر باشد طبیعتا سرمایه بیشتری دارید و تحمل ضررتان بالاتر است. اما خب اگر لیکویید شوید تمام پولتان را از دست خواهید داد که ریسک بالایی است.

2)ایزوله (Isolated)

در حالت ایزوله (Isolated) یا ایزولیت دقیقا برعکس حالت کراس فقط دارایی ای درگیر است که معامله کرده اید. یعنی اگر حالت ایزوله را برای معامله خود انتخاب کنید تنها آن مبلغی را که در معامله وارد کرده اید محاسبه می شود. در این حالت ریسک شما پایین می آید و مدیریت ریسک را بهتر رعایت کرده اید اما شانس لیکویید شدن معامله شما بیشتر خواهد شد.

سخن پایانی

به کلی لیکویید شدن در بازار ارز دیجیتال به علت نوسانات شدید بسیار شایع است که این بازار را پر خظر و پر ریسک می کند. در واقع هنگامی که شما روی نوسانات یک دارایی معامله می کنید که به معاملات آتی و مارجین اطلاق می شود امکان لیکویید شدن شما پدیدار می شود و این مبحث پیش می آید. هنگامی که شما معاملات فیوچرز یا آتی باز می کنید یک آستانه تحمل ضرر را دارا می شوید که اگر از آن حد بیشتر شود تمام پول خود را از دست می دهید و اصطلاحا لیکویید می شوید.

در این زمان شما برای جلوگیری از ضرر کار های زیادی را می توانید انجام دهید که عبارتند از: گذاشتن حد ضرر- مشخص کردن یک محدوده حد ضرر بجای یک قیمت. همچنین گفتیم که زمانی لیکویید می شوید که دیگر شما بودجه ای برای تحمل ضرر نداشته باشید و صرافی به اجبار معامله شما را می بندد. در ادامه فرمول محاسبه درصد لیکویید شدن را بیان کردیم و گفتیم که نیازی به محاسبه آن نیست چون خود صرافی اینکار را می کند و عدد محاسبه شده را به شما می دهد. همچنین می توانید از ماشین حسابی که در اکثر صرافی های ارز دیجیتال وجود دارد برای محاسبه درصد لیکویید شدن استفاده کنید. یکی از مسائل مهمی که باید در نظر بگیرید انتخاب حالت کراس یا ایزوله در معاملات اهرمی است.

در حالت کراس شانس لیکویید شدن نسبت به حالت ایزوله پایین می آید اما ریسک معامله بالاتر می رود. در کل اگر مبتدی و تازه کار هستید بهتر است سمت معاملات اهرمی نروید و اگر می روید حتما روانشناسی معامله و مدیریت ریسک را به خوبی فرا بگیرید و به آن عمل کنید.

معاملات آتی

توافقنامه ای است مبتنی بر خرید یا فروش دارایی مشخص در زمان معین در آینده، با قیمت مشخص. در این قرارداد خریدار متعهد می گردد کالای مورد نظر را در تاریخ تعیین شده تحویل گرفته و مبلغ مشخصی را بابت هر واحد از آن پرداخت نماید و فروشنده نیز متعهد میگردد درتاریخ موردنظر درازای دریافت وجه مشخصی کالای مورد نظر را تحویل نماید. برای جلوگیری از امتناع طرفین از انجام قرارداد، طرفین به صورت شرط ضمن عقد متعهد می شوند مبلغی را به عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای بگذارند و متعهد می شوند متناسب با تغییرات قیمت آتی، وجه تضمین را تعدیل کنند و اتاق پایاپای از طرف آنان وکالت دارد متناسب با تغییرات قیمت، بخشی از وجه تضمین هریک از طرفین را به عنوان اباحه تصرف در اختیار دیگری قرار دهد و او حق استفاده از آن را خواهد داشت تا در سررسید باهم تسویه کنند. هم اکنون زعفران رشته ای بریده ممتاز نگین ،زعفران رشته ای پوشال درجه یک ، زیره سبز و پسته فندقی داراییهای پایه پذیرفته شده به عنوان دارایی پایه قراردادهای آتی بورس کالا می باشد.

مهمترین مزایای قراردادهای آتی

گواهی سپرده کالایی

گواهی سپرده کالایی اوراق بهاداری است که نشان دهنده مالکیت دارنده ی آن بر مقدار معینی کالاست و پشتوانه آن قبض انبار استانداری است که توسط انبارهای موردتایید بورس صادر می گردد از کاربردهای مهم قبوض انبار در تامین مالی، ابزار تحویل در قراردهای آتی می باشد.

تمام اشخاص حقیقی و حقوقی که کد معاملات اوراق بهادار دارند، می‌توانند اقدام به معامله گواهی سپرده کالایی هر کالایی نمایند. برای تحویل گرفتن کالا از انبار ( در صورت داشتن گواهی سپرده در کد بورسی و پرتفوی سپرده گذاری ) باید مدارک لازم شامل معرفی نامه برای انبار از کارگزاری دریافت شود و با ارائه مدارک به انبار و واریز هزینه های انباردار کالا به خریدار تحویل داده می شود.در حال حاضرگواهی سپرده های سکه طلا ، زعفران نگین و پوشال ، زیره سبز ،پسته و اخیرا کشمش در بورس کالا معامله میشود .

اختیار معامله (Option)

اوراق بهاداری است که به موجب آن فروشنده اوراق متعهد می شود در صورت درخواست خریدار، تعداد مشخصی از دارایی پایه را به قیمت اعمال ( قیمتی که هنگام بستن قرارداد تعیین شده است) معامله کند. خریدار اوراق می تواند در زمان یا زمان های معینی در آینده طبق قرارداد، معامله را انجام دهد. فروشنده ی اوراق اختیار معامله در قبال این تعهد، مبلغ معینی از خریدار اوراق دریافت می کند. برای جلوگیری از امتناع فروشنده اوراق از انجام قرارداد، فروشنده ضمن عقد قرارداد متعهد می شود مبلغی را به عنوان وجه تضمین نزد کارگزار بورس یا اتاق پایاپای قرار دهد و متناسب با تغییرات قیمت اوراق اختیار معامله، آن را تعدیل کند. هر یک از خریدار و فروشنده می توانند در مقابل مبلغی معین، اختیار یا تعهد خود را به شخص ثالثی واگذار کنندکه وی جایگزین آنها خواهد بود.

از مزایای قراردادهای اختیار معامله اهرمی بودن، کاهش ریسک سرمایه گذاری، متنوع سازی سبد سرمایه گذاری می باشد.

نوعی از صندوق های سرمایه گذاری می باشند که در کالاهای خاص سرمایه گذاری می کنند . سرمایه گذاری در این صندوق ها امکان بهره بردن از بازدهی همانند یک دارایی یا شاخص خاص را فراهم میکند. در حال حاضر چهار صندوق کالایی با دارایی پایه راه اندازی شده است و همانند سهام بصورت سیستم عرضه و تقاضا قابل معامله می باشند نمادهای این صندوق ها شامل طلا، عیار، گوهر و زر می باشد و از ساعات 12:30 الی 15:00 قابلیت معامله دارد. وجود بازار ثانویه شفاف، داشتن پشتوانه قوی، امکان جذب سرمایه های خرد و نیز کاهش هزینه ها از مزایای سرمایه گذاری در این صندوق ها می باشد.

جزئیات خبر

تمام تحلیل هایی که معامله گر برای پیدا کردن سهام مستعد رشد انجام می‌دهد، برای این است که احتمال موفقیت سیگنال را بیشتر کند؛ یعنی قیمتی را شناسایی کند که احتمال رشد سهم بسیار بیشتر از ریزش آن باشد.

یکی از آیتم‌های که می‌تواند خرید معامله گر را مطمئن کند، توجه به وضعیت بازاری است که سهام مورد نظر در آن بازار قرار دارد.

وضعیت بازار را برای ما، شاخص ها مشخص می‌کنند و می‌توانیم با بررسی شاخص ها، از آن‌ها در خرید و فروش های خود کمک بگیریم.

شاخص چیست؟

شاخص، معیاری است برای مقایسه حال حاضر بازار با گذشته آن و وضعیت بازار را از زمان مبدا تا لحظه آخر به ما نشان می‌دهد. شاخص های متعددی در بازار بورس و فرابورس وجود دارد که هر کدام نکته و مفهم خاصی را به ما گوشزد می‌کند و می‌توانیم از آن ها در تحلیل برای خرید سهام استفاده کنیم.

در ادامه در دو بخش متفاوت به بررسی انواع شاخص ها خواهیم پرداخت با ما همراه باشید.

بخش اول: انواع شاخص ها

انواع شاخص ها در بازار بورس و فرابورس عبارتند از:

شاخص کل بورس

شاخص کل فرابورس

شاخص کل هم وزن

شاخص صنعت

شاخص سهام آزاد شناور

شاخص ۵۰ شرکت فعالتر

در ادامه به بررسی همه این شاخص ها خواهیم پرداخت.

شاخص کل بورس

می‌توان گفت مشهور ترین شاخص، شاخص کل است که وضعیت بازار را نشان می‌دهد و وقتی صحبت از افت یا رشد شاخص در اخبار شنیده می‌شود منظور همین شاخص کل بورس است.

تنها سهامی که در بازار بورس قرار دارند بر روی این شاخص تاثیر گذار هستند و شرکت هایی که در بازار فرابورس قرار دارند شاخص مختص به خود را دارند. به این شاخص، شاخص میانگین هم گفته می‌شود به این دلیل که با رشد یا ریزش آن می‌توان میانگین بازدهی (سود یا زیان) سرمایه گذاران در بازار را تعیین کرد.

به طور مثال وقتی در یک سال شاخص از ۱۰۰ هزار واحد موفق شود به ۱۵۰ هزار واحد برسد یعنی سرمایه گذاران موفق شده اند به طور میانگین ۵۰ درصد سود در یک سال کسب کنند. از نام های دیگر این شاخص می‌توان به شاخص بازده نقدی، شاخص TEDPIX و شاخص قیمت اشاره کرد.

نحوه محاسبه شاخص کل

شاخص کل بر اساس ارزش سهام است و رشد و ریزش آن نشان دهنده کم یا زیاد شدن میانگین ارزش کل سهام بازار بورس است.

ارزش هر شرکت = تعداد کل سهام شرکت × قیمت پایانی آخرین روز

ارزش کل بازار بورس = جمع ارزش شرکت های بورس

در عکس بالا نحوه محاسبه ارزش هر سهم و ارزش کل بازار توضیح داده شد. با توجه به اینکه قیمت سهام در هر روز کاری، ممکن است رشد یا ریزش داشته باشد، ارزش هر شرکت در هر روز می‌تواند کم یا زیاد شود و دلیل رشد یا ریزش های روزانه شاخص کل همین تغییرات قیمتی است.

شاید برای شما این سوال پیش آمده باشد که عدد هر روز شاخص کل به چه صورت محاسبه می‌شود؟

در عکس زیر نحوه محاسبه شاخص کل توضیح داده شده است.

آیا تاثیر سهام بر روی شاخص کل یکسان است؟

خیر، با توجه به اینکه تعداد کل سهام شرکت و همچنین قیمت شرکت ها با هم متفاوت است پس تاثیر سهام هم بر روی آن یکسان نیست. با ذکر یک مثال به توضیح این آیتم خواهیم پرداخت.

در عکس بالا اطلاعات دو شرکت فولاد و سنیر نمایش داده شده است که از ضرب تعداد کل سهام شرکت در قیمت پایانی آخرین روز می‌توان ارزش هر نماد را محاسبه کرد که در قسمت ارزش بازار هم درج شده است.

ارزش شرکت فولاد حدود ۵۸ هزار میلیارد تومان می‌باشد در حالتی که سنیر ارزشی حدود ۲۸۰ میلیارد دارد. با توجه به اینکه ارزش شرکت فولاد بسیار بیشتر از شرکت سنیر است تاثیر فولاد بر روی شاخص کل هم به همان اندازه بیشتر است و سهام شرکت های بورسی با توجه به ارزشی که دارند بر روی سهام تاثیر گذار خواهند بود.

به طور مثال اگر چند شرکت تاثیر گذارمثبت باشند اما باقی سهام منفی باشند شاخص کل مثبت خواهد بود؛ و بلعکس اگر سهام های تاثیر گذار منفی باشند اما کل بازار مثبت باشد شاخص کل منفی خواهد بود.

آیا معاملات بلوکی بر روی شاخص تاثیر گذار است؟

وقتی حجم بسیار زیادی قرار باشد در یک نماد مورد معامله قرار بگیرد برای اینکه این حجم زیاد، بر روی قیمت سهم تاثیر زیادی نگذارد، با نظارت سازمان بورس یک نماد با عدد ۲ در تابلو جداگانه در بازار خرده فروشی باز خواهد شد (مانند چکاپا ۲ و شاملا ۲) و فروشنده و خریدار در این نماد معاملات خود را انجام می‌دهند.

به این معاملات، معاملات بلوکی گفته می‌شود و این نوع معاملات بر روی شاخص کل تاثیر گذار هستند.

مزایا معایب شاخص کل

شاخص کل، نشان دهنده ارزش بازار است. وضعیت کلی بازار به به ما نشان نمی‌دهد.

شاخص کل، نشان دهنده ورود و خروج نقدینگی است.

شاخص کل، نشان دهنده ورود و خروج معامله گران به بازار است.

همانطور که مشاهده می‌کنید شاخص کل مزایای بسیار عالی دارد برای همین باید اهمیت بسیار زیادی به آن داد اما یک عیب هم دارد و آن این است که وضعیت و ماهیت کلی بازار را به ما نشان نمی‌دهد. برای فهمیدن وضعیت کلی بازار از شاخص هم وزن استفاده خواهیم کرد.

شاخص کل فرابورس

شاخص کل فرابورس، دقیقا مانند شاخص کل بورس می‌باشد با این تفاوت که برای سهام بازار فرابورس استفاده می‌شود و فقط سهام بازار فرابورس در این بازار تاثیر گذارند. می‌توان گفت این شاخص در اکثر مواقع دنبال کننده شاخص کل بورس خواهد بود و برای تحلیل آن نیازی به استفاده از شاخص فرابورس نیست و همان شاخص کل بورس کفایت می‌کند.

شاخص کل هم وزن

بزرگی یا کوچکی شرکت ها تاثیری در شاخص کل هم وزن نخواهد داشت و همه سهام به یک اندازه بر روی این شاخص تاثیر گذارند؛ یعنی به همان اندازه که فولاد بر روی شاخص تاثیر می‌گذارد سنیر هم تاثیر خواهد داشت. این طور در نظر بگیرید که ارزش تمامی سهام برابر است.

مبدا این شاخص ۱ فرودین ۱۳۹۳ است و مبنا اولیه این شاخص ۱۰۰۰۰ واحد در نظر گرفته شده است. مهم ترین مزایا این شاخص این است که وضعیت کلی بازار را به ما نشان می‌دهد؛ یعنی اگر بیشتر سهام بازار مثبت باشند این شاخص مثبت خواهد شد و بالعکس بیشتر سهام بازار منفی باشد شاخص هم منفی خواهد شد.

شاخص صنعت

نحوه محاسبه شاخص صنعت دقیقا همانند شاخص کل است با این تفاوت که برای هر صنعت به طور جداگانه محاسبه خواهد شد. با استفاده از این شاخص متوجه وضعیت هر صنعت خواهید شد و می‌توانید صنعت های در حال رشد را شناسایی و اقدام به خرید آنها کنید.

شاخص سهام آزاد شناور

پیش از آنکه شاخص سهام آزاد شناور را بررسی کنیم. باید با مفهوم سهام شناور آشنایی داشته باشیم. سهام شناور به تعداد سهام از کل سهام شرکت گفته می‌شود که در حال گردش است یعنی قابلیت خرید و فروش دارد.

همانطور که در عکس بالا می‌بینید اطلاعاتی وارد شده که در سایت سازمان بورس قابل مشاهده است. از تعداد کل سهام معاملات اهرمی چه مزایایی دارد؟ این شرکت ۵۰ میلیون سهم قابل معامله است و باقی این سهام بلوکه است و قابلیت خرید و فروش ندارد که این سهام در دست سهامداران عمده قرار دارد.

نحوه محاسبه این شاخص دقیقا همانند شاخص کل است با این تفاوت که برای وزن دهی سهام، به جای استفاده از تعداد کل سهام شرکت از سهام شناور استفاده می‌شود..

شاخص ۵۰ شرکت فعالتر

همانطور که از اسم این شاخص پیداست، وضعیت ۵۰ شرکت فعال بازار را نشان می‌دهد. ۵۰ شرکت فعال به این صورت انتخاب می‌شود که شرکت هایی که در بازه های ۳ ماهه بیشترین تعداد روزهای داد و ستد را داشته باشند جز شرکت های فعال محسوب می‌شوند.

این شاخص به دو روش محاسبه می‌شود روش اول به صورت میانگین ساده است (شاخص هم وزن) و روش دوم به صورت میانگین موزون می‌باشد که همانند شاخص کل محاسبه می‌شود

بخش دوم: تحلیل شاخص ها

در این بخش به بررسی ۳ شاخص اصلی یعنی شاخص کل، شاخص هم وزن و شاخص صنعت خواهیم پرداخت.

تحلیل شاخص کل

تحلیل شاخص کل، اصلی ترین شاخص بازار است و باقی شاخص ها تاثیر بسیار زیادی از این شاخص خواهند گرفت و روند تکنیکالی این شاخص برای معامله گران از اهمیت بسیار زیادی برخوردار خواهد بود. در ادامه انواع روند شاخص کل را بررسی خواهیم کرد.

در عکس بالا قسمت زرد رنگ روند تکنیکالی صعودی شاخص کل را می‌بینید. در این بازه ها خرید سهم ریسک بسیارکمی دارد و اکثر سهام رشد قیمت را نیز خواهند داشت. بیشتر فعالیت معامله گران حرفه ای در این روند ها خواهند بود و با تمام سرمایه خود نیز در بازار به خرید و فروش خواهند پرداخت.

در این تصویر روند نزولی شاخص کل را مشاهده می‌کنید. معامله گران حرفه ای کمترین فعالیت را، در این بازار ها دارند و خرید سهام در این بازار ها ریسک بسیار زیادی به همراه خواهد داشت.

وقتی با این روند در شاخص کل مواجه شدیم می‌توان دو روش را پیش گرفت:

۱- خروج کل سرمایه

در این روش معامله گر هیچ فعالیتی در بازار نخواهد داشت و کل سرمایه معامله گر یا از پرتفوی خارج می‌شود یا بر روی اوراق مطمئن سرمایه گذاری می‌شود.

۲- خروج مقداری از سرمایه

در این روش معامله گر ۵۰ تا ۷۰ درصد سرمایه خود را از بازار خارج می‌کند و با باقی مانده سرمایه اقدام به خرید و فروش می‌کند. با این روش سرمایه معامله گر دچار زیان شدید نخواهد شد.

در تصویر بالا روند تکنیکالی رنج را مشاهده می‌کنید. به این نوع بازارها، بازار کم قدرت هم گفته می‎‌شود. بهتر است معامله گر در این بازار در تحلیلگری، بسیار سخت‌گیرتر باشد و خرید و فروش های زیادی نداشته باشد.

همچنین در این نوع بازار ها بهتر است اقدام به خرید سهامی کرد که تاثیر کمتری بر روی شاخص کل دارند مانند سهم های صنعت های کوچک مانند صنعت غذایی، دارو و زراعت.

استراتژی کلی شاخص ها

در ۳ حالت به بررسی بیشتر و دقیق‌تر ۳ شاخص (شاخص کل، شاخص هم وزن و شاخص صنعت) خواهیم پرداخت.

حالت اول: روند شاخص کل صعودی

می‌توان گفت تمامی شاخص ها با کمی تاخیر یا تعجیل از شاخص کل پیروی خواهند کرد و از همین رو وقتی شاخص کل صعودی باشد می‌توان اقدام به خرید سهام بازار کرد.

وظیفه اصلی معامله گر در هر بازاری متفاوت است. در بازار صعودی معامله گر وظیفه دارد که بیشترین سود ممکن را از بازار بگیرد و در بازار نزولی وظیفه اصلی معامله گر، حفاظت از آن سود است. به این نکته هم باید دقت کرد که شاخص در کدام قسمت از موج صعودی خود قرار دارد در ابتدای موج هست یا در میانه موج.

به طور مثال در تصویر بالا مشاهده می‌کنید که شاخص در ابتدای موج قرار دارد در این بازه حتما باید در واچ لیست معامله گر، شرکت های بزرگ بازار که تاثیر زیادی بر روی شاخص دارند، قرار داشته باشند.

زیرا رشد قیمت این شرکت ها باعث شده که شاخص از روند رنج به روند صعودی تبدیل شود و خرید این سهام در این منطقه تکنیکالی می‌تواند سود بسیار خوبی داشته باشد.

تصویر بالا شاخص را پس از یک رشد بسیار زیاد نشان می‌دهد. در این محدوده بهتر است بسیار محتاط تر عمل کرد؛ زیرا هر لحظه امکان شروع یک ریزش شارپی وجود دارد.

در این محدوده باز هم بهتر است سراغ سهام بزرگ بازار بروید؛ زیرا این دسته سهام قابلیت نقد شوندگی بهتری نسبت به سایر سهام دارند. به اصطلاح در این سهام گرفتار صف های فروش نخواهید شد.

حالت دوم: شاخص کل نزولی یا رنج، ولی شاخص هم وزن صعودی

در بالا گفته شد در زمان هایی که شاخص کل در وضعیت نزولی یا رنج قرار دارد بهتر است معامله گر از بازار دور باشد یا فعالیت کمتری در بازار داشته باشد. سوالی که ایجاد می‌شود این است در این وضعیت بهتر است معامله گر اقدام به خرید چه سهامی بکند؟

در زمان هایی که شاخص کل صعودی نیست ممکن است شاخص هم وزن روند صعودی داشته باشد. این وضعیت به ما می‌گوید که سهام بزرگ بازار در وضعیت نزولی یا رنج هستند اما سهام کوچک بازار روند صعودی دارند و می‌توان اقدام به خرید آن‌ها کرد. پس در این وضعیت بهتر است سراغ سهام کوچک بازار بروید سهامی که در صنعت هایی مانند غذایی، دارو، زراعت و قندی ها قرار دارند.

حالت سوم: شاخص کل نزولی شاخص هم وزن نزولی اما شاخص صنعت صعودی

ممکن است بازار در وضعیتی قرار بگیرد که هم شاخص کل هم شاخص هم وزن روند نزولی یا رنجی را داشته باشند در این مواقع باید سراغ شاخص صنایع رفت.

صنعت هایی در بازار بورس وجود دارد که هم ارزش بسیار کمی دارند و تاثیر بسیار کمی بر روی شاخص کل دارند همچنین تعداد سهام آن صنعت کم است و از همین رو تاثیری بر روی شاخص هم وزن هم ندارند؛ و اگر این دسته از سهام روند صعودی را در پیش بگیرند فقط از طریق شاخص آن صنعت می‌توانید این سهام را شناسایی کنید. پس در بازار نزولی (شاخص کل و شاخص هم وزن) سراغ شاخص صنایع بروید و صنعت های صعودی را شناسایی و اقدام به خرید آن ها کنید.

در تصویر بالا نمودار شاخص کل و شاخص صنعت قند و شکر را مشاهده می‌کنید. همانطور که می‌بینید شاخص کل در اواخر اسفند ماه روند صعودی خود را آغاز کرد اما شاخص صنعت قند و شکر حدود یک ماه زودتر این روند را آغاز کرد.

در این فاصله حدودا یک ماه، شرکت های این صنعت رشد قیمت بسیار خوبی را تجربه کردند و در آن زمان می‌توانستیم با بررسی شاخص صنایع، این صنعت را شناسایی و اقدام به خرید شرکت های این صنعت کرد

نتیجه گیری

ما برای خرید هر شرکت عوامل داخلی تاثیر گذار بر روی همان شرکت را بررسی می‌کنیم مانند تحلیل بنیادی، تحلیل تکنیکال و تحلیل رفتار شناسی؛ اما وضعیت بازاری که سهام معامله گر در اون بازار قرار دارد قطعا بر روی رشد یا ریزش قیمت سهام شرکت تاثیر گذار است و نباید به آن بی اهمیت بود.

بررسی روند قیمتی سهام در گذشته نشان داده است حتی شرکت هایی که عوامل داخلی بسیار مناسبی داشته اند اما در بازار نزولی قرار داشتند، نتوانستد رشد قیمت را تجربه کنند و بلعکس وضعیت بازار باعث ریزش قیمت آن شرکت ها هم شده است.